Cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga cách đây tròn một thế kỉ, đã mở ra một kỉ nguyên mới trong lịch sử loài người, xây dựng một xã hội mới, xóa bỏ ách bóc lột của chế độ cũ, thực hiện ước mơ về cuộc sống ấm no, hòa bình và hạnh phúc trên toàn thế giới.
Dưới ánh sáng của cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại, nhân dân Việt Nam đã làm nên cuộc Cách mạng Tháng Tám 1945, lật đổ ngai vàng phong kiến, giành được độc lập tự do.
Trải qua hai cuộc kháng chiến trường kì và anh dũng, nhân dân ta đã chiến thắng Thực dân Pháp và Đế quốc Mỹ xâm lược, đưa non sông thu về một mối, bắt tay vào xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Sau khi Cách mạng Tháng Mười thành công, nhân dân Liên Xô trong vòng hai thập kỉ đã phải trải qua biết bao nhiêu cam go và thử thách để bảo vệ thành quả của Nhà nước và chính quyền Xô Viết.
Nhưng không có thử thách khốc liệt nào bằng cuộc chiến tranh giữ nước vĩ đại mà nhân dân Liên Xô phải tiến hành suốt gần 5 năm (1941-1945), với Phát xít Đức xâm lược. Hơn 27 triệu người con của nhân dân Liên Xô đã ngã xuống, cơ sở hạ tầng dường như bị hủy hoại hoàn toàn.
Từ trong máu lửa của cuộc chiến tranh, nhân dân Xô Viết đã làm nên chiến thắng, giải phóng Liên Xô và góp phần giải phóng châu Âu. Trong cuộc chiến tranh tàn khốc đó, nhân dân Liên Xô đã có một sự hy sinh vô bờ bến, đã thể hiện những phẩm giá cao quý nhất của tính cách Nga.
Tất cả những điều đó đã được phản ánh trong những tác phẩm văn học chiến tranh Xô Viết, được vinh danh là Văn học Chiến tranh Vệ quốc.
Một trong những tác phẩm thơ ca Chiến tranh Vệ quốc nổi tiếng là bài thơ "Đợi anh về" của nhà thơ Konxtantin Ximonov. Bài thơ này đã được nhà thơ Tố Hữu dịch từ bản tiếng Pháp sang tiếng Việt ngay từ năm 1947, đã có một ảnh hưởng và ý nghĩa đặc biệt đối với cuộc kháng chiến chống Pháp của nhân dân Việt Nam.
Tuyển thơ tập hợp 162 bài thơ của 24 tác giả tiêu biểu nhất trong nền thơ ca Chiến tranh Vệ quốc như Ximonov, Olga Berggolts, Tvardovxki, Anna Akhmatova, Evtusenko… mà hai dịch giả Nguyễn Huy Hoàng và Nguyễn Văn Minh đã dày công chọn lọc.
Những bài thơ đã thể hiện một cách chân thực về cuộc chiến tranh đẫm máu và qua đó tính cách Nga được bộc lộ một cách rõ ràng và sâu sắc nhất.
Đó là sự tàn khốc, bi thương, nhưng hào hùng và lạc quan tin tưởng, như nhà mĩ học Borev đã nói: “Đó là những tiếng khóc đau thương về sự hy sinh và mất mát, nhưng đồng thời cũng là tiếng ca vinh quang về sự bất tử”.
Những độc giả yêu thơ ca Nga sẽ nhận ra nhiều bài thơ trong tập thơ này đã được phổ nhạc thành các bài hát yêu thích không chỉ ở Nga và còn ở Việt Nam.
Tập thơ không chỉ lại cho nhân dân Việt Nam một sự hiểu biết và đồng cảm với cuộc chiến tranh giữ nước của nhân dân Liên Xô và nền văn học Xô Viết mà còn là chiếc cầu nối giữa Văn học Nga và Văn học Việt Nam, góp phần củng cố tình hữu nghị bền chặt giữa hai nước Việt Nam và Liên bang Nga.
