Trong những năm 1998-2005, làn sóng xe máy giá rẻ được các doanh nghiệp ồ ạt nhập về Việt Nam nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường nhờ mức giá rẻ chỉ 6-8,5 triệu đồng/chiếc.
Thị trường cũng bùng nổ các cơ sở trong nước nhập khẩu phụ kiện và lắp ráp xe máy giá rẻ. Số liệu của Hiệp hội Xe đạp xe máy Việt Nam cho thấy, việc phát triển ồ ạt các cơ sở lắp ráp giai đoạn 1998-2002 đưa công suất của ngành này vọt lên trên 3,2 triệu sản phẩm/năm.
Song chính việc buông lỏng khâu quản lý chất lượng khiến thị trường Việt Nam tràn ngập các xe chất lượng kém, tiêu tốn nhiều nhiên liệu và gây ô nhiễm môi trường.
Diễn biến không gây bất ngờ là các dòng xe máy giá rẻ cũng như xe được các cơ sở trong nước lắp ráp dần dần bị thải loại, chuyển về các vùng ngoại thành và ở thời điểm hiện nay gần như biến mất khỏi thị trường.
Chính vì vậy ở thời điểm hiện nay, theo chuyên gia giao thông Nguyễn Văn Thanh- nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, việc đưa ôtô điện dần thay thế xe chạy động cơ là một chủ trương đúng đắn của Chính phủ, nhằm hạn chế và giảm khí phát thải của các phương tiện.
Tuy nhiên, Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) và Bộ Khoa học và Công nghệ (KHCN) cần phải kiểm soát chặt việc nhập các thiết bị, dây chuyền sản xuất và lắp ráp xe ôtô điện vào Việt Nam, không thể làm theo phong trào mạnh ai nấy làm. Đặc biệt hai bộ phải chịu trách nhiệm về việc kiểm soát, quản lý các chất thải của ôtô điện (pin và ắc quy) ra môi trường như thế nào.
“Cần phải kiểm soát chặt ngay từ đầu nguồn có nghĩa là phải kiểm soát từ đối tác nhập dây chuyền thiết bị đến các phương án xử lý chất thải " - ông Nguyễn Văn Thanh nhấn mạnh.
Dưới góc độ nhà quản lý, TS Khuất Việt Hùng - Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia cho rằng, hiện các quy chuẩn của ô tô điện tương đối ổn và chặt chẽ.
Tuy nhiên vấn đề quan trọng nhất là việc quản lý triển khai, đặc biệt là tăng cường các hoạt động thanh tra, kiểm tra quy trình nhập khẩu, sản xuất và lắp ráp ô tô xe máy điện và đặc biệt là các quy định, kiểm soát vòng đời của ắc quy và các trang thiết bị phụ tùng của xe máy, ô tô điện.
“Cần phải quản lý chặt chất lượng, vòng đời (tuổi thọ) và tái chế của pin, ắc quy ô tô điện, nếu thả lỏng sẽ rất nguy hại cho môi trường” - TS Khuất Việt Hùng thông tin.
Trao đổi với Báo Lao Động, ông Nguyễn Ngọc Thuyên – nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Bộ GTVT) cũng đồng tình khi cho rằng cần kiểm soát chặt chẽ việc nhập dây chuyền sản xuất xe ôtô điện từ nước ngoài để tránh những hệ lụy với môi trường.
Liên quan đến việc quản lý và kiểm soát pin, ắc quy hết thời hạn sử dụng, ông Thuyên cho rằng, theo quy định của Luật Môi trường, bất kỳ doanh nghiệp nào sản xuất pin ắc quy cũng phải xây dựng dây chuyền tái chế và kiểm soát pin ắc quy hết thời gian sử dụng.
Theo TS Trần Trọng Tuấn - Phó trưởng Bộ môn ô tô (Đại học Công nghệ GTVT), hiện thị trường xe điện ở Việt Nam đang phát triển sôi động. Tuy nhiên để thúc đẩy việc phát triển xe điện ở Việt Nam, rất cần các nhóm giải pháp đồng bộ từ chính sách đến quy hoạch phát triển chung. Trong đó phải hoàn thiện xây dựng các tiêu chuẩn, quy chuẩn liên quan đến pin, trạm sạc và tiêu chuẩn liên quan đến xe điện…
Trao đổi với PV Báo Lao Động, ông Nguyễn Mạnh Thắng - Tổng Giám đốc Whatcar Việt Nam cho rằng, việc chuyển đổi sang ôtô điện là một xu hướng tất yếu của toàn cầu. Nhưng chúng ta cần phải xây dựng hàng rào vững chắc để ngăn chặn những loại xe không đạt chuẩn du nhập vào Việt Nam.
Theo đó để tránh tình trạng xe ôtô điện chất lượng kém có thể ồ ạt nhập vào Việt Nam, cơ quan chức năng cần phải nhanh chóng đưa ra bộ tiêu chuẩn về xe điện với các quy định về an toàn gồm khung, gầm… và điện (cháy nổ). Hiện các nước ban hành các tiêu chuẩn này rất rõ ràng.
