Các nhà phân tích cho biết Sri Lanka đã vỡ nợ nước ngoài vào năm ngoái, trong khi Pakistan cũng đang đi theo hướng tương tự với khoản nợ hơn 121 tỉ USD.
Theo CNA, để nhận được nguồn tài trợ quan trọng từ IMF, các quốc gia phải áp dụng các biện pháp đau đớn, chẳng hạn như tăng thuế, cắt giảm nhiên liệu và trợ cấp kinh doanh.
Mặc dù những điều này gây thêm căng thẳng cho người dân, nhưng các nhà phân tích cho biết các biện pháp đó đảm bảo sự ổn định trong dài hạn.
Giảm nợ là chủ đề chính khi các bộ trưởng tài chính và thống đốc ngân hàng trung ương của các quốc gia G20 gặp nhau vào tháng trước, trong khi Liên Hợp Quốc đề xuất cắt giảm 30% nợ công của 52 quốc gia đang phát triển đang gặp vấn đề nghiêm trọng về nợ.
Nợ nần
Trong hai năm qua ở Pakistan, giá thực phẩm và nhiên liệu đã tăng lên mức cao nhất trong nửa thế kỷ, trong một nền kinh tế bị tàn phá bởi đại dịch và lũ lụt thảm khốc năm ngoái.
Chính phủ Pakistan gần đây đã tăng thuế để có được khoản tiền 1,2 tỉ USD từ IMF, động thái có thể đẩy lạm phát lên 40% trong năm nay.
Chỉ với khoảng 3 tỉ USD dự trữ ngoại hối, những khó khăn của Pakistan có thể trở nên tồi tệ hơn. Ví dụ, hàng hóa đã bị kẹt tại cảng Karachi trong nhiều tuần do quốc gia này không có đủ tiền để trang trải hàng nhập khẩu.
Lần đầu tiên trong lịch sử, Sri Lanka đã vỡ nợ vào năm ngoái, bị đẩy đến bờ vực bởi đại dịch và tác động kinh tế toàn cầu của cuộc chiến của Nga ở Ukraina.
Khoản cứu trợ trị giá 2,9 tỉ USD từ IMF đã được thống nhất về nguyên tắc, nhưng cơ quan này có thể sẽ chỉ giải ngân khoản viện trợ khi các bên cho vay song phương lớn nhất, bao gồm Ấn Độ và Trung Quốc, đồng ý cơ cấu lại khoản nợ.
Ngân hàng Thế giới ước tính, nền kinh tế Sri Lanka đã giảm 9,2% vào năm ngoái và sẽ giảm hơn 4% trong năm nay.
Sự phẫn nộ của công chúng dẫn đến việc cựu Tổng thống Gotabaya Rajapaksa bị lật đổ vào tháng 7 năm ngoái và chính quyền của ông bị cáo buộc quản lý tài chính yếu kém.
Chính phủ mới đã tăng thuế thu nhập và giá điện, đẩy lạm phát lên trên 50%. Những biện pháp này đã làm tăng khó khăn tài chính cho người dân, dẫn đến các cuộc biểu tình.
Vấn đề gốc rễ
Các nhà chức trách nói rằng không có cách nào khác để thoát khỏi cuộc khủng hoảng.
Các nhà kinh tế cho rằng Sri Lanka cần thực hiện các biện pháp kinh tế dài hạn hơn, bao gồm cả việc tách ngành du lịch ra để tăng các nguồn doanh thu khác, chẳng hạn như xuất khẩu.
Những người khác đang đưa ra những cải cách sâu sắc hơn nhiều, bao gồm giải quyết các vấn đề quản trị và hàng chục năm quản lý kinh tế yếu kém.
Nhà nghiên cứu cấp cao Bhavani Fonseka từ Trung tâm Các giải pháp thay thế chính sách cho biết: “Ngay cả khi đạt được thỏa thuận cũng không có nghĩa là tất cả các vấn đề sẽ được giải quyết. Và Sri Lanka thực sự phải đi theo con đường cải cách quan trọng”.
Bà Fonseka nói rằng ngoài việc tái cơ cấu nợ, chính phủ đã có phương tiện để cải cách các lĩnh vực như doanh nghiệp nhà nước.
Ông Neils Hegewisch, giám đốc quốc gia của Friedrich-Ebert-Stiftung tại Pakistan, cho biết: "Với mọi chương trình mới, với mọi biện pháp thắt lưng buộc bụng mới, với mọi ngân sách mới, bạn sẽ không thấy bất kỳ tiến bộ thực sự nào vì tình hình chung không được cải thiện".
Vai trò của IMF
Các nhà phê bình mô tả các khuyến nghị của IMF về tăng thuế, cắt giảm trợ cấp nhiên liệu và kinh doanh là quá khắc nghiệt, lặp lại những lo ngại từ lâu rằng các chính sách của cơ quan này thường phớt lờ tác động đối với những người nghèo nhất.
“Lời chỉ trích phổ biến đối với IMF ở Pakistan là các chương trình của IMF làm suy thoái nền kinh tế và không quan tâm đến người nghèo. Nhưng tôi không nghĩ đây là một lời chỉ trích công bằng trong trường hợp này, ở một mức độ nào đó. Tất nhiên, mọi chương trình và mọi thay đổi được thực hiện sẽ không dẫn đến một tương lai thịnh vượng trong thời gian ngắn, vì vậy sẽ có những khó khăn” - ông Hegewisch nói.
Tại Hội nghị An ninh Munich gần đây, Giám đốc IMF Kristalina Georgieva thừa nhận những thách thức của Pakistan, lưu ý rằng một phần ba dân số đã bị ảnh hưởng bởi lũ lụt tàn khốc. Bà kêu gọi đất nước tăng thuế đối với những người có thể đóng góp và giảm trợ cấp cho những người không cần chúng.
Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif sau đó tuyên bố rằng liên minh của ông sẽ tự nguyện từ bỏ tiền lương và đặc quyền, mà theo ông, sẽ tiết kiệm cho đất nước 765 triệu USD mỗi năm.
Thuế bán hàng cũng được tăng lên đối với các mặt hàng không thiết yếu, chẳng hạn như du lịch hàng không hạng thương gia và hàng nhập khẩu xa xỉ.
Giới phân tích cho rằng, yêu cầu của IMF dù khắc nghiệt nhưng đảm bảo ổn định lâu dài và nguồn tài trợ của tổ chức này có thể giúp các quốc gia bị ảnh hưởng mở cửa đón nhận viện trợ từ các bên cho vay khác.
