Trong thông cáo báo chí số 2 gửi đến cơ quan truyền thông, bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc ENV - bày tỏ bức xúc: “Thật đáng buồn là các cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc thực thi pháp luật về động vật hoang dã (ĐVHD) và quản lý hoạt động gây nuôi ĐVHD lại chưa thực sự nắm rõ các quy định của pháp luật về bảo vệ ĐVHD...”.
Sau khi tiếp nhận thông tin: “Rùa đầu to (RĐT) được “phù phép” có nguồn gốc từ trang trại”, Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm Đồng Tháp Nguyễn Tấn Thành phản hồi đến Báo Lao Động, khẳng định việc cấp phép cho vận chuyển RĐT trong nội địa của ngành kiểm lâm Đồng Tháp là đúng theo quy định luật pháp hiện hành.
Trong đó, ông Thành phân tích: RĐT (Platysternum megacephalum) thuộc nhóm IIB theo quy định tại Nghị định số 32/2006/NĐ-CP ngày 30/3/2006 của Chính phủ về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm. Vì vậy trong trường hợp này, không áp dụng theo phụ lục của Công ước về buôn bán quốc tế các loài động, thực vật hoang dã nguy cấp (CITES)".
Mặt khác, các cá thể RĐT có nguồn gốc hợp pháp từ trang trại theo Bảng kê lâm sản được Chi cục Kiểm lâm TPHCM.
Thế nhưng, trong thông cáo báo chí số 2, ENV tiếp tục khẳng định RĐT được liệt kê đồng thời trong Phụ lục I CITES (Công ước mà Việt Nam là thành viên từ năm 1994) và Nhóm IIB Nghị định 32. Tuy nhiên, sau khi viện dẫn Khoản 2, Điều 1 của Nghị định này (“trường hợp điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên có quy định khác với quy định tại Nghị định này thì áp dụng theo quy định của điều ước quốc tế đó”), ENV đi đến kết luận:
“Phải hiểu RĐT là loài thuộc Phụ lục I CITES...” và “ENV khẳng định một lần nữa, việc Chi cục Kiểm lâm tỉnh Đồng Tháp cấp Giấy chứng nhận đăng ký trại nuôi sinh sản, trại nuôi sinh trưởng đối với loài RĐT là trái với quy định hiện hành của pháp luật”.
ENV còn cho biết thêm, đây cũng là cách hiểu được các cơ quan tiến hành tố tụng áp dụng trong những vụ việc xét xử về ĐVHD trong thời gian gần đây.
“Cụ thể, ngày 19.9.2018, TAND huyện Điện Biên (tỉnh Điện Biên) đã đưa ra xét xử một đối tượng vận chuyển 27 cá thể RĐT và 4 chi gấu và áp dụng quy định tại điểm b, Khoản 3, Điều 244, Bộ Luật hình sự 2017 (sửa đổi, bổ sung 2017 - BLHS) – tuyên phạt 10 năm tù giam với đối tượng phạm tội”. Thông cáo giải thích thêm - “Điểm b, Khoản 3, Điều 244 BLHS được áp dụng đối với các hành vi phạm tội tác động đến loài thuộc Phụ lục I CITES”.
Từ đó, ENV dẫn lời bà Bùi Thị Hà - Phó Giám đốc ENV - bày tỏ bức xúc: “Thật đáng buồn là các cơ quan chịu trách nhiệm chính trong việc thực thi pháp luật về ĐVHD và quản lý hoạt động gây nuôi ĐVHD lại chưa thực sự nắm rõ các quy định của pháp luật về bảo vệ ĐVHD...”.
Tuy nhiên, theo nội dung bản án được ENV gửi kèm (file PDF), đối tượng bị tuyên phạt tù vì đã nhập khẩu trái phép RĐT. Cụ thể, sau khi giao dịch 10,5kg RĐT tại chợ Ma Nọ thuộc tỉnh Oudomsay (Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào), đối tượng đưa lên xe khách biển kiểm soát UN – 0075 về Việt Nam, nhưng lại không làm thủ tục khai báo khi qua cửa khẩu quốc tế. Khi đến địa bàn xã Na Ư, huyện Điện Biên (Việt Nam), cơ quan chức năng Việt Nam bắt giữ.
Như vậy, trong trường hợp này RĐT được xét theo Phụ lục 1 CITES vì đã được xuất – nhập khẩu, chứ không phải vận chuyển nội địa như trường hợp mà Kiểm lâm Đồng Tháp xác nhận.
