Chu kỳ 4 năm...
Sân National ở Singapore, buổi tối thứ Năm (23.12.2021) trong khung cảnh ồn ào sau tiếng còi kết thúc trận đấu, một người đàn ông quỳ bên ngoài đường biên, 2 tay chống xuống thảm cỏ, đầu cúi gục. Không ai biết ông nghĩ gì vào thời điểm đó, nhưng hình ảnh ấy nói lên rất nhiều điều, để bắt đầu một câu chuyện...
Trong dòng chảy của bóng đá thế giới, có rất nhiều câu chuyện về các huấn luyện viên. Ở đó, người ta rút ra rằng, trung bình, chu kỳ thành công của một huấn luyện viên với một đội bóng kéo dài khoảng 3-4 năm. Đến lúc này, 4 năm là thời gian ông làm việc với bóng đá Việt Nam.
Tất nhiên, đây chỉ là cách tính trung bình chứ không phải tất cả, bởi có người tại vị lâu hơn, người khác lại ngắn ngủi hơn. Nhưng câu hỏi đặt ra là, vì sao lại chỉ 3 đến 4 năm? Có thể giải thích theo cách chia ra từng giai đoạn. Giai đoạn 1 tìm hiểu, xây dựng và truyền đạt ý tưởng. Giai đoạn 2 phát huy và tìm kiếm vinh quang. Giai đoạn 3 là vấn đề nảy sinh và cách giải quyết.
Dựa theo giai đoạn như vậy, có thể thấy, Park Hang-seo đến làm việc với bóng đá Việt Nam từ nửa cuối năm 2017, ông giúp đội U.23 giành vị trí Á quân giải U.23 Châu Á và đứng thứ tư tại Asian Games năm 2018, giúp đội tuyển Việt Nam vô địch AFF Cup 2018, cùng đội U.22 vô địch SEA Games 2019 và có hành trình thành công tại vòng loại World Cup 2022.
Dịch COVID-19 khiến cả năm 2020 không có trận đấu nào với đội tuyển quốc gia, trước khi bước sang năm 2021 với những trận thua tại vòng loại thứ ba World Cup 2022 và dừng chân ở bán kết AFF Cup 2020. Và người ta bắt đầu hỏi, phải chăng, chu kỳ của huấn luyện viên 64 tuổi với bóng đá Việt Nam đến lúc kết thúc, ngay cả khi ông mới ký gia hạn hợp đồng thêm 1 năm, đến 2023.
... nhưng không phải với thầy Park
Đúng là cựu trợ lý của huấn luyện viên Guus Hiddink tại đội tuyển Hàn Quốc đã đi một vòng quay với bóng đá Việt Nam, tuy nhiên, như chủ đề của giai đoạn 3 đã nói trên, vấn đề tìm cách giải quyết thời điểm này thực sự quan trọng. Thầy Park hẳn nhiên sẽ có những buổi làm việc với lãnh đạo Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF) để nhìn lại những gì đã qua để có quyết định. Nhưng từ góc độ của các nhà chuyên môn, kết thúc là điều không nên.
Đúng là Park Hang-seo cũng có những vấn đề trong cách phát triển đội bóng cũng như chỉ đạo chiến thuật, nhưng nhớ lại những gì xảy ra cách đây 4 năm sẽ thấy rằng, đã khá lâu rồi mới có một huấn luyện viên tìm được cho bóng đá Việt Nam một sơ đồ chiến thuật, một phong cách chơi hợp lý.
Vẫn là yếu tố kỷ luật được đặt lên trên hết, nhưng khác với người đồng nghiệp ngoại gần nhất (Toshiya Miura), đó không phải là sự kỷ luật khô cứng. Kỷ luật thầy Park mang lại là sự chỉn chu trong mối quan hệ gia đình, tất cả vì nhau, hướng đến mục đích chung là bảo vệ màu cờ sắc áo đội tuyển quốc gia.
Biến đổi đội bóng từ “kỷ luật nghĩa là sẵn sàng phạm lỗi” sang sự chủ động chơi bóng, thể hiện khả năng của mình, đó là thành công lớn nhất mà Park Hang-seo đã làm được. Nói một cách khác, ông đã khơi gợi được niềm tin của các cầu thủ để chơi bóng với những gì mình có, bởi như điều lâu nay giới chuyên môn vẫn nói về bóng đá Việt Nam - “có niềm tin là sẽ làm được mọi thứ”.
Vấn đề là phải nâng cấp
Ai cũng có thể chỉ ra vấn đề của Park Hang-seo và đội tuyển trong thời gian qua, nhưng giải quyết nó ra sao? Đương nhiên, câu trả lời là “đó là việc của VFF và thầy Park”. Vậy đã đủ chưa? Với vai trò của truyền thông, các nhà chuyên môn, của người hâm mộ, ý kiến đóng góp đều đáng được ghi nhận.
Ai cũng biết thầy Park cần thay đổi, nhưng thay đổi thế nào? Trao cơ hội cho cầu thủ trẻ nhiều hơn, tìm kiếm thêm sơ đồ chiến thuật cho linh hoạt hơn, đều đúng cả. Nhưng có lẽ là chưa đủ. Bởi sự thay đổi không chỉ đến từ riêng thầy Park.
Ông muốn, rất muốn, có nhiều hơn sự lựa chọn nhân sự chứ đâu muốn các trụ cột phải cày ải nhiều đến vậy. Nhưng thực sự là chất lượng của đội ngũ kế cận đã đảm bảo được đủ cho ông chọn? Điền tên 6 cầu thủ của đội U.23 vào danh sách dự AFF Cup 2020 nhưng nếu ai còn nhớ những gì họ và các đồng đội thể hiện tại vòng loại U.23 Châu Á hồi cuối tháng 10, đầu tháng 11, Park Hang-seo đã không giấu sự thất vọng. Chưa kể trung vệ trẻ Thanh Bình đã có một sai sót ở đội tuyển khiến anh có thể gặp khó khăn trong việc xử lý vấn đề tâm lý.
Park Hang-seo cũng muốn các học trò được ra sân và thi đấu, nhưng áp lực thành tích, kỳ vọng của người hâm mộ về trận đấu tốt lại buộc ông phải thận trọng.
Đi qua một chu kỳ không có nghĩa là quay trở lại với điểm xuất phát. Mà giống như chiếc lò xo, sự quay lại đó chỉ song song với điểm khởi đầu, nhưng chất lượng đã cao hơn. Do vậy, những đòi hỏi cũng sẽ phải cao hơn để mỗi chu kỳ đi qua là đến gần hơn với những thành công khác.
Trên nền tảng đã có, việc cần làm là đắp thêm vào đó những thứ chất lượng tương xứng. Trong bối cảnh không thể có lớp kế cận chất lượng ngay lập tức thì việc thầy Park đòi hỏi các cầu thủ trụ cột hiện tại cũng phải nâng trình độ của bản thân mình lên là một cách. Họ phải trở nên đa năng hơn, chơi được nhiều vị trí hơn để sẵn sàng khi cần thiết. Họ đã đối đầu với những đội bóng lớn để rút ra được kinh nghiệm về lối chơi dựa vào sự thông minh, đầu óc phán đoán, kết hợp với sự hiểu ý lẫn nhau để tạo nên những pha phối hợp tấn công đúng nghĩa chất lượng cao.
Nói lý thuyết dễ hơn làm ư? Điều đó đúng, nhưng chúng ta đã thử đâu?
Trong triết lý của mình, Park Hang-seo hiểu rõ rằng, vinh quang chỉ có trong thời gian ngắn ngủi, phía sau nó mới là điều cần quan tâm. Vậy nên, thay đổi và thích ứng là yêu cầu, là đòi hỏi. Trên ngực áo của người đàn ông quỳ trên sân cỏ vào ngày 23.12.2021 là hình ảnh lá cờ Việt Nam. Nó là tiếng gọi trách nhiệm - mà bản thân ông hiểu rất rõ, để khoảnh khắc hiếm hoi được ghi lại đó có thể coi là quãng nghỉ cho sức bật trong tương lai.
