Kỷ lục cao nhất từ trước đến nay
Số liệu được Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc công bố sáng 30.12 làm rõ hơn quy mô về tổng dự trữ ngoại hối của Việt Nam hiện nay.
Trước đó, tại hội nghị của Thủ tướng với doanh nghiệp diễn ra ngày 23.12, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng cho biết: Nhờ chính sách tiền tệ và tỉ giá của Ngân hàng Trung ương được thực hiện linh hoạt, chủ động, theo sát cũng như dự báo được những diễn biến phức tạp từ thị trường tiền tệ quốc tế và khu vực để có biện pháp, giải pháp chủ động trong kịch bản điều hành tỉ giá và thị trường ngoại tệ, Việt Nam giữ được ổn định tỉ giá, kiểm soát được lạm phát, giữ ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối cung cầu của ngoại tệ và đáp ứng đầy đủ kịp thời các nhu cầu ngoại tệ của doanh nghiệp và hỗ trợ cho xuất khẩu. Đáng chú ý, dự trữ ngoại hối cũng tăng lên mức kỷ lục và so với đầu nhiệm kỳ này, dự trữ ngoại tệ tăng trên 2,5 lần so với cuối năm 2015.
“Đây là một tấm đệm rất lớn cho quốc gia để dự phòng những tác động những yếu tố bất lợi từ bên ngoài tác động vào nền kinh tế của chúng ta” - Thống đốc Lê Minh Hưng nói.
Như vậy, so với dữ liệu dự trữ ngoại hối được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng như các tổ chức nước ngoài công bố nhiều năm gần đây, dự trữ ngoại hối đang ở mức cao nhất từ trước đến nay và đặc biệt gia tăng theo cấp số nhân trong một vài năm gần đây. Báo cáo triển vọng kinh tế vĩ mô của Ngân hàng HSBC hồi quý III/2016 dẫn dữ liệu cập nhật từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) cho thấy, đến cuối 2015, dự trữ ngoại hối của Việt Nam duy trì trong khoảng 27,9 tỉ USD, đi cùng với đánh giá là khá mỏng để đối phó với những trường hợp rủi ro bất ngờ.
Tuy nhiên, với những diễn biến thuận lợi hơn trong quý I/2016, HSBC dự tính quy mô dự trữ ngoại hối được cải thiện và tăng trở lại ở khoảng 33,6 tỉ USD. Và tính đến trung tuần tháng 6.2016, theo con số từ Ngân hàng Nhà nước, với quy mô mua vào tới khoảng 8 tỉ USD trong 5 tháng đầu năm, dự trữ ngoại hối quốc gia được cải thiện rõ rệt và tăng lên khoảng 38 tỉ USD.
Chỉ sau đó chưa đầy 2 năm, số liệu được Thủ tướng Chính phủ công bố tại Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khoá XIV vào sáng 22.5.2018 cho thấy, dự trữ ngoại hối chính thức tăng lên gần 64 tỉ USD, với tỉ giá ổn định hơn và lạm phát được giữ vững.
Linh hoạt mua vào, bán ra
Việc NHNN liên tục mua được một lượng ngoại tệ là điểm mấu chốt làm gia tăng nguồn dự trữ ngoại hối quốc gia lên mức kỷ lục từ trước đến nay. Gần đây nhất, báo cáo thị trường tài chính tiền tệ Việt Nam tháng 11.2019 của SSI Research cho thấy, ngoại trừ tỉ giá bật tăng trong các tháng 5-6 do leo thang chiến tranh thương mại khiến đồng CNY của Trung Quốc mất giá, tỉ giá mua vào của các ngân hàng thương mại trong các tháng năm 2019 luôn ở mức ngang bằng hoặc thấp hơn tỉ giá mua vào của NHNN là 23.200 VND/USD.
“Nhờ vậy, NHNN mua được lượng lớn ngoại tệ, nâng dự trữ ngoại hối lên mức kỷ lục 73 tỉ USD, tương đương khoảng 14 tuần nhập khẩu và các ngân hàng thương mại cũng gia tăng lợi nhuận từ hoạt động ngoại hối” - SSI Research đánh giá. Với con số dự trữ ngoại hối 73 tỉ USD, ước tính NHNN mua thêm được tới hơn 6,6 tỉ USD chỉ trong các tháng 7 - 10.2019.
Điều bất ngờ là sau khi mua vào một lượng lớn ngoại tệ, vào ngày giao dịch cuối cùng của tháng 11, NHNN lại quyết định giảm tỉ giá mua vào xuống còn 23.175VND/USD. Tuy nhiên, theo đánh giá của SSI Research, dù có thể khiến lực hút ngoại tệ về NHNN giảm bớt nhưng động thái của NHNN là cần thiết để gián tiếp đẩy nguồn cung ngoại tệ ở lại thị trường trong giai đoạn cao điểm cuối năm. Qua đó tạo tín hiệu về chính sách quản lý linh hoạt, có tăng, có giảm không chỉ cho các thành viên thị trường mà cho cả các cơ quan nước ngoài khi đánh giá về chủ trương điều hành tỉ giá của Việt nam.
“Rất có thể tỉ giá USD/VND cuối năm 2019 sẽ thấp hơn hoặc bằng tỉ giá cuối năm 2018, đánh dấu một năm điều hành tỉ giá thành công của NHNN” - SSI Research nhận định.
Tỉ giá năm 2020 có thể biến động không quá 1-2%
Các chuyên gia phân tích của SSI Research nhìn nhận, việc giữ tỉ giá ổn định trong năm 2019 phản ánh các nền tảng vĩ mô tích cực của Việt Nam nhưng cũng khiến VND tăng giá trong tương quan với các đối tác lớn. Các quốc gia này vẫn đang mở rộng quy mô nới lỏng tiền tệ, đồng nội tệ của họ sẽ còn giảm giá trong năm 2020 và vì vậy về lâu dài sẽ tạo ra bất lợi nhất định cho hàng hóa Việt Nam nếu VND vẫn giữ giá. Xét trong bối cảnh tổng thể cùng việc cân đối với quan hệ thương mại Việt - Mỹ, mức điều chỉnh của đồng VND trong năm 2020 nếu có sẽ nằm trong khoảng 1- 2% và sẽ được điều chỉnh dần từng bước tùy thuộc vào các diễn biến trên thế giới.
