Một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất trên giới
Bài viết “Vì sao các trường học ở Việt Nam rất tốt?” trên The Economist cho biết, Chủ tịch Hồ Chí Minh lúc sinh thời đã vạch rõ con đường phát triển của Việt Nam, đề cao lợi ích của giáo dục qua lời dạy “Vì lợi ích mười năm trồng cây. Vì lợi ích trăm năm trồng người”.
Theo bài báo, mặc dù ghi nhận nhiều năm tăng trưởng kinh tế nhanh chóng, GDP bình quân đầu người của Việt Nam vẫn chỉ ở mức 3.760 USD, thấp hơn so với các nước cùng khu vực là Malaysia và Thái Lan và chỉ đủ để một người Việt Nam bình thường được nuôi dưỡng tốt. Tuy nhiên, chất lượng giáo dục của Việt Nam có thể có ít điều để phàn nàn.
Tờ Economist cho hay, học sinh Việt Nam được học ở một trong những hệ thống giáo dục tốt nhất trên thế giới. Điều này được phản ánh qua thành tích xuất sắc trong các cuộc đánh giá quốc tế về toán học và khoa học.
Bài báo cho rằng, xu hướng học tập của một đứa trẻ là kết quả của nhiều yếu tố - bắt đầu từ gia đình với cha mẹ và môi trường mà các em lớn lên. Nhưng điều đó không đủ để giải thích thành tích xuất sắc của Việt Nam. Bí mật khác biệt nằm ở lớp học: Trẻ em học nhiều hơn ở trường, đặc biệt là trong những năm đầu đời.
Hiệu suất cao
Trong một nghiên cứu vào năm 2020, ông Abhijeet Singh của Trường Kinh tế Stockholm (Thụy Điển) phát hiện hiệu suất cao hơn của các trường học ở Việt Nam bằng cách kiểm tra dữ liệu từ các bài kiểm tra giống hệt nhau do học sinh ở Ethiopia, Ấn Độ, Peru và Việt Nam thực hiện.
Ông nhận thấy, trẻ em Việt Nam độ tuổi từ 5 đến 8 vượt các bạn đồng lứa ở những nước khác. Thêm một năm học ở Việt Nam giúp tăng khả năng giải một bài toán nhân đơn giản lên 21%, trong khi ở Ấn Độ mức tăng là 6%.
Một nghiên cứu năm 2022 của Trung tâm Phát triển Toàn cầu, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington D.C, cho thấy, chất lượng giáo dục ở 56 trong số 87 quốc gia đang phát triển đã xuống cấp kể từ những năm 1960. Việt Nam là một trong số ít các quốc gia nơi các trường học luôn đi ngược lại xu hướng này.
Bài báo cho rằng, lí do lớn nhất là năng lực của giáo viên Việt Nam. Không nhất thiết họ có trình độ tốt hơn, mà chỉ đơn giản là hiệu quả hơn trong giảng dạy. Một nghiên cứu so sánh học sinh Ấn Độ với học sinh Việt Nam cho thấy, phần lớn sự khác biệt về điểm số trong các bài kiểm tra toán là do chất lượng giảng dạy.
Giáo viên Việt Nam làm tốt công việc của mình vì họ được quản lí tốt. Họ được đào tạo thường xuyên và được tự do làm cho các lớp học trở nên hấp dẫn hơn.
Để giải quyết sự bất bình đẳng trong khu vực, giáo viên ở các vùng sâu vùng xa được trả lương cao hơn. Quan trọng nhất, đánh giá giáo viên dựa trên kết quả học tập của học sinh. Danh hiệu “giáo viên dạy giỏi” được trao cho những giáo viên có nhiều học sinh giỏi.
Bài báo chỉ ra, Đảng cũng quan tâm sâu sắc và liên tục tới giáo dục, đảm bảo rằng, các chính sách được điều chỉnh để cập nhật chương trình giảng dạy và tiêu chuẩn giảng dạy. Các tỉnh được yêu cầu dành 20% ngân sách cho giáo dục, điều này giúp ích cho sự công bằng trong khu vực.
Tuy nhiên, bài báo cũng chỉ ra những thách thức với hệ thống giáo dục Việt Nam. Các công ty ngày càng muốn người lao động có các kĩ năng tinh vi hơn, chẳng hạn như quản lí nhóm - điều mà học sinh Việt Nam không được đào tạo. Tăng trưởng cũng đã kéo người di cư đến các thành phố, làm quá tải các trường học đô thị. Ngày càng có nhiều giáo viên bỏ nghề để làm những công việc được trả lương cao hơn trong khu vực tư nhân.
Bài báo cho rằng, để đảm bảo Việt Nam vẫn là quốc gia có chất lượng giáo dục tốt nhất, Chính phủ sẽ phải xử lí những xu hướng nói trên.
