Từ ngày 2 tháng 9 năm ấy...
Có lẽ mọi sự không phải bắt đầu từ ngày hôm nay, khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đã được thế giới công nhận là danh nhân văn hóa thế giới, anh hùng giải phóng dân tộc, nhà lãnh đạo kiệt xuất của cách mạng Việt Nam đồng thời là người chiến sĩ lỗi lạc của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế.
Câu chuyện bắt đầu từ rất nhiều năm trước. Vùng Kim Sơn quê hương của Chủ tịch Nước Trần Đại Quang là một vùng quê nghèo. Tivi chưa có, đài phát thanh không, báo chí cũng thi thoảng mới. Phương tiện truyền thông duy nhất là những chiếc loa phóng thanh treo trên các cột điện dọc đường đi học. Và những bài học ở trường phổ thông, với hình ảnh Bác Hồ hiền từ trên bức ảnh treo trong nhà cùng 5 điều Bác dạy thiếu niên nhi đồng...
Đầu tháng 9.1969, cả nước Việt Nam tiếc thương tiễn biệt vị Cha già dân tộc. Chủ tịch Nước khắc sâu trong tâm khảm mình là những người dân trong làng xung quanh ông đều khóc. Đó là những tháng ngày ở trường Kim Sơn B đi sơ tán tránh chiến tranh phá hoại của Mỹ ở miền Bắc tại xã An Hòa, ông và các bạn cùng trang lứa cũng khóc.
Sau khi đất nước thống nhất năm 1975, chàng thanh niên quê Kim Sơn, Ninh Bình mới có dịp vào Lăng viếng Bác. Đó là lần đầu tiên ông “gặp” Bác Hồ. Rồi từ đó, trên các cương vị công tác khác nhau, mỗi khi có dịp, đặc biệt là khi đi công tác ở các tỉnh thành Nam Bộ, ông đều tới viếng những đền thờ Bác. Ở đó, có những đền thờ do người dân tự lập ra để thờ Bác. Nhiều đền thờ được lập ra ngay trong những ngày tháng 9.1969, trong vòng vây kẻ thù. Các đền thờ và tượng đài đặc biệt đó đã tồn tại qua năm tháng, sống mãi cùng thời gian...
Tre và bạch dương
Lần gần nhất là chuyến thăm chính thức Liên bang Nga của Chủ tịch Nước từ 28.6 - 2.7.2017. Đến Moscow buổi chiều thì sáng hôm sau, Chủ tịch Nước Trần Đại Quang đã cùng đoàn đại biểu Việt Nam tới viếng tượng đài Hồ Chí Minh trên quảng trường mang tên Người.
Trong số các tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh được đặt ở nước ngoài, tượng đài ở Moscow tọa lạc trong một không gian rộng nhất, khuôn viên đặt tượng đài là 676m2, có ba chiếu nghỉ và 8 bậc thang rộng tượng trưng cho 8 cánh hoa sen. Bức phù điêu chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng đồng, tác phẩm của Viện sĩ Vladimir Efimovich Tsigal, nằm trong vòng tròn khổng lồ hình mặt trời đặt trên bệ đá hoa cương đường bệ, phía trước là hàng chữ bằng tiếng Nga: KHÔNG CÓ GÌ QUÝ HƠN ĐỘC LẬP TỰ DO.
Phía sau bức phù điêu nằm trong khối điêu khắc là hình hai cây tre uốn cong, biểu tượng của nước Việt Nam. Hơi chếch phía trước tượng đài là ba cây bạch dương sống động, do một cặp vợ chồng người Nga có thiện cảm với Việt Nam trồng trong những năm trước đây. Hai loại cây như hai biểu tượng bất diệt của hai nước Việt Nam và Nga cùng có mặt tại khu tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh cho thấy tình hữu nghị của hai đất nước, hai dân tộc, trải qua bao biến động vẫn mãi trường tồn cùng thời gian.
“Nón Việt Nam” ở La Habana
Năm 2002, sau khi tượng người anh hùng dân tộc Cuba Jose Marti được dựng ở Hà Nội, lãnh đạo hai nước quyết định sẽ dựng tượng Bác ở thủ đô La Habana. Công trình tượng đài Bác Hồ được đặt trong Công viên Acapulco, còn gọi là Công viên Hòa Bình hay Công viên Hồ Chí Minh thuộc quận Nuevo Vedado ở Trung tâm La Habana. Người được giao thiết kế công trình là kiến trúc sư Yoel Diaz. Trước đó, các nghệ nhân Việt Nam đã đảm nhiệm việc đúc tượng bán thân Bác Hồ bằng đồng tại Việt Nam. Tháng 10.2002, trong chuyến thăm chính thức Cuba, Thủ tướng Phan Văn Khải đã trao bức tượng này cho phía Cuba.
Nền của tượng đài được làm bằng đá cẩm thạch đỏ rộng 54m2, được khai thác ở mỏ đá Real Campina thuộc tỉnh Cienfuegos miền Trung Cuba, cách La Habana hơn 350 cây số. Trụ tượng bằng đá hoa cương trắng nguyên khối lấy về từ đảo Thanh niên, cao 2,1m, rộng 1m và dày 0,6m. Trụ tượng được dựng trên chính giữa một ngôi sao năm cánh trồng hoa vàng, trên trụ có dòng chữ bằng tiếng Tây Ban Nha: Hồ Chí Minh - 19 tháng 5 năm 1890 - 2 tháng 9 năm 1969, giản dị, không trang trí bất cứ hoa văn nào. Khung bảo vệ phía trên tượng gồm bốn thanh sắt sơn màu đỏ chụm lại cách điệu hình chiếc nón lá quen thuộc của Việt Nam...
Trưa 16.11.2016, trong chuyến thăm chính thức Cộng hòa Cuba, Chủ tịch Nước Trần Đại Quang đã tới kính cẩn đặt vòng hoa tại tượng đài Hồ Chí Minh ở thủ đô La Habana. Buổi chiều hôm trước, ông cũng vừa gặp Fidel. Lúc ấy, không một ai biết rằng đó là cuộc gặp cuối cùng của nhà lãnh đạo cách mạng huyền thoại Cuba với một nhà lãnh đạo nước ngoài...
Một người bạn bên bờ biển Singapore
Trên con đường bôn ba hoạt động cách mạng, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã hai lần đặt chân tới đảo quốc Singapore, khi ấy vẫn còn được người Việt quen thuộc với tên gọi Tân Gia Ba. Lần thứ nhất vào tháng 5.1930, lần thứ hai tháng 1.1933. Từ tháng 9.2007, Ủy ban Di sản Quốc gia Singapore đã quyết định đặt tấm bia tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Bảo tàng Văn minh Châu Á, nằm bên bờ sông Singapore.
Bia tưởng niệm làm bằng chất liệu đá hoa cương đen, cao 1,8m, rộng 0,75m, dày 0,23m; trên có chân dung Chủ tịch Hồ Chí Minh và tiểu sử tóm tắt của Người. Mặt sau bia tạc bài thơ “Nghe tiếng giã gạo” của Bác. Hình hoa sen tiêu biểu cho làng Sen quê Bác chạm mờ được hiển thị trên cả hai mặt của tấm bia. Tên của Chủ tịch Hồ Chí Minh được ghi dấu đầy đủ theo tiếng Việt, góp phần tăng thêm tính biểu tượng và tôn nghiêm cho tấm bia.
Hành động tôn vinh Chủ tịch Hồ Chí Minh không dừng lại ở đó. Năm 2011, phía Singapore quyết định chọn việc dựng tượng Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Bảo tàng Văn minh Châu Á khởi đầu cho chương trình tôn vinh “Những người bạn đến bờ biển chúng ta”. Bức tượng trông ra bờ sông Singapore, được khánh thành tháng 10.2011.
Ngày 29.8.2016, trong chuyến thăm Cấp Nhà nước tới Singapore, Chủ tịch Nước Trần Đại Quang, Phu nhân cùng đoàn đại biểu Việt Nam đã tới dâng hương, đặt vòng hoa ở tượng đài Bác Hồ bên bờ sông Singapore. Chủ tịch Nước Trần Đại Quang đã dừng rất lâu trước bia tưởng niệm, đọc kỹ bài thơ “Nghe tiếng giã gạo” của Chủ tịch Hồ Chí Minh ở mặt sau tấm bia tưởng niệm...
Ở Đông Phi xa xôi
Ít ai có thể ngờ được rằng ở đảo quốc Madagascar Đông Phi xa xôi, cũng có một tượng đài Bác Hồ! Đối với người dân Châu Phi, cái tên Hồ Chí Minh trở thành biểu tượng cho cuộc đấu tranh của các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới. Sự kính trọng của người dân Madagascar dành cho vị lãnh tụ của cách mạng Việt Nam đã hóa thân vào tượng đài Bác Hồ ở trung tâm thủ đô Antananarivo.
Bức tượng đồng được nhà điêu khắc Lê Đình Bảo thiết kế năm 2001, đặt trên bệ đá hoa cương cao 3,4m. Phía dưới bức tượng là tấm biển đồng khắc câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Không có gì quý hơn độc lập tự do!”.
Ngày 25.11.2016, tới Madagascar dự Hội nghị cấp cao Pháp ngữ lần thứ 16, từ Phủ tổng thống Madagascar, Chủ tịch Nước Trần Đại Quang đi thẳng ra khu tượng đài đặt vòng hoa tưởng niệm. Giữa trưa nắng, đông đảo bà con người Madagascar gốc Việt vây kín Chủ tịch Nước cùng Phu nhân ngay trước khu tượng đài.
Nhiều người trong số họ thậm chí còn chưa nói sõi tiếng Việt. Nhưng tình cảm nhớ thương quê hương đất nước đã kéo họ đến bên người đại diện của quốc gia có mặt ở mảnh đất châu Phi xa xôi. Xúc động trước tình cảm nồng nhiệt của bà con, Chủ tịch Nước Trần Đại Quang đã có bài nói chuyện ứng khẩu trước khu tượng đài dưới trời trưa nắng. Chủ tịch mong mỏi bà con hãy cố gắng học tiếng Việt, luôn nhớ về quê hương, Tổ quốc không bao giờ quên bà con...
Tôi đã hỏi về cảm xúc của Chủ tịch Nước mỗi khi ông đứng trước tượng đài Bác ở nước ngoài. Ông tâm sự một cách thành kính: “Ở trong nước, mình đã dâng hương tưởng nhớ công ơn của Bác ở tất cả những nơi mình đến với tâm trạng xúc động. Bác đã đem lại độc lập, tự do cho đất nước. Ở nước ngoài, mình còn xúc động hơn, và nguyện sẽ cùng toàn Đảng, toàn quân, toàn dân thực hiện mong muốn của Bác làm cho dân giàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, văn minh.
