Trưa 13.11, anh Nguyễn Bá Tuỵ (thôn Thành Tiên, xã Thiệu Thành, Thiệu Hoá, Thanh Hoá) mồ hôi nhễ nhại lục tìm cái gọi là “Sổ tiết kiệm” do Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới cấp, đưa cho chúng tôi. Đột nhiên, một phụ nữ tên Đào nhày bổ vào xỉa xói, xúc phạm chúng tôi bằng những lời lẽ thô tục nhất, giật giấy tờ trên tay anh Tuỵ ném xuống đất rồi tuyên bố: “Bay mà đưa giấy cho bọn nhà báo thì tao đ. cấp tiền cho nhà bay nữa”. Hoạt động của trung tâm này đang làm bất an nông thôn và làm người nông dân vốn nghèo lại càng nghèo hơn.
Đe doạ nhà báo
Anh Tuy năm nay 42 tuổi, có 2 con trai. Khi chúng tôi vào nhà, cả 3 bố con đang lăn ra trên chiếc giường chật chội, bẩn thỉu. Cả nhà không có tài sản gì đáng giá hơn 1 triệu đồng. Ban thờ gia tiên được đặt trên chiếc bàn ọp ẹp, chỏng trơ vài que hương cháy dở, mạng nhện cuốn đầy. Anh cho hay, đầu tháng 11.2015, anh được cán bộ thôn thông báo anh được Chương trình “Trái tim Việt Nam” của Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới (trung tâm, trụ sở tại 20 Thụy Khê, Hà Nội) chọn trao sổ tiết kiệm. “Vừa nghe cũng rất phấn khởi, có đồng cho hai thằng đi học” - anh Tuy cho hay. Tuy nhiên, cái mà anh Tuy và 10 người khác cùng xã nhận được sau buổi lễ rình rang ở hội trường xã chỉ là một cái giấy chung chung chứ không phải sổ tiết kiệm ở bất kỳ một quỹ, hay ngân hàng nào.
Người phụ nữ tên Đào kia chính là một trong những thành viên đường dây của chương trình “Trái tim Việt Nam”. Trên địa bàn này còn có một phụ nữ khác tên Xuân là đầu mối. Sợ bị bóc mẽ chiêu lừa đảo nên bà Đào nhảy bổ vào nhóm phóng viên xỉa xói, lôi tất cả những gì “quý hoá” chửi mắng. Bà ta còn ông ổng gọi điện cho những người nào đó, hòng de doạ nhà báo. Bà con vây kín, ai cũng chỉ trỏ, xôn xao và đề nghị nhà báo, các cơ quan chức năng vạch mặt bọn lừa đảo mới này. “Các bác làm thế nào dẹp bọn này đi chứ thế này xã hội loạn à?” - một người đàn ông nói. Thị làm um lên một hồi, bị bà con phản đối nên chuồn mất hút. Trước khi đi, bà ta còn đe doạ anh Tuy như đã nói ở trên.
Cùng thôn với anh Tuy, anh Nguyễn Văn Hoà còn “vinh dự” được mời xuống khách sạn sang trọng ở TP.Thanh Hoá dự lễ trao quà hỗ trợ người nghèo rất hoành tráng do trung tâm tổ chức và nhận khoản hỗ trợ kinh phí làm nhà ở - mức 50 triệu đồng. Nhưng cái mà anh Hoà nhận được chỉ là một tấm biển ghi số tiền để chụp ảnh khi lên sân khấu. Không có một đồng nào cũng không có bất kỳ giấy tờ biên nhận gì, và “Họ hứa cứ về làm nhà đi sẽ trao tiền sau”. Nhưng biết đến bao giờ anh Tuy, anh Hoà và những người đã từng lên sân khấu nhận cái gọi là sổ tiết kiệm và kinh phí ủng hộ làm nhà được nhận đủ tiền như lời hứa của trung tâm này?
Mờ mắt vì lãi suất cao
Với chiêu bài tuyên truyền chương trình làm từ thiện hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới cộng với những chương trình trao sổ, hỗ trợ làm nhà bằng “hơi” nhằm đánh bóng tên tuổi, số người tham gia vào mạng lưới huy động tiền trá hình này ngày càng tăng tới con số chóng mặt. Cùng với đó là sự bất an trong đời sống nông thôn, nông dân.
Xã Thiệu Long, huyện Thiệu Hoá, Thanh Hoá mấy tháng qua lúc nào cũng râm ran chuyện huy động tiền của chương trình “Trái tim Việt Nam” do ông Lê Văn Thế - Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã - chủ trì. Ông Thế khẳng định ông là thành viên của trung tâm. Theo lãnh đạo xã Thiệu Long, chỉ trong một thời gian ngắn, ông Thế với tư thế là Phó Chủ tịch Hội Nông dân xã đã huy động được 46 hộ với số tiền lên đến 194 triệu đồng. Đó là con số rà soát của công an xã, “thực tế, con số người tham gia còn cao hơn nhiều - ông Vũ Đình Khoa - Trưởng Công an xã Thiệu Long - cho hay: “Nhiều người thấy lãi cao nên lén giấu chồng/vợ tham gia, nên bây giờ không dám kêu”.
 |
| Người phụ nữ tên Đào nhảy bổ vào xỉa xói, cản trở nhà báo trong nhà anh Tuy. Ảnh: C.T.V |
Chiêu bài của ông Thế: Đầu tiên, ông vận động người nhà tham gia, sau đó với danh nghĩa Phó chủ tịch hội nông dân, ông muốn đem đến cơ hội thoát nghèo cho bà con. Ông không nói nhiều đến việc ủng hộ tiền làm từ thiện mà đánh vào tâm lý ít hiểu biết, hám lợi của một số bà con. Theo đó, ông nói, cứ nộp 1,2 triệu đồng thì sau 1 năm ông sẽ trả 5,2 triệu; nộp 7,5 triệu thì sau 1 năm được nhận 50 triệu… Ai nộp 1,2 triệu ghi số mã là 01; nộp 1,9 triệu số mã là 02; mã 03 là 2,6 triệu; mã 10 là 7,5 triệu; mã 14 là 10,3 triệu. Ông Lê Văn Đôn và vợ có “tài sản” là 1.900.000 đồng của con trai đi làm ăn trong Nam gửi về cho đứa con đang tuổi đi học cũng đem ra nộp cho ông Thế mã 02, với suy nghĩ “lãi suất cao thế thì cứ nộp vào rồi lấy lãi nuôi cháu”. Rất nhiều người tham gia giờ mới té ngửa, đi tìm ông Thế đòi lại tiền. “Toàn người nghèo, chẳng nhận được cứu trợ thì thôi chứ tiền đâu mà làm từ thiện. Cùng lắm hỗ trợ đồng bào lũ lụt cũng chỉ năm chục đến một trăm nghìn, chứ tiền đâu mà làm từ thiện nhiều rứa” - ông Đôn nói.
Để nông dân tin tưởng, ông Thế còn viết giấy cam đoan sau một năm sẽ trả đủ tiền như trên. Tuy nhiên, ông còn tính toán “ăn bớt” phần của người nhận. Chẳng hạn, nhà anh Trịnh Văn Thuân tham gia gói 7.500.000 đồng. Ông Thế viết giấy cam đoan sau đúng 1 năm sẽ trả 50 triệu theo “chính sách” của trung tâm, nhưng gia đình ông Thuân chỉ được nhận 40 triệu, còn 10 triệu là “phần công của tôi” - lời ông Thế nói với phóng viên. Ông Lê Văn Thế còn tự ý ký vào đơn tự nguyện, phiếu thu tiền của người tham gia. Phóng viên hỏi: “Ông căn cứ vào đầu để khẳng định sau 1 năm sẽ trả đủ tiền cho người tham gia?”. Ông Thế trả lời: “Tôi hoàn toàn tin vào việc này, không cần căn cứ gì cả, chỉ tin là đủ”.
Bằng cái gọi là niềm tin ấy, hàng chục người trong xã đã tham gia với số tiền lên đến hàng trăm triệu đồng. Ông Thế nhận mình là em bà Trịnh Thị Xuân - một chủ chi nhánh của trung tâm ở thị trấn Thiệu Hoá.
Đảo lộn quê nghèo, xáo trộn xã hội
Trao đổi với phóng viên Lao Động, ông Nguyễn Ngọc Tình - Chủ tịch UBND xã Thiệu Long - rất bức xúc về việc làm của cái gọi là trung tâm hỗ trợ người nghèo này. Nhận thấy hoạt động của trung tâm này không phù hợp với các quy định chung của pháp luật và ảnh hưởng đến quyền lợi của nhân dân, ông Tĩnh đã yêu cầu ông Lê Văn Thế chấm dứt việc huy động tiền và làm văn bản báo cáo lên cấp trên. Nhiều người trót nghe lời tham gia đã và đang bằng nhiều cách đòi ông Thế trả lại tiền. Họ khẳng định, họ không làm từ thiện, nhiều người đang còn phải nhận trợ cấp xã hội như bà Lê Thị Hồng, bà Vũ Thị Vạn; thuộc diện hộ cận nghèo như ông Phạm Quang Học…
Bị yêu cầu dừng việc huy động tiền này, ông Thế rất ấm ức. Ông xúi giục những người tham gia kiện lại công an, chính quyền xã. Để tham gia vào cuộc kéo đông người đến cổng Đài Truyền hình Việt Nam, ông Thế đã lừa ông Lê Văn Đôn ra Hà Nội tham gia. Ông Thế xác định việc lừa ông Đôn ra Hà Nội vì “nói thẳng thì đời nào ông ấy đi. Với lại ra đó, ông ấy được biếu 500.000 đồng” - ông Thế nói.
Ông Lê Văn Thế và một số người của trung tâm này đã và đang phát tán tài liệu trên địa bàn xã nhằm “bảo vệ danh dự, uy tín của trung tâm”. Thực chất đó là một đoạn trả lời đơn thư bạn đọc của Báo điện tử Dân Trí. Theo đó, trung tâm này đã gửi đơn tố cáo ngược lại ông Tình đến Báo Dân Trí, và cơ quan này chỉ thông báo nhận được đơn và chuyển đến các cơ quan giải quyết theo thẩm quyền. Vậy nhưng, những người của trung tâm này coi đó như tài liệu chứng minh sự trong sạch của mình.
Bất kỳ ai phát ngôn về việc làm ăn bất minh, mờ ám của trung tâm này đều bị bà Lê Thị Hằng - Tổng Giám đốc và ông Trần Đức Trung - Chủ tịch HĐTV trung tâm này - kiện ngược. Cá nhân tác giả cũng từng bị ông Trung, bà Hằng làm um lên phủ đầu. Theo đó, sau khi đặt lịch, chúng tôi đến văn phòng làm việc của ông Trung, nhưng đến nơi, ông Trung, bà Hằng lại đến thẳng toà soạn Báo Lao Động làm um ở cổng bảo vệ, ông còn kéo theo một người xưng là đại tá công an về hưu nhằm “phủ đầu” nhà báo. Ngay cả Đài Truyền hình Việt Nam, sau khi phát bản tin về hoạt động của trung tâm, cũng đã bị lãnh đạo trung tâm này huy động hàng trăm người từ mọi miền kéo về Hà Nội, đến đài phản đối.
Đất nước mình còn nghèo, nhiều người rất cần sự hỗ trợ của đồng bào để vượt lên hoàn cảnh. Rất trân trọng những tấm lòng nhân ái, rất cần những tổ chức từ thiện. Nhưng rõ ràng, làm từ thiện như cách Trung tâm Hỗ trợ người nghèo trong phát triển nông thôn mới đang làm là kiểu biến tướng, trá hình, cần được xem xét, xử lý theo quy định pháp luật.
 |
