Hành trình "về làng" của những thớ đất làm nên gốm Bàu Trúc nổi tiếng

    Ngô Quý Đức |

    Làng nghề gốm Bàu Trúc nằm ven quốc lộ 1A thuộc thị trấn Phước Dân, huyện Ninh Phước, cách thành phố Phan Rang – Tháp Chàm (tỉnh Ninh Thuận) khoảng 10 km về hướng Nam. Có lẽ Bàu Trúc phát triển được nghề gốm nhờ mỏ đất, mỏ cát riêng biệt chỉ phù sa sông Quao mới có. Ðất mịn, dẻo; cát cũng rất mịn, hạt nhỏ li ti.

    Những người thợ đất chuẩn bị dụng cụ ra đồng lấy đất về làng làm gốm.
    Những người thợ đất chuẩn bị dụng cụ ra đồng lấy đất về làng làm gốm.
    Những người thợ đất di chuyển đến nơi lấy đất ở cách đồng cách xa làng khoảng 7 km. Nếu đi xe máy tầm 15 phút tới nơi nhưng khi đi xe bò, thời gian di chuyển mất gần 1 tiếng.
    Những người thợ đất di chuyển đến nơi lấy đất ở cánh đồng cách xa làng khoảng 7 km. Nếu đi xe máy tầm 15 phút tới nơi nhưng khi đi xe bò, thời gian di chuyển mất gần 1 tiếng.
    Cánh đồng mùa này chỉ có màu nâu vàng của đất. Suốt cả năm, những người “thợ đất” chỉ có 1 mùa lấy đất làm gốm, chính là khoảng thời gian tầm từ giữa tháng 4 đến đầu tháng 5, sau mùa gặt.
    Cánh đồng mùa này chỉ có màu nâu vàng của đất. Suốt cả năm, những người “thợ đất” chỉ có 1 mùa lấy đất làm gốm, chính là khoảng thời gian từ giữa tháng 4 đến đầu tháng 5, sau mùa gặt.
    1 ngày, những người thợ lấy đất sẽ có 2 chuyến đi ra cánh đồng. Buổi sáng, chuyến đi bắt đầu từ 5h30 đi đến khoảng 9h- 9h30 là về tới làng. Buổi chiều, 13h30 đến khoảng 17h mới kết thúc ngày làm việc trên cánh đồng.
    1 ngày, những người thợ lấy đất sẽ có 2 chuyến đi ra cánh đồng. Buổi sáng, chuyến đi bắt đầu từ 5h30 đi đến khoảng 9h- 9h30 là về tới làng. Buổi chiều, 13h30 đến khoảng 17h mới kết thúc ngày làm việc trên cánh đồng.
    Chỉ những ngày nắng, công việc đi lấy trong mới có thể diễn ra thuận lợi. Những ngày mưa, việc lấy đất và việc di chuyển cũng đều gặp khó khăn.
    Chỉ những ngày nắng, công việc đi lấy đất mới có thể diễn ra thuận lợi. Những ngày mưa, việc lấy đất và việc di chuyển đều gặp khó khăn.
    Kì diệu thay, ở chỗ vị trí được bà con khai thác đất sét đó xong, sau khi được lấp lại lớp đất cũ trên bề mặt thì không hề bị sụt lún hay thấp trũng. “Chỉ sau một khoảng thời gian vài tháng, tại vị trí đó sẽ xuất hiện một lớp đất sét mới giống y hệt lớp cũ đã được lấy đi, đất tiếp tục dâng lên lấp đầy vị trí cũ. Vì thế mà hàng nghìn năm nay nguyên liệu đất vẫn nguyên, không hề bị mất đi. Gốm Bàu Trúc cũng tồn tại và phát triển đến ngày nay. Đó cũng là câu chuyện mang ý nghĩa tâm linh với dân làng Bàu Trúc chúng tôi“- ông Thê Văn Đoán (Làng Bàu Trúc- thị trấn Phước Dân- huyện Ninh Phước- Ninh Thuận) chia sẻ.
    Kì diệu thay, ở chỗ vị trí được bà con khai thác đất sét xong, sau khi được lấp lại lớp đất cũ trên bề mặt thì không hề bị sụt lún hay thấp trũng. “Chỉ sau một khoảng thời gian vài tháng, tại vị trí đó sẽ xuất hiện một lớp đất sét mới giống y hệt lớp cũ đã được lấy đi, đất tiếp tục dâng lên lấp đầy vị trí cũ. Vì thế mà gần nghìn năm nay vùng nguyên liệu đất vẫn nguyên, không hề bị mất đi. Gốm Bàu Trúc cũng tồn tại và phát triển đến ngày nay. Đó cũng là câu chuyện mang ý nghĩa tâm linh với dân làng Bàu Trúc chúng tôi“- ông Thê Văn Đoán (Làng Bàu Trúc- thị trấn Phước Dân- huyện Ninh Phước- Ninh Thuận) chia sẻ.
    Lấy đất làm gốm là công việc của những người nông dân lâu năm ở Bàu Trúc. Họ không làm gốm, mà chỉ chuyên làm công việc lấy đất về làng cho những người thợ gốm tạo ra sản phẩm. Công đoạn lấy đất- quan trọng như bất kỳ khâu nào trong quá trình tạo ra gốm Bàu Trúc nổi tiếng.
    Lấy đất làm gốm là công việc của những người nông dân lâu năm ở Bàu Trúc. Họ không làm gốm, mà chỉ chuyên làm công việc lấy đất về làng cho những người thợ gốm tạo ra sản phẩm. Công đoạn lấy đất quan trọng như bất kỳ khâu nào trong quá trình tạo ra gốm Bàu Trúc nổi tiếng.
    Người làm gốm Bàu Trúc lâu nay chỉ sử dụng đất sét ở một vài thửa ruộng nhất định thuộc vùng sông Quao. Chỉ có những thớ đất khu vực này mới phù hợp để làm gốm, đất ở nơi khác sẽ không thể tạo ra các sản phẩm gốm Bàu Trúc. Loại đất này cũng đã được lọc bỏ phần đất phía trên dính tạp chất, dính rễ cây, vỏ trấu,... trước khi lấy đất mang về làng. Nếu đất dính tạp chất, các sản phẩm gốm sẽ bị cháy nổ khi đem nung.
    Người làm gốm Bàu Trúc lâu nay chỉ sử dụng đất sét ở một vài thửa ruộng nhất định thuộc vùng sông Quao. Chỉ có những thớ đất khu vực này mới phù hợp để làm gốm, đất ở nơi khác sẽ không thể tạo ra các sản phẩm gốm Bàu Trúc. Loại đất này cũng đã được lọc bỏ phần đất phía trên dính tạp chất, dính rễ cây, vỏ trấu,... trước khi  mang về làng. Nếu đất dính tạp chất, các sản phẩm gốm sẽ bị cháy nổ khi đem nung.
    Xe bò được chất đầy những thớ đất, sau một buổi làm việc vất vả.
    Xe bò được chất đầy những thớ đất, sau một buổi làm việc vất vả.
    Sáng, những người “thợ lấy đất” sẽ mang theo đồ ăn cho kịp giờ đi làm, đến nơi sẽ ngồi ăn sáng cùng nhau hoặc nghỉ tay ăn sau khi làm. Họ nổi lửa nấu bữa ăn nhanh ngay trên cánh đồng.
    Sáng, những người “thợ lấy đất” sẽ mang theo đồ ăn cho kịp giờ đi làm, đến nơi sẽ ngồi ăn sáng cùng nhau hoặc nghỉ tay ăn sau khi làm. Họ nổi lửa nấu bữa ăn nhanh ngay trên cánh đồng.
    Bữa ăn giản dị với cơm trắng, mì tôm, chút hoa quả giải khát... của những người nông dân dẫu chân tay quần áo lấm bùn nhưng đầy ắp tiếng nói cười.
    Những người nông dân vất vả, dẫu chân tay quần áo lấm bùn nhưng công việc và cuộc sống của họ vẫn đầy ắp tiếng nói cười vui vẻ.
    Bữa sáng đầy màu sắc của những người nông dân.
    Bữa ăn giản dị với cơm trắng, mì tôm, chút hoa quả giải khát... nhưng đầy màu sắc của những người nông dân.
    Những “cỗ máy” vận chuyển nghỉ ngơi trên cánh đồng sau buổi làm việc vất vả.
    Những “cỗ máy” vận chuyển nghỉ ngơi trên cánh đồng sau buổi làm việc vất vả.
    Đất về làng. Đó là cả một hành trình trải dài nghìn năm qua ở Bàu Trúc. Gốm Bàu Trúc đã nổi tiếng từ xa xưa và những thớ đất từ cánh đồng, cũng đã đi muôn phương, nhờ những bàn tay cần mẫn của người nông dân- những người thợ đất, thợ gốm tài hoa.
    Đất về làng. Đó là cả một hành trình trải dài nghìn năm qua ở Bàu Trúc. Gốm Bàu Trúc đã nổi tiếng từ xa xưa và những thớ đất từ cánh đồng, cũng đã đi muôn phương, nhờ những bàn tay cần mẫn của người nông dân - những người thợ đất, thợ gốm tài hoa.
    Ngô Quý Đức
    TIN LIÊN QUAN

    Triển lãm giày gốm Bát Tràng - cầu nối văn hoá Việt Nam và Italia

    AN NGUYÊN |

    Triển lãm "Chiếc giày gốm Bát Tràng và cuộc dạo chơi cùng văn hoá Ý" thu hút sự quan tâm đặc biệt của công chúng.

    Nhà sưu tập Đỗ Quyên, Chủ tịch Hội Cổ vật tỉnh An Giang bên tác phẩm bình gốm thương hiệu Thành Lễ, khắc họa hình ảnh người phụ nữ trong lao động hằng ngày. Ảnh: L.T

    Phụ nữ Việt trên gốm Nam Bộ xưa

    Lục Tùng |

    Nếu như gốm Nam Bộ xưa (GNBX) là tinh hoa của kỹ thuật chế tác nước ngoài kết hợp với bàn tay tài hoa và óc sáng tạo của những lưu dân “mang gươm đi mở cõi”, thì hình ảnh người phụ nữ Việt mang dấu ấn đậm nét quá trình sáng tạo những tác phẩm gốm đó. 

    Chơi gốm Nam Bộ xưa kiểu “Hai lúa” An Giang

    Lục Tùng |

    An Giang - Ở huyện Thoại Sơn (An Giang) có nhóm “Hai lúa” chơi gốm Nam Bộ xưa rất độc lạ.

    Nhìn lại diễn biến vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp

    Bảo Bình - Dương Anh |

    Liên quan vụ bé trai rơi xuống trụ bê tông ở Đồng Tháp, sau hơn nửa tháng tìm kiếm, lực lượng cứu hộ đã đưa được đoạn cọc thứ nhất (dài 12m) trong số 3 đoạn của cọc bêtông lên mặt đất và đang tiến hành các bước cứu hộ tiếp theo.

    Khoảnh khắc AFF Cup: Khép lại hành trình của ông Park Hang-seo

    NHÓM PV |

    Bản tin Khoảnh khắc AFF Cup ngày 17.1. AFF Cup 2022 kết thúc, khép lại hành trình của huấn luyện viên Park Hang-seo với bóng đá Việt Nam.

    Cổ đông ngoại vừa thoái vốn khỏi Eximbank sau 16 năm gắn bó. Ảnh: Eximbank

    Rung lắc thượng tầng tại Eximbank: Thập kỷ rối ren chưa kết thúc

    Đức Mạnh |

    Cơ cấu thượng tầng tại Ngân hàng Eximbank đã có nhiều biến động mạnh. Cổ đông ngoại gắn bó 16 năm đã chuyển nhà, thế chân bởi nhân tố bí ẩn liên quan đến Tập đoàn Bamboo Capital.

    Ông Trần Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đến thăm, động viên và trao quà Tết cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn.

    Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã có nhiều giải pháp hỗ trợ người lao động mất việc

    PHƯƠNG NGÂN - CHÂN PHÚC |

    TPHCM - Tại LĐLĐ quận Bình Thạnh, sáng ngày 17.1, ông Trần Thanh Hải - Phó Chủ tịch Thường trực Tổng LĐLĐ Việt Nam đã đến thăm, động viên và trao quà Tết cho người lao động có hoàn cảnh khó khăn đang làm việc trên địa bàn. Đồng thời, ông Trần Thanh Hải cũng đã thông tin một số giải pháp nhằm hỗ trợ người lao động bị mất việc, giảm việc.

    Cha đẻ của mèo AI mà cư dân mạng nhầm tưởng ở Ninh Thuận lên tiếng

    Hữu Long |

    Nguyễn Lê Thái Nguyên vẽ mèo Tết bằng công nghệ AI rồi chia sẻ lên trang cá nhân. Những hình ảnh tuyệt đẹp về mèo nhận được vô số lời khen từ nhiều người bạn. Có không ít người đến nay vẫn nhầm lẫn đây là mèo Tết có nguồn gốc từ Ninh Thuận.

    Triển lãm giày gốm Bát Tràng - cầu nối văn hoá Việt Nam và Italia

    AN NGUYÊN |

    Triển lãm "Chiếc giày gốm Bát Tràng và cuộc dạo chơi cùng văn hoá Ý" thu hút sự quan tâm đặc biệt của công chúng.

    Nhà sưu tập Đỗ Quyên, Chủ tịch Hội Cổ vật tỉnh An Giang bên tác phẩm bình gốm thương hiệu Thành Lễ, khắc họa hình ảnh người phụ nữ trong lao động hằng ngày. Ảnh: L.T

    Phụ nữ Việt trên gốm Nam Bộ xưa

    Lục Tùng |

    Nếu như gốm Nam Bộ xưa (GNBX) là tinh hoa của kỹ thuật chế tác nước ngoài kết hợp với bàn tay tài hoa và óc sáng tạo của những lưu dân “mang gươm đi mở cõi”, thì hình ảnh người phụ nữ Việt mang dấu ấn đậm nét quá trình sáng tạo những tác phẩm gốm đó. 

    Chơi gốm Nam Bộ xưa kiểu “Hai lúa” An Giang

    Lục Tùng |

    An Giang - Ở huyện Thoại Sơn (An Giang) có nhóm “Hai lúa” chơi gốm Nam Bộ xưa rất độc lạ.