Những tỉ phú chân đất
Thức dậy từ 3 giờ sáng, anh Hồ Văn Đét (SN 1971, trú thôn 2, xã Trà Linh) cùng vợ lục tục chuẩn bị hàng hóa để mang đến chợ. 9 củ sâm Ngọc Linh còn nguyên cành lá nhổ từ chiều hôm trước được anh gói ghém cẩn thận bằng lá rừng, đặt gọn trong chiếc gùi. Hai vợ chồng đèo nhau trên chiếc xe Dream cũ hơn 3 giờ đồng hồ mới đến trung tâm huyện.
Với số gốc sâm này, đều đặn mỗi tháng anh xuất bán hơn 2kg, thu về gần 200 triệu đồng. 9 củ sâm anh mang đến chợ lần này nặng 8 lạng, bán được hơn 100 triệu đồng. “Số tiền bán được, tôi đóng tiền học đầu năm cho các con, mua sắm đồ đạc, thức ăn và… ăn nhậu” - anh cười khà khà nói. Vợ anh ngồi bên khuôn mặt tươi tắn vì số sâm mang đến chợ đã bán hết sạch khi mới được nửa phiên chợ.
Anh Hồ Văn Do (SN 1978, trú thôn 2 xã Trà Linh) cùng vợ và con gái út đến chợ từ rất sớm. Khác với những nông dân khác, anh Do chỉ mang đến chợ 1 củ sâm duy nhất nặng hơn 4 lạng, tuổi đời hơn 20 năm. Củ sâm này anh ra giá 150 triệu đồng. Anh Do kể, năm 2005 trong một lần đi rừng, anh phát hiện củ sâm này mọc tự nhiên cạnh khe suối. Thấy củ sâm còn nhỏ nếu bán cũng không được giá cao nên anh bứng về trồng trong vườn sâm của gia đình. Lần này, nghe có phiên chợ sâm nên anh nhổ mang xuống núi với hy vọng bán được giá cao.
Chàng trai trẻ Đinh Công Tuấn (SN 1995, trú thôn 3, xã Trà Linh) hiện có vườn sâm với hơn 3.000 gốc. Qua hai ngày tham gia chợ, anh bán được hơn 1kg sâm, thu về hơn 100 triệu đồng. Tuấn cũng chia sẻ, trong những phiên chợ tới anh sẽ tiếp tục chọn những củ sâm đạt tuổi để bán. Theo anh Tuấn, bán tại chợ giá cả hợp lý và dễ bán, đồng thời là dịp quảng bá được sâm Ngọc Linh đến với người tiêu dùng.
Trồng sâm để làm du lịch, bảo vệ rừng
Tháng 9.2015, Chính phủ phê duyệt đề án quốc gia về phát triển sâm Ngọc Linh đến năm 2030 với mức đầu tư 9.000 tỉ đồng. Theo đề án, giai đoạn I (2016-2020) đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng vùng sâm, khoanh nuôi, bảo tồn giống và phát triển vùng nguyên liệu sâm. Giai đoạn II (2020-2030) sẽ tổ chức di thực trồng sâm ra 7 xã của huyện Nam Trà My với diện tích 30.000ha; phát triển ngành công nghiệp chế biến sâm và phát triển du lịch. Theo ông Hồ Quang Bửu - Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My - tính đến hiện tại, mô hình trồng sâm Ngọc Linh đã triển khai được ở 8 xã với trên 1.500 hộ trồng sâm và 6 doanh nghiệp chế biến, sản xuất sản phẩm từ sâm Ngọc Linh. Đây sẽ là bước đệm thuận lợi để thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở huyện miền núi Nam Trà My, đưa cây sâm Ngọc Linh trở thành cây kinh tế bậc nhất của huyện.
Cũng theo ông Bửu, việc mở rộng mô hình trồng sâm, tổ chức phiên chợ sâm định kỳ hằng tháng sẽ tạo đà thuận lợi đưa phiên chợ trở thành nét sinh hoạt thường kỳ, tạo nơi trao đổi, buôn bán sâm Ngọc Linh và các sản vật núi rừng Quảng Nam cho người dân và du khách. Cũng từ đây, du khách các nơi sẽ tìm đến Nam Trà My để vui chơi, du lịch góp phần phát triển du lịch vùng nam Quảng Nam.
Theo những hộ trồng sâm, sâm Ngọc Linh chỉ phát triển tốt ở vùng rừng núi Ngọc Linh, trên những ngọn đồi cao, tán rừng rậm. Thời điểm gieo hạt từ tháng 8-9 năm nay và nảy mầm khoảng tháng 2-3 năm sau. Thời tiết càng lạnh, hạt càng dễ nảy mầm; rừng càng rậm, sâm càng phát triển càng tốt. Vì thế, việc mở rộng diện tích trồng sâm sẽ góp phần bảo vệ được rừng, tránh được tình trạng chặt phá rừng khi cây sâm có giá trị kinh tế ngày càng cao.
Ông Lê Trí Thanh - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam - khẳng định: “Việc tổ chức phiên chợ sâm tại nơi trồng giúp hạn chế tình trạng sâm giả, đảm bảo chất lượng sâm cho người mua, giúp thu hút du khách. Từ đây, người dân từ các huyện, tỉnh lân cận đem hàng hóa, sản vật về đây bày bán, từng bước tạo thu hút đưa Nam Trà My trở thành điểm du lịch. Việc tổ chức phiên chợ sâm giúp người trồng có đầu ra cho sản phẩm, tạo động lực để mở rộng diện tích trồng sâm, góp phần bảo vệ rừng hiệu quả”.
