Ngày 11.6, Thanh tra Chính phủ (TTCP) đã có kết luận về việc chấp hành chính sách pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến khoáng sản trên địa bàn tỉnh Lào Cai giai đoạn 2005-2015. Kết quả thanh tra đã chỉ ra một số khuyết điểm, tồn tại trong công tác quản lý tại đơn vị này.
Ngang nhiên vượt quy hoạch
Theo kết luận của TTCP, trong giai đoạn 2005 – 2015, UBND tỉnh Lào Cai chưa ban hành kịp thời một số văn bản quy định về phí bảo vệ môi trường và một số văn bản quy định về tính thuế tài nguyên chưa sát với giá khoáng sản thực tế của thị trường, dẫn đến có lợi cho doanh nghiệp và thất thoát ngân sách Nhà nước.
Bên cạnh đó, công tác thẩm định, phê duyệt quy hoạch khoáng sản làm vật liệu thông thường giai đoạn 2005 – 2020 không có diện tích, ranh giới quy hoạch của từng điểm mỏ. Có 13 dự án khoáng sản có diện tích vượt so với quy hoạch là 196,77 ha; 11 dự án nằm ngoài quy hoạch với diện tích 65,41 ha; 31 dự án với tổng diện tích 101,76 ha trong quy hoạch chỉ thể hiện điểm mỏ, không có diện tích quy hoạch, ranh giới; UBND tỉnh cấp lại giấy phép vi phạm nguyên tắc sử dụng đất đai theo Luật Đất đai vượt với quy hoạch 130 ha;…
Một số dự án khác được UBND tỉnh cho thuê đất hoạt động khoáng sản vượt diện tích đất quy hoạch, vi phạm các quy định của Luật Đất đai và Luật Khoáng sản năm 2010.
Kết luận thanh tra cũng chỉ ra trong giai đoạn 2008 – 2011, UBND tỉnh Lào Cai đã không ban hành quyết định quy định hệ số quy đổi khối lượng từ quặng thành phẩm hoặc quặng tuyển ra quặng nguyên khai để tính phí bảo vệ môi trường, gây thất thoát ngân sách Nhà nước vi phạm các quy định.
Đặc biệt, qua thanh tra 6 chủ đầu tư, đã phát hiện việc quản lý nguồn thu tài chính từ hoạt động khoáng sản gây thất thoát ngân sách Nhà nước với tổng số tiền hơn 95,2 tỉ đồng.
Thu hồi gần 83 tỉ đồng tiền thất thoát
Từ đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai khẩn trương rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011 – 2020, đặc biệt đối với các loại đất hoạt động khoáng sản, tránh chồng lấn vào đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đảm bảo diện tích quy hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt.
Đồng thời rà soát và xác định lại diện tích của 8 dự án vượt quy hoạch 135,81ha, 5 dự án cấp giấy phép khai thác tận thu vượt diện tích 60,96 ha so với quy hoạch đất, 11 dự án cấp giấy phép khai thác khoáng sản không nằm trong diện quy hoạch với tổng 65,41ha. Đối với toàn bộ diện tích đất đã nêu nằm ngoài quy hoạch, đầu tư không hiệu quả thì không cho thực hiện tiếp.
Ngoài ra, yêu cầu UBND tỉnh Lào Cai cần điều chỉnh lại 93 giấy chứng nhận đầu tư, theo hướng ghi cụ thể các ưu đãi đầu tư mà nhà đầu tư được hưởng; có biện pháp xử lý đối với các dự án được chuyển nhượng chưa đúng; kiểm tra, rà soát, xác định đúng các khoản thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường, các loại thuế phí khác…
Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị thu hồi về ngân sách Nhà nước tổng số tiền sai phạm gần 83 tỉ đồng (hơn 12 tỉ đồng đã được Công ty Apatit nộp phạt về sai phạm phí Bảo vệ môi trường vào ngày 31.8.2017). Đồng thời, UBND tỉnh cần làm rõ trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến những sai phạm trên.
Trước đề xuất của Thanh tra Chính phủ, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã có văn bản đồng ý với các kiến nghị của Thanh tra Chính phủ tại văn bản 3238/KL-TTCP. Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường, UBND tỉnh Lào Cai khẩn trương thực hiện các nội dung kiến nghị.
