Khai thác khoáng sản trái phép là vấn đề rất nóng của rất nhiều địa phương, từ ven biển, đồng bằng cho đến miền núi trong thời gian qua.
Cũng có loại khai thác có phép, nhưng lại “biến thể” gần như trái phép bằng cách luồn lách qua các khe hở của luật. Ví dụ, việc cấp phép thăm dò khoáng sản với thời hạn nhiều năm với rất nhiều ưu đãi như các doanh nghiệp khai thác vàng.
Và khi hết thời hạn thăm dò, ưu đãi, doanh nghiệp lại hoạt động cầm chừng, viện dẫn khó khăn đủ bề và rút lui sau khi “ăn đủ” từ quá trình thăm dò. Thậm chí, có doanh nghiệp còn cù cưa nợ thuế khiến địa phương vừa không thu được gì vừa bị tàn phá môi trường, ô nhiễm nặng nề.
Tại phiên chất vấn của đại biểu Quốc hội chiều 6.11 liên quan đến chủ đề này, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TNMT) Đặng Quốc Khánh thẳng thắn nói, địa phương có vai trò rất lớn trong kiểm tra, giám sát.
"Khoáng sản trên địa bàn, khai thác chở bằng ôtô. Nhưng sau khi các vụ án, vụ việc xảy ra, mới thấy có vấn đề liên quan đến cán bộ địa phương, thậm chí có hệ thống bảo vệ việc này" - ông Khánh nói.
Có một sự trùng hợp rất thú vị là cũng trong ngày 6.11, một bản tin trên Lao Động cho biết, trên địa bàn thành phố Thanh Hóa có 12 mỏ khai thác khoáng sản. Trong đó, có 7 mỏ được lắp 12 camera để giám sát tình hình khai thác phục vụ công tác tính thuế và các mục đích quản lý khác. Tuy nhiên, đến khi cần lấy kết quả thì toàn bộ số camera được lắp đều... không có dữ liệu.
Không biết có “bóng dáng” của cán bộ địa phương trong vụ camera mất tín hiệu này hay không. Chỉ biết và thấy rất khó tin là việc mất tín hiệu xảy ra từ cuối quý IV/2020, tức đã gần 3 năm. Và đoàn giám sát đã có công văn đề nghị phối hợp các phòng, ban và UBND các phường xã có liên quan để phối hợp kiểm tra sửa chữa, nhưng đến nay, các camera vẫn… mất tín hiệu.
Trở lại với việc trả lời chất vấn của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường. Cử tri hoan nghênh khi ông bộ trưởng đã thẳng thắn đưa ra một “tín hiệu” rõ vấn đề về “bóng dáng”, cũng như “hệ thống bảo vệ” của cán bộ địa phương - dù không phải là phát hiện mới.
Nhưng cử tri vẫn chưa hài lòng khi bộ trưởng vẫn chưa đề ra được biện pháp - “tín hiệu” giải quyết cụ thể, mạnh tay và có tính căn cơ lâu dài cho vấn đề này.
Đặc biệt là “tín hiệu” xử lý đối với các địa phương và doanh nghiệp lợi dụng khe hở của luật để khai thác khoáng sản, ngoài lời hứa “thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ phối hợp với địa phương để kiểm tra giám sát chặt chẽ”.
