Lạm phát và lãi suất sẽ ra sao trong năm 2023?
Tại cuộc họp báo sáng 27.12, TS. Phạm Chí Quang cho biết: "Năm 2022 là năm đặc biệt khi toàn bộ dự báo đánh giá về kinh tế vĩ mô trong nước, quốc tế gần như đảo lộn trong bối cảnh có nhiều cú sốc, bất chắc trong năm 2022, như cuộc chiến Nga-Ukraina, và nhiều Ngân hàng Trung ương thay đổi chính sách từ nới lỏng sang thắt chặt chính sách tiền tệ nhanh chóng. Fed tăng lãi suất 7 lần liên tục lên gần 5%, đánh dấu mức tăng cao nhất trong 40 năm qua. Chỉ số USD Index cũng tăng chạm đỉnh 20 năm. Các biến động vĩ mô toàn cầu đã gây ảnh hưởng lớn đến bức tranh chung của kinh tế Việt Nam".
Trong 8 tháng đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước giữ nguyên các mức lãi suất điều hành trong bối cảnh lãi suất thế giới tăng nhanh. Trên thế giới, từ đầu năm 2022 đến nay, có tổng cộng 340 lượt tăng lãi suất trên toàn cầu.
Áp lực lạm phát trong nước gia tăng. Từ tháng 9.2022, lạm phát toàn cầu vẫn ở mức cao, Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã liên tục điều chỉnh nhanh, mạnh lãi suất điều hành và dự báo còn tiếp tục tăng, đồng USD lên giá mạnh, gia tăng áp lực lên mặt bằng lãi suất và tỷ giá trong nước, tạo sức ép lên lạm phát.
Ngân hàng Nhà nước đã điều chỉnh tăng 2 lần các mức lãi suất điều hành với tổng mức tăng 2%/năm và lãi suất tiền gửi tối đa bằng VND kỳ hạn dưới 6 tháng tại tổ chức tín dụng với tổng mức tăng 0,8-2%/năm (vào các ngày 23.9 và 25.10.2022), tăng 1%/năm lãi suất cho vay tối đa bằng VND đối với một số lĩnh vực ưu tiên (vào ngày 25.10.2022).
Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo các ngân hàng tiết giảm chi phí hoạt động, thủ tục hành chính, các khoản chi không cần thiết để có dư địa phấn đấu giảm lãi suất cho vay nhằm hỗ trợ và đồng hành cùng doanh nghiệp, người dân vượt qua khó khăn.
TS. Phạm Chí Quang dự báo: “Sang năm 2023, dự báo kinh tế toàn cầu có khả năng đi vào suy thoái lớn. Dự báo Fed còn tiếp tục xu hướng tăng lãi suất trong năm 2023. Dự kiến Fed sẽ còn duy trì lãi suất ở mức cao cho đến cuối 2024. Như vậy, mặt bằng lạm phát cao còn tiếp tục duy trì, lãi suất cao còn tiếp tục duy trì, xu hướng dịch chuyển dòng vốn trên toàn cầu còn cao. Tuy nhiên, mức độ và tác động dữ dội, nhanh, mạnh sẽ không như năm 2022 nhưng mức độ tác động đến nền kinh tế còn dai dẳng trong năm 2023.
Trong nước, lạm phát lõi có dấu hiệu đáng quan ngại, mức tăng liên tục, mạnh. Lạm phát cơ bản tháng 12 dự báo tăng trên 5,2%, điều này tạo mặt bằng lạm phát lớn cho năm 2023. Lạm phát vòng 2 với yếu tố phi tiền tệ đối với lạm phát trong năm 2023. Đây là mức tăng cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Điều này thể hiện sức ép lạm phát rất lớn, định hướng điều hành chính sách tiền tệ đối với 2023 là không thể chủ quan với lạm phát”.
Kiểm soát lạm phát, ổn định vĩ mô, bảo đảm an toàn lành mạnh của hệ thống
Đây là định hướng điều hành chính sách tiền tệ xuyên suốt trong năm 2023 của Ngân hàng Nhà nước.
“Vì sao Ngân hàng Nhà nước điều chỉnh room tín dụng vào cuối năm 2022? Đó là bởi vì thời điểm đó chúng tôi bắt đầu thấy các yếu tố còn lại ổn định thì Ngân hàng Nhà nước sẽ rất linh hoạt khi sử dụng các công cụ điều hành khác”, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ nói.
“Định hướng điều hành năm 2023, khả năng điều hành tín dụng, tỷ giá, lãi suất còn nhiều khó khăn, thách thức. Nền kinh tế Việt Nam mở lớn. Kim ngạch xuất nhập lên 195% GDP. Với nền kinh tế có độ mở lớn, áp lực lạm phát nhập khẩu rất lớn lên mặt bằng 2023 lớn. Từ đó, với mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2023 sẽ được Ngân hàng Nhà nước xem xét thận trọng.
Ngân hàng Nhà nước luôn cung ứng vốn đầy đủ, kịp thời cho nền kinh tế nhưng không chủ quan với lạm phát”, TS. Phạm Chí Quang nhấn mạnh.
TS. Phạm Chí Quang cho biết thời gian qua, Việt Nam liên tục nhận được nhiều cảnh báo từ các Tổ chức quốc tế như World Bank, IMF về mức độ rủi ro an toàn hoạt động ngân hàng. Đáng chú ý là con số tổng dự nợ tín dụng trong GDP.
Việc Nam hiện là một trong những nước có tỉ lệ đòn bẩy tài chính quốc gia trên cơ sở dư nợ tổng dư nợ tín dụng trên GDP cao nhất trong các nước có thu nhập trung bình thấp. Tỉ lệ này ở Việt Nam là 124%.
Trong bối cảnh năng lực tài chính của Việt Nam chưa đáp ứng được chuẩn mực quốc tế. Nhiều ngân hàng chưa đáp ứng đầy đủ quy định về Basel II mà vẫn còn trong lộ trình triển khai.
Việc giảm lãi suất thời gian tới là nỗ lực lớn để duy trì ổn định mặt bằng lãi suất thị trường… Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục kiên định duy trì ổn định thị trường ngoại tệ và có thể quay lại mua được ngoại tệ khi thị trường thuận lợi.
