Báo Lao Động ngày 7.5 thông tin, VCCI đề xuất mọi doanh nghiệp, người dân có nhu cầu đều có thể mua điện tái tạo (điện mặt trời, điện gió) trực tiếp thông qua đường dây riêng hoặc lưới quốc gia thay vì mua qua EVN.
Bộ Công Thương đã tiếp nhận đề nghị này, đưa vào dự thảo Nghị định của Chính phủ về cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát điện với khách hàng sử dụng điện lớn.
Đây là đề xuất phù hợp với thực tiễn, tháo gỡ được nhiều khó khăn, nghịch lý về sản xuất và mua bán điện hiện nay.
Hiện có thực trạng thừa điện cục bộ, trong khi nhiều nơi, một số thời điểm bị thiếu điện nghiêm trọng. EVN phải kêu gọi tiết kiệm điện. Đặc biệt, mùa nắng nóng, khô hạn, thủy điện phải giảm công suất phát điện vì hồ chứa cạn kiệt, một phần phải điều tiết tưới cho nông nghiệp, cấp nước sinh hoạt. Trong khi điện mặt trời, điện gió dôi dư thì không thể tiêu thụ được.
Việt Nam xếp thứ 8 trong top 10 quốc gia có công suất lắp đặt năng lượng mặt trời lớn nhất thế giới với 16.504MW. Điện mặt trời ở Việt Nam cũng chiếm khoảng 25% tổng công suất lắp đặt nguồn của hệ thống điện quốc gia. Cho nên "giải phóng", tiêu thụ được nguồn năng lượng tái tạo này không chỉ tháo gỡ khó khăn cho nhà đầu tư, doanh nghiệp mà còn giải quyết nhiều vấn đề về kinh tế, đời sống và nhu cầu sinh hoạt của dân.
Bộ Công Thương từng đặt vấn đề sẽ mua điện mặt trời với giá 0 đồng. Đây là đề xuất "có lý" của Bộ ở góc độ quản lý nhà nước, để đảm bảo an toàn hệ thống truyền tải và quy hoạch điện. Bởi, điện mặt trời, điện gió đã phát triển nóng, không đồng bộ với hệ thống truyền tải điện, không ổn định công suất.
Tuy vậy, không thể vì "lỗi" thiếu đồng bộ đó mà để nền kinh tế bị thiệt hại, sản xuất và sinh hoạt bị ảnh hưởng vì thiếu điện, để lãng phí nguồn năng lượng sạch đã sản xuất và mua bán phi thị trường.
Cho nên, đề xuất của VCCI lần này đã giải quyết được lo ngại trên của Bộ Công Thương và EVN. Phù hợp với thực tiễn, tạo thị trường cạnh tranh và tránh lãng phí.
Nơi nào có khách hàng lớn, sử dụng điện nhiều hoặc hạ tầng truyền tải kém thì việc mua bán điện sẽ trực tiếp qua đường dây riêng. Khách hàng sử dụng điện khác, phải đợi giai đoạn tiếp theo, hoặc thông qua lưới quốc gia ở những nơi có đủ điều kiện.
Việc xây dựng mới, đường dây riêng để mua bán điện trực tiếp với khách hàng còn giúp các nhà đầu tư, doanh nghiệp có thể phát triển thêm nguồn cung. Bởi khi không còn phụ thuộc vào quy hoạch, hạ tầng truyền tải quốc gia thì sẽ không bị khống chế công suất tối đa phát triển năng lượng tái tạo như trước đây.
Tất nhiên, để việc mua bán điện trực tiếp với khách hàng, người dân mà không qua EVN, bằng đường truyền tải riêng, còn cần có nhiều quy định khác về kỹ thuật, điều kiện năng lực quản lý vận hành, các thoả thuận mua bán... đúng pháp luật. Nhưng đây là đề xuất phù hợp thực tiễn và có lợi. Cần hoàn thiện, triển khai thực hiện sớm.
