Thưa bác sĩ, hiện nay có nhiều loại trái cây, rau củ không rõ nguồn gốc được bày bán tràn lan trên các tuyến đường, đặc biệt có những loại luôn tươi nguyên mặc dù để bên ngoài cả ngày. Vậy thực phẩm không rõ nguồn gốc có gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng không?
- Thực tế hiện nay, các hàng rong được bày bán trên đường hay những chợ tự phát xuất hiện rất nhiều và thường được bán với giá rẻ với nhiều lý do, như không phải đóng thuế, mua bán với số lượng lớn hoặc không cần phải sắm sửa với những nguồn vốn cố định… Tất nhiên chi phí hạ thấp thì giá rẻ và những loại thực phẩm giá rẻ, chưa chắc chất lượng đã không tốt. Tuy nhiên, thực phẩm không rõ nguồn gốc thì lại tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây hại đến sức khỏe người tiêu dùng.
Khi gặp các vấn đề về sức khỏe do sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc thì cơ quan chức năng không thể nào truy xuất được nguồn gốc thực phẩm, dẫn đến những hậu quả lớn. Ví dụ có thể gây độc cho nhiều người, gây độc lặp đi lặp lại hoặc có thể vượt qua vòng kiểm soát của cơ quan chức năng về kiểm soát chất lượng hàng hóa.
Rất nhiều những loại hóa chất trên thị trường bị cấm sử dụng hoặc cho phép sử dụng nhưng với liều lượng nhất định, hoặc cho phép sử dụng nhưng người sử dụng phải tuân theo những quy định của cơ quan quản lý Nhà nước hoặc nơi sản xuất ra loại hóa chất đó.
Vì không kiểm soát được chất lượng hàng hóa ngay từ ban đầu - từ khâu nuôi trồng, vận chuyển, bảo quản, phân phối thị trường, do đó những hàng hóa này có thể tiềm ẩn nguy cơ được sử dụng những hóa chất độc hại như: hóa chất tăng trọng, hóa chất diệt cỏ, trừ sâu, chất bảo quản…
Đối với những thực phẩm có chứa lượng hóa chất vượt tiêu chuẩn, khi đi vào có thể sẽ mang lại những nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng như thế nào thưa bác sĩ?
- Những hóa chất sử dụng trong thực phẩm phải được các cơ quan thực phẩm cho phép về an toàn thực phẩm, ví dụ Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn và Bộ Y tế. Những hóa chất này phải được cho phép sử dụng và sử dụng trên đúng thực phẩm, đúng liều lượng và đúng thời gian, nếu không sẽ gây tồn dư trên thực phẩm và ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Khi những hóa chất này vào trong cơ thể quá nhiều, vào đúng đối tượng có hệ miễn dịch kém như trẻ con, người cao tuổi, phụ nữ mang thai, cho con bú, người bị mãn tính… rõ ràng yếu tố hóa chất càng gây hại đến những người này hơn nữa.
Nếu chẳng may sử dụng thực phẩm bị tồn dư hóa chất độc hại thì người tiêu dùng thông thường gặp phải những triệu chứng nào?
- Người dùng sẽ có những triệu chứng về hệ tiêu hóa rất rõ: đau bụng, buồn nôn, tiêu chảy... Tuy nhiên những hóa chất trên thực phẩm có khi không để lại ảnh hưởng đối với hệ tiêu hóa, hoặc mờ nhạt. Khi đó sẽ gây độc trên hệ tim mạch hoặc hệ thần kinh. Sau một thời gian ngắn sử dụng thực phẩm, khoảng 10 phút đến 30 phút, người dùng sẽ cảm thấy mệt mỏi, tim đập nhanh, huyết áp hạ, thậm chí co giật, tệ hơn có người ngất xỉu, hôn mê.
Thưa bác sĩ, người tiêu dùng phải làm thế nào khi có những triệu chứng ngộ độc thực phẩm nói trên?
- Khi gặp những triệu chứng này, người sử dụng ngay lập tức ngừng ăn và đi đến cơ sở y tế gần nhất để khám, điều trị, cấp cứu kịp thời.
Trong trường hợp không kịp đến những nơi đó, chúng ta phải sơ cứu tạm thời bằng cách nới lỏng áo để dễ thở, đặt người cần sơ cứu ở những nơi có nhiều oxi, trong tư thế nằm nghiêng để tránh bị sặc. Song song với đó, phải gọi xe cấp cứu để đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt.
Bác sĩ có những khuyến cáo nào đối với người tiêu dùng để tránh sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc?
- Phương án đầu tiên, an toàn nhất là nên mua ở chỗ thân quen hoặc siêu thị, cửa hàng tiện lợi, chợ truyền thống, chợ tập trung. Những chỗ đó thông thường thực phẩm sẽ được bảo quản trong bao bì rõ ràng, ít nhất đó là những chỗ bán cố định. Nếu có vấn đề gì, người tiêu dùng có thể báo cơ quan chức năng đến kiểm định hàng hóa.
Trong trường hợp, vì tiện lợi trên đường đi hay giá cả, người tiêu dùng phải lựa chọn mua ở những nơi như chợ tự phát, hàng rong thì đặc biệt chú ý xem xét địa điểm bán có vệ sinh không, có dụng cụ bảo quản không. Ngoài ra, khi mua về, người dùng nên ngâm rửa bằng nước muối pha loãng, nước vo gạo từ 5 - 10 phút để trung hòa và khử được một lượng lớn hóa chất bám trên thực phẩm.
Xin cảm ơn bác sĩ!
