Theo một bức thư Bộ Năng lượng Mỹ gửi cho công ty năng lượng hạt nhân Rosatom của Nga ngày 17.3 được CNN trích dẫn, Giám đốc Văn phòng Chính sách Không phổ biến vũ khí hạt nhân của Bộ Năng lượng, bà Andrea Ferkile, nói với Tổng Giám đốc Rosatom rằng, nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia ở Enerhodar “chứa các thiết bị kỹ thuật hạt nhân có nguồn gốc từ Mỹ do Chính phủ Mỹ kiểm soát xuất khẩu”.
Hàng hóa, phần mềm và công nghệ được đặt dưới sự kiểm soát xuất khẩu của Mỹ khi chúng có thể được sử dụng theo cách làm suy yếu lợi ích an ninh quốc gia Mỹ.
Bức thư của Bộ Năng lượng được đưa ra khi các lực lượng Nga tiếp tục kiểm soát nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu nằm trong một phần của tỉnh Zaporizhzhia mà Nga kiểm soát sau khi đưa quân vào Ukraina tháng 2 năm ngoái.
Mặc dù Rosatom quản lý, song nhân viên Ukraina vẫn vận hành nhà máy. Bộ Năng lượng Mỹ cảnh báo Rosatom, bất kỳ công dân hoặc tổ chức nào của Nga xử lý công nghệ của Mỹ là "bất hợp pháp".
“Theo luật pháp Mỹ, việc những người không được Bộ Năng lượng Mỹ ủy quyền - chẳng hạn như công dân Nga, các tổ chức của Nga như Rosatom và các công ty con - cố ý truy cập, sở hữu, kiểm soát, xuất khẩu, lưu trữ, thu giữ, xem xét, tái xuất khẩu, vận chuyển, chuyển nhượng, sao chép, thao túng công nghệ hoặc dữ liệu kỹ thuật... là bất hợp pháp" - bức thư viết.
Không rõ liệu Rosatom đã trả lời bức thư hay chưa.
Shayela Hassan - Phó Giám đốc phụ trách các vấn đề công cộng của Cục Quản lý An ninh Hạt nhân Quốc gia Mỹ - cho biết: “Cơ quan Quản lý An ninh Hạt nhân Quốc gia của Bộ Năng lượng xác nhận bức thư là hợp pháp.
Theo luật định, Bộ trưởng Năng lượng có trách nhiệm cho phép chuyển giao công nghệ hạt nhân dân sự và hỗ trợ các hoạt động năng lượng nguyên tử nước ngoài. Bộ Năng lượng không bình luận về các hoạt động quản lý”.
Một lá thư khác của bà Ferkile gửi Tổng thanh tra của Bộ Năng lượng ngày 24.10.2022 phác thảo công nghệ mà Mỹ đã xuất khẩu sang Ukraina để sử dụng trong nhà máy Zaporizhzhia.
Bức thư nêu rõ, Bộ Năng lượng “không có hồ sơ về bất kỳ ủy quyền nào đối với việc chuyển giao công nghệ và dữ liệu kỹ thuật này cho bất kỳ quốc gia hoặc tổ chức nào của Nga”.
Văn phòng Năng lượng Hạt nhân của Bộ Năng lượng công khai về sự hỗ trợ của Mỹ đối với nhà máy và tuyên bố vào tháng 6.2021 rằng: “Mỹ đã giúp thực hiện các quy trình và hoạt động bảo trì mới tại lò phản ứng để tăng cường an ninh năng lượng” ở Ukraina.
