Choáng từ sân bay...
Hạ cánh xuống sân bay quốc tế José Martí, ở La Havana sau hành trình gần 30 giờ bay, chúng tôi không khỏi bất ngờ bởi sự đơn sơ của sân bay lớn nhất Cuba. Nhà ga quốc tế T3 rực một màu đỏ, đặc trưng của người cộng sản và sẽ là không ngoa nếu nói nhà ga này không lớn hơn sân bay Buôn Ma Thuột là mấy. Tuy nhiên, bước ra khỏi nhà ga, chúng tôi được dịp choáng với dàn xe taxi Audi đời mới của Nhà nước đậu xen kẽ với rất nhiều xe cổ thuộc đủ các nhãn hiệu. Sau này, có thời gian lang thang chúng tôi mới hiểu phần nào sự đa dạng tới khó tin của thế giới xe nói chung và taxi nói riêng của Cuba trong đó có sự hiện diện của các công ty quốc doanh và hàng nghìn xe tư nhân chạy dịch vụ với đủ kiểu loại và tuổi đời.
Nếu sân bay có phần khiêm tốn thì đường cao tốc dẫn về La Havana lại rất ấn tượng với 6 làn xe rộng thênh thang và hai bên rợp bóng cây. Dù bạn tôi đã chạy hơn 80km/h, nhiều chiếc xe 50-60 năm tuổi với màu sơn rực rỡ vẫn không ít lần vượt lên, lao vù vù trên cao tốc. Lý giải về điều này, người bạn kiêm thổ địa tại Cuba cho biết ở đây “mọi chiếc xe đều chạy”, nghĩa là mỗi người Cuba đều có thể lái và sửa xe như một thợ ôtô chính hiệu và mọi chiếc xe dù là đời mới hay được sản xuất từ những năm 1950 vẫn có thể hoạt động tốt. Thật vậy, không khó để thấy những chiếc xe “ốm” dọc đường và được chủ xe bao gồm cả phụ nữ sửa tại chỗ.
Vốn quen với giao thông đông đúc rùa bò tại Hà Nội, tôi không khỏi choáng khi đi vào nội đô Havana bởi tốc độ tối thiểu ở đây là 60km/h, những xe đi chậm hơn sẽ bị phạt!
Để qua đường, tôi cũng như nhiều người khác cần có sự kiên nhẫn chờ đợi vắng xe mới được đi qua vì nghe nói các lái xe ở đây không có thói quen phanh hay nhường đường cho khách đi bộ và cánh đi xe máy hay sidecar ở đây cũng vận hành xe kiểu ôtô. Tuy nhiên, điều thú vị là ở các con phố chính, đặc biệt là khu phố tập trung các đại sứ quán ở La Havana, có một làn riêng chính giữa dành cho người đi bộ.
Đường phố La Havana thoáng, đẹp, sạch sẽ và gần như không có khái niệm tắc đường. Tháng 5 là thời điểm cuối mùa khô, đầu mùa mưa, thủ đô Cuba tràn ngập sắc hoa từ hoa phượng bằng lăng giống Việt Nam tới những loài hoa lạ mà chúng tôi không biết tên. Đây là thời điểm đáng để khám phá đất nước này vì thời tiết đẹp và là mùa thấp điểm của ngành du lịch nên có nhiều ưu đãi về giá.
 |
| Bên trong một quán bar tại La Havana. |
… tới quán bar
Trước khi tới Cuba, tôi vẫn nghĩ đây là đất nước có phần nghèo nàn, khó khăn sau nhiều năm bị cấm vận nên người dân sẽ “thắt lưng buộc bụng” và chật vật lo cuộc sống. Tuy nhiên, trong tối đầu tiên tại La Havana, với trải nghiệm đi bar cùng dân bản địa, tôi đã có cái nhìn khác về phong cách sống của người Cuba.
Ở Cuba, ai cũng có thể đi bar dù là công chức nhà nước hay một người bán hàng rong và có đủ loại quán bar phù hợp với thu nhập và nhu cầu của mọi người.
Bữa tối của người dân Cuba bắt đầu sau 8h và họ chỉ đi bar sau 11h đêm. Các quán bar chỉ thực sự sôi động sau nửa đêm và kéo dài tới sáng trong tiếng nhạc sôi động đậm chất Mỹ Latinh. Điểm thú vị khi đi nhà hàng hay quán bar ở Cuba là đàn ông phải mặc nghiêm túc với quần dài còn phụ nữ có thể thoả thích mặc váy, quần sóc hay đồ bó sát gợi cảm. Phụ nữ ở Cuba rất chuộng đồ bó sát và họ luôn tự tin và không bao giờ ngần ngại khoe các đường cong gợi cảm trong đó vòng ba là điểm nhấn hút mắt nhất.
“Cuba gần như theo mẫu hệ bởi phụ nữ luôn được ưu tiên và họ chẳng bao giờ phải lo lắng về việc giữ eo con kiến. Đàn ông không ngoan là ra khỏi nhà ngay” - anh Jose - một người bạn địa phương - nói vui với chúng tôi.
Không chỉ rất tự tin thể hiện bản thân, phụ nữ Cuba còn có cách ghen rất đặc biệt. Họ không gào khóc hay gây sự với tình địch mà sẽ trang điểm thật đẹp, nhảy thật hay tại quán bar để làm lu mờ đối thủ.
Quán bar tại La Havana khá đơn giản nhưng đông đúc và thú vị. Nơi đây ngập tràn trong tiếng nhạc sôi động khiến ai cũng phải nhún nhảy nhưng lại không xô bồ hay ồn ào dưới ánh đèn nhẹ nhàng dịu mắt. Dù là quán bar nhưng khách hàng gần như không được hút thuốc bên trong và khó có nơi nào có thể mang lại cảm giác tự do, thư giãn không khoảng cách tới như vậy nhất là khi được nhâm nhi ly cocktail pha từ rượu rum chính hiệu Cuba.
 |
| Trạm thu phí đường bộ duy nhất ở Cuba. |
Bất ngờ trở lại quá khứ
Chưa hết ấn tượng với phong cách chơi của người Cuba, tôi lại bất ngờ khám phá một góc khác của đất nước Cuba trong ngày hôm sau (19.5) khi tình cờ được dự lễ kỷ niệm mừng sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng Đại sứ quán Việt Nam và Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba tại Công viên Hòa Bình nơi đặt tượng đài Bác.
Buổi lễ không diễn văn hoành tráng hay kèn trống ầm ĩ nhưng lại khiến tôi thực sự cảm động với tình cảm người dân Cuba dành cho Bác và đất nước Việt Nam. Dù phát âm ngọng nghịu, nhưng các cháu thiếu nhi Cuba trong trang phục áo dài đã hát những bài ca về Bác bằng tiếng Việt một cách đầy tình cảm. Ngoài sự tham gia đông đủ các tất cả các thành viên sứ quán Việt Nam, buổi lễ còn có sự góp mặt của ông Joel Diaz Gutierrez - kiến trúc sư thiết kế đài kỷ niệm về Bác và bà Naty Angueira Naldis - một bác sĩ từng nhiều năm làm chuyên gia tại Việt Nam. Dù đã lớn tuổi, cả hai ông bà đều nhớ như in những câu chuyện về Bác, về Việt Nam và vô cùng xúc động mỗi khi chia sẻ tình cảm về những người bạn Việt Nam. Và khi bước chân vào nhà lưu niệm của Hội hữu nghị Việt Nam - Cuba, tôi có cảm giác như được trở về quá khứ khi thấy chiếc nón lá, chiếc mũ tai bèo hay một phần của chiếc máy bay B-52 bị bắn rơi tại Hà Nội được lưu giữ cẩn thận tại đây.
Những khung hình của quá khứ tiếp tục được tái hiện khi tôi lang thang trong các khu phố cổ của La Havana và đến khu chợ thực phẩm thuộc dạng lớn tại đây.
Đến khu trung tâm, tôi cũng như nhiều du khách có cảm giác như trở lại Châu Âu nhiều thế kỷ trước khi được bao quanh bởi các công trình kiến trúc kiểu Tây Ban Nha với tuổi đời hàng trăm năm. Các toà nhà cổ được gìn giữ rất tốt và phần lớn đều đã được chuyển đổi thành khách sạn do nhà nước quản lý để phục vụ ngành công nghiệp không khói. Từ nhiều năm nay, Cuba đã chuyển hướng nền kinh tế từ việc phụ thuộc vào ngành mía đường sang dồn lực làm du lịch nên lời cảnh báo về việc bùng nổ du lịch có vẻ là hơi thừa bởi ngành này tại Cuba vốn đã rất phát triển và hoạt động chuyên nghiệp.
Dù vậy, dấu vết của nền kinh tế bao cấp cũng vẫn còn khá rõ nét khi người dân vẫn mua hàng hoá, thực phẩm theo kiểu “sổ gạo” để được trợ giá và khu chợ đầu mối lớn nhất nhì La Havana không khác gì chợ Việt Nam trong những thập niên 1980. Rau cỏ gần như không qua sơ chế và thực phẩm thì phải xếp hàng mua theo tiêu chuẩn. Điều này đã khiến thị trường “chợ đen” phát triển sôi động và những gì không được Nhà nước phân phối sẽ được cung ứng đầy đủ qua các đầu nậu với giá cao hơn khá nhiều.
 |
| Xe cổ, phố cổ, đặc trưng của Cuba. |
Và lạc lối nơi thiên đường hạ giới
Sau hai ngày lang thang tại thủ đô, tôi lại xách balo lên và tới khám phá vùng đất được mệnh danh là thiên đường hạ giới Varadero, địa danh du lịch nổi tiếng nằm cách thủ đô La Habana khoảng 150km.
Tới resort tại Varadero, tôi mới thực sự hiểu thế nào là “khách hàng là Thượng đế”. Những khách sạn, resort ở đây là những khu vực hoàn toàn khép kín và dù trang trí nội thất mới ở mức khá, những dịch vụ còn lại của khách sạn có thể nói là tuyệt vời và đều trọn gói cùng với tiền phòng.
Điều khá thú vị ở Cuba là khách sạn phục vụ ăn uống 24 giờ trong ngày. Điều đó có nghĩa là bạn có thể ăn và uống bất cứ lúc nào trong ngày dù đó là 3 giờ chiều, 2 giờ đêm hay 5 giờ sáng. Ba bữa chính sáng, trưa, tối theo hình thức buffet với đủ loại đồ ăn và nếu đói bụng mà không đúng giờ ăn 3 bữa chính thì cứ việc chạy xuống bất cứ quán bar nào cũng được phục vụ dù thực đơn nghèo nàn hơn, chỉ là steak hoặc hambuger và uống thì… thoải mái. Các quán bar phục vụ 24/24 và bạn có thể uống bất kỳ loại nào với số lượng không hạn chế từ cà phê Capuchino, nước hoa quả... đến các loại đồ uống có cồn như bia, cocktail, rhum, vodka...
Nếu không muốn ngồi bar ồn ào, bạn có thể mang những bình, ly, vại... của mình xuống bar yêu cầu người phục vụ rót đồ uống vào rồi mang đi bất cứ nơi nào bạn muốn hoặc nằm dài ở bãi biển rồi gọi người phục vụ mang đồ uống đến.
Bãi biển Cuba rất đẹp, cát trắng mịn như pha lê, nước biển trong vắt chia nhiều màu khác nhau xanh lợt, xanh đậm... Trên bãi biển du khách nằm phơi nắng hoặc đánh bóng chuyền, học uốn hông, lắc mông học nhảy salsa theo sự chỉ dẫn của những người hướng dẫn địa phương nói rành rõi luôn mấy thứ ngoại ngữ Anh, Nga, Tây Ban Nha...
Dưới nước, người người bơi lội, lướt ván, đu diều (parasail), nhảy múa (cũng học salsa luôn), những cánh buồm Kayak sặc sỡ dập dờn trên sóng biển... Tất cả tạo thành một bức tranh đẹp đến không thực.
Buổi tối, tại các khách sạn đều có chương trình ca nhạc, tạp kỹ phục vụ miễn phí cho khách cùng các ban nhạc chơi đủ loại từ blue đến pop, rock…
Ở Cuba gần như không có khái niệm wifi free, ngay cả ở các khách sạn muốn lên mạng Internet bạn đều phải trả tiền và không hề rẻ từ 5 đến 10 CUC (tương đương với 5-10 euro) cho 1-2 giờ online với tốc độ khá rùa bò. Do vậy, ở đây không có cảnh mọi người cắm mặt vào màn hình smartphone và hãy xác định không có Skype, Viber hay Facebook...
Tất cả những bộn bề bị bỏ lại đằng sau lưng! Chỉ có nắng vàng, biển xanh, cát trắng, điệu nhạc Flamenco du dương, điệu nhảy salsa bốc lửa và những cuộc vui kéo dài tưởng như vô tận khi ranh giới giữa ngày và đêm tưởng như không còn tồn tại...
