Vị trí số 1 ấy không phải tự phong mà còn là một sự thừa nhận, vừa là sứ mệnh, vừa là mục tiêu và cũng là lý tưởng của tờ báo đã 95 năm tuổi đời và đang hướng tới 100 năm trưởng thành cùng đất nước.
95 năm qua, Báo Lao Động luôn giữ vị trí số một trong nền Báo chí cách mạng Việt Nam về việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; là địa chỉ tin cậy để công nhân, người lao động gửi gắm tâm tư, tình cảm, nguyện vọng của mình.
Lớp lớp thế hệ người làm Báo Lao Động luôn cảm thấy tự hào khi được làm việc ở một tờ báo ra đời đầu tiên trong nền Báo chí cách mạng Việt Nam. Ngày 14.8.1929 trở thành một ngày trọng đại của tờ báo.
Đó là ngày lãnh tụ của phong trào công nhân Nguyễn Đức Cảnh xuất bản tờ Báo Lao Động số đầu tiên ở một ngôi nhà nhỏ trên ngõ Thông Phong đầu phố Hàng Bột, ngày nay là phố Tôn Đức Thắng.
Báo Lao Động trong buổi đầu được in ấn bằng phương pháp thủ công, trên bản đất sét. Khổ báo là 22x32cm trên nền giấy Đáp Cầu màu vàng nhờ, có một mặt ráp và một mặt mịn. Đây là loại giấy dùng để gói thuốc lào và được bán với giá rẻ, mỗi thếp có 100 tờ.
Số thứ Nhất đã đăng toàn bộ cương lĩnh, điều lệ và tuyên cáo của tổ chức Tổng Công hội Đỏ Bắc kỳ; báo kêu gọi công nhân, lao động các nhà máy, xí nghiệp, hầm mỏ, đồn điền tham gia tổ chức Công hội, đoàn kết đấu tranh chống bọn tư bản - đế quốc. Măng - sét của báo dưới chữ Lao Động to đậm là dòng chữ: “Giai cấp vô sản và các dân tộc bị áp bức trên toàn thế giới đoàn kết lại”.
Đến số thứ tư, ra ngày 1.11.1929, Báo Lao Động đã nhắn gửi: "Anh chị em lao động muốn được giải phóng phải tự mình làm lấy", "Hỡi các anh em thợ thuyền muốn đòi lại lợi quyền mình phải vào công hội". Điều này đã khẳng định ngay từ những số báo đầu tiên, Báo Lao Động đã đặt nhiệm vụ cao cả nhất, coi như sứ mệnh của mình là bảo vệ quyền lợi người lao động.
Sự kiện năm 1929 Báo Lao Động ra được 4 số đầu tiên là sự kiện lịch sử có giá trị truyền thống sâu sắc. Trải qua nhiều năm cách mạng và kháng chiến bề bộn, các thế hệ làm Báo Lao Động chưa có điều kiện khai thác tư liệu và đánh giá đầy đủ sự kiện trên. Cho đến năm 1988, sau nhiều năm sưu tầm, xem xét, đặc biệt có sự đóng góp của các nhân chứng lịch sử, Ban Biên tập Báo Lao Động đã đi tới kết luận và được sự đồng ý của Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam (khi đó là Ban Thư ký Tổng Công Đoàn Việt Nam) chính thức công bố lấy ngày 14.8.1929 là ngày truyền thống của Báo Lao Động. Số báo 32 (3440) ra ngày 11.8.1988 đăng bài xã luận 14.8.1929 ngày lịch sử của Báo Lao Động. Bài báo có đoạn viết:
Ngày đó chứng kiến sự ra đời của một tờ báo cách mạng gắn với sự ra đời của một Trung tâm phong trào Công đoàn là Tổng Công hội Đỏ Bắc Kỳ. Nó tạo nên một tiền đề lịch sử như một tất yếu khách quan: Khi có một trung tâm phong trào công đoàn thì cũng có một nhu cầu khẩn thiết xuất bản một tờ báo. Cho đến nay Báo Lao Động, với cái tên từ buổi đầu tiên ra mắt bạn đọc, đã liên tục là cơ quan của Công đoàn Việt Nam với những tên gọi khác nhau: Tổng Công hội Đỏ Bắc kỳ (1929), Việt Nam Công nhân cứu quốc hội (1943), Tổng liên đoàn lao động Việt Nam (1946), Tổng công đoàn Việt Nam (1961). Sự kiện 14.8.1929 mở đầu truyền thống cho tờ Lao Động, tờ báo cách mạng của phong trào Công đoàn. Ngày nay, phát huy truyền thống đó, Báo Lao Động đang phấn đấu đáp ứng nhu cầu thông tin và quyền được thông tin của bạn đọc của mình, làm diễn đàn của lao động, công nhân, trí thức. Tờ báo của Công đoàn và của công nhân Việt Nam nguyện cùng Báo chí cách mạng Việt Nam phấn đấu thật sự trở thành một quyền lực của nhân dân đấu tranh cho sự nghiệp đổi mới của cách mạng.
***
Do bối cảnh lịch sử, Báo Lao Động có những thời điểm gián đoạn, cho đến khi Cách mạng tháng 8 thành công, Báo Lao Động ra công khai. Ngay từ số đầu xuất bản công khai ngày 18.10.1945, báo tiếp tục nhắc lại sứ mệnh của mình bằng bài viết Tự giới thiệu:
"... Nhiều vấn đề kinh tế, chính trị, xã hội phải đặt ra; và tất nhiên trong công nhân sẽ nảy nở ra những chủ trương quá trớn hay thụt lùi. Cho nên công nhân bắt buộc phải có cơ quan ngôn luận để vạch rõ nhiệm vụ và những sự cần thiết của mình trong lúc này, để tự giúp mình tiến bước trên đường phấn đấu.
Bởi vậy tờ Lao Động lại tiếp tục ra đời, mới mẻ và mạnh mẽ.
Lao Động sẽ tích cực đả phá chủ trương phá hoại của bọn phản cách mạng, sẽ nghiên cứu tỉ mỉ tình cảnh, nguyện vọng của công nhân trong xí nghiệp, nhà máy, hầm mỏ; sẽ vạch rõ nhiệm vụ của công nhân trong giai đoạn hiện tại, sẽ là nơi diễn đàn chung của toàn thể công nhân Việt Nam.
Lao Động là người bạn sát cánh của công nhân trên đường chiến đấu để giữ vững nền độc lập cho Tổ quốc...".
Lịch sử Báo Lao Động ghi nhận những sự kiện của mình gắn với những hành trình của đất nước. Đó là giai đoạn lên chiến khu Việt Bắc trong 9 năm kháng chiến trường kỳ của dân tộc với toà soạn và nơi in ấn tại xã Cao Vân (nay là xã Phú Xuyên), huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên. Rồi từ chiến khu trở về Hà Nội giải phóng Thủ đô như lời bài hát của nhạc sĩ Văn Cao - người từng có đóng góp trực tiếp cho Báo Lao Động trong vai trò một kỹ thuật viên ở những số đầu tiên sau Cách mạng tháng 8.1945:
Trùng trùng quân đi như sóng/ Lớp lớp đoàn quân tiến về/ Chúng ta đi nghe vui lúc quân thù đầu hàng/ Cờ ngày nào tung bay trên phố/ Trùng trùng say trong câu hát lấp lánh lưỡi lê sáng ngời/ Chúng ta đem vinh quang sức dân tộc trở về/ Cả cuộc đời tươi vui về đây/ Năm cửa ô đón mừng đoàn quân tiến về/ Như đài hoa đón mừng nở năm cánh đào...
Trong đoàn quân tiến về Hà Nội cách đây tròn 70 năm có những cán bộ, phóng viên của Báo Lao Động.
Và rồi trong những tháng ngày đấu tranh, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước Báo Lao Động phản ánh không khí hăng say lao động của miền Bắc Xã hội chủ nghĩa và cũng có những phóng viên ra chiến trường, hy sinh vì sự nghiệp của đất nước như: Phó Tổng Biên tập Võ Văn Ngoạn và các phóng viên Lê Ái Mỹ, Lê Nguyên Vấn...
***
Trong hành trình ấy, đã có những dấu mốc không thể nào quên: Năm 1978, Báo Lao Động vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất do Chủ tịch nước trao tặng. Năm 2009: Báo Lao Động nhận danh hiệu Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới. Năm 2012, Báo Lao Động nhận Huân chương Lao động hạng Nhất. Năm 2014; ngày 14.8.2014, Báo Lao Động vinh dự đón nhận Huân chương Độc lập hạng Nhất lần thứ hai. Năm 2018, Báo Lao Động đón nhận Huân chương Lao động hạng Nhất lần thứ hai...
Đó là những ghi nhận của Đảng, Nhà nước cho những đóng góp của cán bộ, phóng viên Báo Lao Động. Cũng không thể không nhắc đến sự ghi nhận từ bên ngoài, trong các năm 1995, 1996, Báo Lao Động đã được mời tham dự Triển lãm quốc tế tại Paris (1995) và Le Havre (1996). Tại triển lãm này, tờ Courrier International bình chọn Báo Lao Động là tờ báo nổi tiếng cùng 200 tờ báo khác trên thế giới.
***
Để đứng vững và phát triển, Lao Động phải đi thật nhanh và cũng phải tìm cách đi được thật xa trong cuộc đua về công nghệ, sự cạnh tranh với mạng xã hội để đảm bảo “mặt trận thông tin”.
Lao Động chính là một trong những tờ báo phát triển báo điện tử đầu tiên. Đúng dịp sinh nhật Chủ tịch Hồ Chí Minh, ngày 19.5.1999, Báo Lao Động điện tử ra đời, đến nay cũng tròn 25 năm. Và cũng mới đây, Báo Lao Động được Bộ Thông tin và Truyền thông đánh giá là một trong những tờ báo Top đầu trong chuyển đổi số với việc phát triển mạnh báo điện tử, thúc đẩy các sản phẩm media, phát triển báo trên nền tảng mạng xã hội...
Dù phương thức nào thì Lao Động chưa bao giờ xa rời sứ mệnh, mục tiêu của mình với vai trò là cơ quan của Tổng LĐLĐ Việt Nam: Quan tâm, bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của người lao động.
Điều này thể hiện của việc tuyên truyền chính sách của Đảng, Nhà nước, của tổ chức Công đoàn tới người lao động, thể hiện qua việc phát hiện, bảo vệ những người lao động yếu thế bị mất quyền lợi trong quá trình lao động, sản xuất. Có đến hàng trăm ngàn, thậm chí hàng triệu trường hợp đã được giúp đỡ, bảo vệ.
Những hoạt động của Quỹ XHTT Tấm lòng Vàng, những chương trình lớn như “Vinh quang Việt Nam”, “Bảng xếp hạng doanh nghiệp vì Người lao động”... của Báo Lao Động vẫn tiếp tục góp phần tôn vinh, cổ vũ công nhân, người lao động trong giai đoạn mới.
Cố Tổng Biên tập Báo Lao Động - Nguyễn Xuân Cang từng có những lời nhắc nhở để các thế hệ Báo Lao Động khắc cốt, ghi tâm: “Lao Động luôn luôn trung thành với sứ mạng lịch sử của mình là tiếng nói của Công đoàn bảo vệ lợi ích của giai cấp công nhân. Lợi ích ấy là nền độc lập tự do của Tổ quốc và việc xây dựng một xã hội công bằng, văn minh. Đi cùng với lợi ích cơ bản ấy là những lợi ích hàng ngày, việc làm, thu nhập, mức sống, những điều kiện làm việc trong an toàn... là động lực trực tiếp của người lao động. Có thể nói không một số báo nào rời xa cái nhiệm vụ ấy, không một số báo nào không đề cập tới những lợi quyền cơ bản và trước mắt ấy ở tất cả những khía cạnh phong phú khác nhau và vô tận...”.
Truyền thống 95 năm trong việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho công nhân, người lao động như “ngọn đuốc sáng” để các thế hệ Báo Lao Động tiếp tục thực hiện sứ mệnh của mình.
Để hành trình tới, hành trình hướng đến Kỷ niệm 100 năm ra số Lao Động đầu tiên, vẫn là ngọn cờ đầy tự hào “Tờ báo số một bảo vệ quyền lợi người lao động”.
Vững vàng số 1 - Khát vọng 100 năm.
