Sự kỳ vọng không được đáp ứng...
Đội tuyển bóng đá nam quốc gia và đội U23 quốc gia kết thúc hành trình cùng huấn luyện viên Park Hang-seo với nhiều thành công. Từ những thành công đó, Liên đoàn bóng đá Việt Nam (VFF), giới chuyên môn cũng như người hâm mộ tin rằng, đã đến giai đoạn cần phải nâng tầm. Và vì thế, Philippe Troussier là lựa chọn tiếp theo cho chiếc ghế huấn luyện viên.
Tuy nhiên, kết quả ban đầu không được như ý. Đội U23 thua toàn diện tại giải giao hữu Doha Cup, sau đó, đội U22 không bảo vệ được Huy chương Vàng SEA Games. Rồi đến đội tuyển quốc gia, những khó khăn tiếp tục đổ dồn lên huấn luyện viên người Pháp khi thắng chật vật đội tuyển Hong Kong (Trung Quốc) ở trận giao hữu.
Khác với sự chuyển giao giai đoạn của một đội bóng ở thời kỳ thoái trào, nơi họ phải bắt đầu lại, sự kỳ vọng từ nền tảng thành công đang có dĩ nhiên phải cao hơn. Và vì thế, sớm có những nhận định không mấy tích cực về triết lí mà ông Troussier xây dựng.
... hơn cả sự kỳ vọng
Khác với các đội tuyển bóng đá nam, bóng đá nữ và bóng chuyền nữ gần đây lại làm được những điều vượt quá cả sự kỳ vọng. Với tuyển bóng đá nữ, sau tấm vé dự World Cup là chức vô địch SEA Games 32, duy trì vị thế của đội bóng mạnh nhất khu vực Đông Nam Á. Nhưng nhìn ra thế giới, bóng đá nữ Việt Nam vẫn còn nhỏ bé và được nhìn nhận ở một khoảng cách rất xa về trình độ World Cup.
Vì thế, chuyến tập huấn châu Âu trong tháng 6 được xác định là những bài học lớn trong đời các cầu thủ. Nhưng không chỉ là những bài học, huấn luyện viên Mai Đức Chung và các học trò còn làm được tốt hơn cả kỳ vọng từ 2 trận thắng và 2 trận thua ở Đức và Ba Lan.
Đáng chú ý nhất là trận đấu trước đội tuyển nữ của Đức hiện đang xếp thứ 2 trên bảng xếp hạng FIFA. Dù đội chủ nhà sử dụng nhiều cầu thủ trẻ, nhiều nhân tố mới thì không thể phủ nhận sự vượt trội của họ về thể hình, thể lực lẫn trình độ chuyên môn. Nhưng tuyển nữ Việt Nam chỉ để thủng lưới 2 bàn và ghi 1 bàn thắng đẹp vào phút bù giờ...
Với tuyển bóng chuyền nữ Việt Nam, ở 2 giải đấu gần nhất là Giải vô địch câu lạc bộ bóng chuyền châu Á (vào tháng 4) và AVC Challenge Cup 2023 mới đây, Nguyễn Thị Thanh Thúy và các đồng đội đều giành chức vô địch. Có thể đây chưa phải là những giải đấu ở trình độ thực sự cao (tuyển nữ vẫn thất bại ở chung kết SEA Games 32), nhưng ngoài giá trị về niềm tin được gây dựng trong mỗi vận động viên (cũng như vậy với các tuyển thủ bóng đá nữ sau những trận đấu hay), những kết quả đó nhắc lại một lần nữa rằng, với thể thao, nền tảng xuyên suốt là giá trị tinh thần.
Khi “của cải tinh thần” là giá trị của thể thao
Trở về Việt Nam, huấn luyện viên Mai Đức Chung chia sẻ: "Tôi luôn khẳng định với các học trò của mình rằng, đội tuyển nữ Việt Nam là dòng giống con cháu Lạc Hồng, là con cháu của Bà Trưng, Bà Triệu. Các bạn là phụ nữ Việt Nam, phải thể hiện tinh thần người phụ nữ Việt Nam dưới lá cờ đỏ sao vàng. Được chào cờ là khoảnh khắc sung sướng và hạnh phúc nhất.
Tôi muốn cầu thủ hiểu rằng, khi được hàng triệu người theo dõi, đội tuyển phải làm sao xứng đáng với niềm tin yêu ấy. Đội tuyển phải sản xuất ra "của cải tinh thần" để động viên, mang đến niềm vui cho nhân dân. Trận đấu nào, các cầu thủ nào cũng cần thể hiện ý chí, tinh thần người phụ nữ Việt Nam. Tôi muốn cầu thủ có thể thua chuyên môn, nhưng không được thua về tinh thần đoàn kết và ý chí chiến đấu".
Đúng vậy, “của cải tinh thần” chính là giá trị của thể thao. Chẳng thế mà chỉ ít ngày sau khi ông Troussier và tuyển bóng đá nam bị chỉ trích vì thắng nhọc nhằn tuyển Hong Kong (Trung Quốc), sự tung hô lại đến, dù cũng chỉ thắng Syria 1-0. Không phải chỉ bởi tuyển Syria xếp trên tuyển Việt Nam 5 bậc mà “những sự hợp lí” trong trận đấu đã thuyết phục được người xem. Nó khác với khi cổ động viên bỏ về khi trận gặp tuyển Hong Kong (Trung Quốc) còn chưa hết giờ...
Thuyết phục được cảm xúc của người hâm mộ là điều khó nhất. Ở cấp đội tuyển, bóng đá nam dĩ nhiên khó hơn bóng đá nữ để không đặt lên bàn cân và so sánh. Tuy vậy, vẫn luôn có cách để giữ cổ động viên ở lại, chia sẻ và cổ vũ hết mình. Như thầy Chung nói, hãy tạo ra “của cải tinh thần”. Nó bao gồm niềm tự hào dân tộc, là sự quyết tâm của từng cá nhân cho đến cả tập thể, là ý chí, là sự kiên cường, là tinh thần chiến đấu, là sự lăn xả trước đối phương mạnh hơn.
Tuyển bóng chuyền nữ cũng đã thể hiện được điều đó, dù trải qua nhiều thời khắc khó khăn, đầy sức ép. Khó có ai quên được hình ảnh Thanh Thúy đã “chiến đấu” đến kiệt sức như thế nào ở SEA Games, ở giải đấu các câu lạc bộ hay AVC Challenge Cup mới đây. Chỉ cần vậy, chẳng ai có thể quay lưng...
Tất nhiên, đã là thể thao, là cạnh tranh thì ai cũng muốn thắng, để niềm vui trọn vẹn. Nhưng trước đối thủ mạnh hơn, cách thể hiện lại là yếu tố để người ta có thể gạt sang một bên chuyện chuyên môn. Thế nên vẫn nói, thắng hay thua đôi khi không quan trọng bằng cách thắng, cách thua. Thua như tuyển nữ trước tuyển Đức vẫn khiến người Việt Nam tự hào, thắng như tuyển nam trước Hong Kong (Trung Quốc) lại khiến người ta bảo “thà không thắng còn hơn”...
