Chuyến giải cứu đáng nhớ
Trung tâm bảo tồn động vật hoang dã nước Việt (Tổ chức FOUR PAWS Viet) là tổ chức phi lợi nhuận được thành lập năm 2014 tại tỉnh Ninh Bình. Với sự hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật của Tổ chức FOUR PAWS quốc tế, Trung tâm đã xây dựng Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình vào năm 2016 tại bản Xăm, xã Kỳ Phú, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Với mục tiêu là cứu hộ và chăm sóc các cá thể gấu từ các trại nuôi tư nhân tự nguyện chuyển giao hoặc bị tịch thu từ các vụ buôn bán động vật hoang dã trái phép, hướng đến mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn nạn nuôi nhốt gấu tại Việt Nam.
Từ khi được thành lập đến nay, FOUR PAWS Viet đã thực hiện nhiều cuộc giải cứu gấu bị nuôi nhốt ở nhiều địa phương trên cả nước để đưa về Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình. Một trong số những cuộc giải cứu lớn nhất đó là vào ngày ngày 13.11.2020, FOUR PAWS Viet phối hợp với Chi cục Kiểm lâm tỉnh Bình Dương đã tổ chức giải cứu 7 cá thể gấu ngựa được nuôi nhốt tại 2 trang trại thuộc địa bàn tỉnh Bình Dương. Các nhân viên của FOUR PAWS Viet đã vượt hơn 1.400km từ Ninh Bình vào Bình Dương để giải cứu an toàn cho 7 cá thể gấu.
Anh Nguyễn Đình Hùng (nhân viên Phòng kỹ thuật - Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình) cho biết: "Tính đến nay, tôi đã 6 lần tham gia cứu hộ gấu ở các tỉnh phía Nam. Đây là những hành trình rất xa và chúng tôi phải chuẩn bị rất nhiều thứ để đảm bảo công tác cứu hộ được thuận lợi. Chuyến cứu hộ 7 cá thể gấu ở có lẽ là chuyến đi đáng nhớ nhất, bởi số lượng gấu nhiều, cả đoàn phải lên đường ngay trong đêm. Khi chúng tôi tiếp cận, các cá thể gấu này đều trong tình trạng căng thẳng, phải rất vất vả mới đưa được lên".
“Các cá thể gấu từng là nạn nhân của nạn nuôi nhốt gấu lấy mật trong suốt gần 20 năm. Trong quá trình chuyển các bạn gấu sang cũi chuyên vận chuyển gấu thì có 2 cá thể gấu rất căng thẳng và các bạn không chịu bước sang. Cả nhóm đã rất vất vả và phải mất khoảng 2 tiếng đồng hồ mới có thể dụ được các bạn sang, tôi nhớ rất rõ khoảnh khắc cá thể cuối cùng bước vào cũi vận chuyển, cả nhóm đã ôm chầm lấy nhau hạnh phúc. Trên đường đưa gấu từ Bình Dương về đến Ninh Bình, cứ khoảng 2-3 tiếng chúng tôi lại phải xuống để kiểm tra tình hình của các cá thể, dọn dẹp cũi và cho các bạn ăn. Rất may mắn là trong cả hành trình dài, các bạn ấy đều ổn định, không gặp vấn đề gì lớn về sức khỏe. Hành trình 2 ngày 1 đêm rất vất vả nhưng khi đưa được các bạn ấy về đến cơ sở, cả đoàn đều rất tự hào và hạnh phúc” - anh Hùng chia sẻ.
Nỗ lực chấm dứt nạn nuôi nhốt gấu tại Việt Nam
Các cá thể gấu sau khi được giải cứu đưa về Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình được chăm sóc để dần phục hồi lại bản năng tự nhiên. Được tự do hoạt động ngoài trời và trong nhà gấu có thể lựa chọn bơi lội trong hồ, leo trèo lên các bậc sàn cao, tắm nắng ngoài bãi cỏ, chơi đùa cùng nhau, tìm kiếm thức ăn, hay trốn vào những nơi khuất để thư giãn. Các nhân viên chăm sóc gấu đều là người dân địa phương làm việc dưới sự hướng dẫn và quản lý bởi đội ngũ chuyên gia về động vật và thú y trong và ngoài nước.
Theo Szilvia Kalogeropoulu - Bác sĩ thú y trưởng của FOUR PAWS Viet, hầu hết các cá thể gấu bị nuôi nhốt lâu ngày thường có nhiều vấn đề về răng miệng, huyết áp và bệnh về gan, mật, thận. Chính vì vậy, sau khi các cá thể gấu được cứu hộ về Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình, gấu được đưa vào khu vực cách ly trong 3 tuần để tránh lây nhiễm bệnh đến các cá thể khác đang sống tại cơ sở. Trong thời gian này, các cá thể gấu sẽ được khám chữa bệnh tích cực, làm quen với chế độ ăn mới và được theo dõi sát sao bởi đội ngũ chăm sóc.
“Khi các vấn đề sức khỏe của gấu đã được xử lý, gấu sẽ được kiểm tra sức khỏe mỗi năm 1 lần với các trang thiết bị hiện đại như: máy siêu âm, máy X quang cùng các thiết bị hỗ trợ chẩn đoán và điều trị thú y tiêu chuẩn cao cùng đội ngũ kỹ thuật viên thú y và nhân viên chăm sóc động vật giàu kinh nghiệm” - Bác sĩ Szilvia chia sẻ.
Bà Ngô Thị Mai Hương - Giám đốc Tổ chức FOUR PAWS Viet cho biết, hiện Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình đang nuôi dưỡng và chăm sóc cho 39 cá thể gấu. Đây đều là những cá thể gấu được giải cứu từ các hộ gia đình nuôi nhốt để lấy mật hoặc tiếp nhận từ các vụ buôn bán, vận chuyển động vật hoang dã trái phép.
Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình có tổng diện tích toàn dự án 10ha, được khánh thành vào năm 2019 tại xã Kỳ Phú, huyện Nho Quan. Với mục tiêu là cứu hộ và chăm sóc các cá thể gấu từ các trại nuôi tư nhân tự nguyện chuyển giao hoặc bị tịch thu từ các vụ buôn bán động vật hoang dã trái phép, hướng đến mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn nạn nuôi nhốt gấu tại Việt Nam. Cơ sở có đủ chỗ cho khoảng 100 cá thể gấu từng bị lạm dụng chích hút mật được sống trong môi trường bán hoang dã yên bình, phù hợp với tập tính tự nhiên của loài gấu.
Tại đây, gấu được sống trong môi trường bán hoang dã với chế độ ăn được thiết kế bao gồm nhiều loại rau củ địa phương theo mùa và các loại hạt, trứng và thức ăn khác. Chế độ của mỗi cá thể có tỉ lệ và độ đa dạng khác nhau.
Theo bà Hương, hiện nay ở Việt Nam còn gần 385 cá thể gấu (chủ yếu là gấu ngựa) đang bị nuôi nhốt tại gần 124 cơ sở nuôi gấu hộ gia đình. Các cá thể gấu này bị suy dinh dưỡng, bị bỏ bê chăm sóc và có nguy cơ bị chết trước khi được đưa đến những nơi ở an toàn, phù hợp với tập tính loài gấu như Cơ sở bảo tồn gấu Ninh Bình.
“Để hướng đến mục tiêu xóa bỏ hoàn toàn nạn nuôi nhốt gấu tại Việt Nam đòi hỏi sự nỗ lực bền bỉ và sự phối hợp chặt chẽ của cơ quan chức năng, các tổ chức bảo vệ động vật như Tổ chức Động vật Thế Giới (World Animal Protection), Tổ chức Giáo dục Thiên nhiên (ENV) và Tổ chức FOUR PAWS Viet trong việc vận động chủ nuôi gấu tự nguyện chuyển giao gấu đến các cơ sở cứu hộ và chăm sóc đủ tiêu chuẩn phúc lợi động vật” - bà Hương cho biết.
