Đây là số phận bi đát của 2 nhà máy thuộc Tổng Cty Công nghiệp tàu thủy – SBIC do Tập đoàn Vinashin (cũ) đầu tư trong thời kỳ hoàng kim đầu những năm 2000...
Đống sắt vụn trong khu công nghiệp
Sự tồn tại của Nhà máy phát điện diesel Cái Lân có lẽ ít người biết đến, bởi nhà máy này nằm khá khiêm tốn lẩn khuất xung quanh các nhà máy đóng tàu, nhà máy cán thép và kho xăng dầu của một doanh nghiệp khác trong Khu Công nghiệp Cái Lân (TP. Hạ Long). Nó được xây dựng vào các năm 2002 -2005, trước khi Vinashin cho vận hành và đưa vào chạy thử mẻ thép tấm đầu tiên của nhà máy cán thép tấm nóng Cái Lân kế bên.
Lục lại những dữ liệu PV Bao Lao Động có được, dự án nhà máy phát điện diesel công suất 39MW khi đó được Vinashin ký hợp đồng EPC chìa khóa trao tay với giá trị gần 36 triệu USD với một đối tác nước ngoài.
Khi chưa kịp phân phối vào lưới điện quốc gia và cung cấp cho Nhà máy cán thép thì vị Chủ tịch Cty Công nghiệp tàu thủy Cái Lân (đơn vị con của Vinshin) khi đó là ông Tô Nghiêm đã bị cơ quan điều tra bắt giữ và đưa ra xét xử trong đại án Vinashin.
Điều khá bất ngờ, trong từng ấy năm sau khi hoàn thành, nhà máy này cũng có cảnh ngộ y chang như số phận nhà máy cán thép tấm nóng Cái Lân (trị giá 3.300 tỉ đồng) kế bên.
Trên khuôn viên diện tích 4 ha khu công nghiệp đóng tàu thủy công nghệ cao Cái Lân, nhà máy điện diesel vào lúc này không thể nhận ra do sự xuống cấp trầm trọng, mục nát và trông như đống sắt vụn được bao trùm bởi cỏ lau là tình cảnh PV Báo Lao Động ghi nhận vào sáng 23.10...
Sau khi những vị lãnh đạo nêu trên bị đem ra xét xử, người ta khi đó mới biết được sự thật: Dự án mua sắm thiết bị chính của nhà máy phát điện diesel được tháo dỡ từ một nhà máy điện cũ kỹ có từ thập niên 70 của thế kỷ trước đã bị thải loại tại Trung Quốc, được "những kẻ lợi ích nhóm" mua về nhằm hợp thức hóa dự án, chia chác cá nhân.
Đặc biệt, khi đưa nhà máy vào vận hành, do mức tiêu hao nhiên liệu (dầu diesel) quá lớn nên nhà máy 600 tỉ đồng (tỉ giá 36 triệu USD lúc đó) càng hoạt động càng lỗ. Đến cuối năm 2009, nhà máy phải ngừng hoạt động hoàn toàn và đến lúc này nó đã trở thành đống sắt vụn đúng nghĩa...
Ngân hàng tính bán, thu hồi vốn vay
Là đơn vị bảo lãnh tín dụng chiếm phần lớn mức đầu tư của nhà máy điện diesel Cái Lân, Ngân hàng Nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam (AGRIBANK )- chi nhánh Quảng Ninh đã giải ngân khoản vay số tiền gần 33/36 triệu USD tổng mức đầu tư vào các năm 2002 và 2005.
Sau đại án Vinashin, Chính phủ cho phép ngân hàng này được hoán đổi sang trái phiếu Chính phủ với mức tương ứng 30% vốn vay (giai đoạn I). Đại diện Phòng kinh doanh ngoại tệ và thanh toán quốc tế Chi nhánh AGRIBANK Quảng Ninh bà Trần Thị Mai Lan cho biết: Sau khi xử lý xong khoản vay giai đoạn I, Nghị quyết số 42 (2015) của Chính phủ không cho phép sử dụng vốn nhà nước để xử lý nợ xấu đối với các doanh nghiệp tổ chức nhà nước, nên việc giải quyết tài sản khoản vay nhà máy điện diesel tiếp tục gặp trở ngại.
Từ đó đến nay, ngân hàng này chờ hướng dẫn giải quyết của các Bộ, ngành và chờ chỉ đạo việc tái cơ cấu Vinashin (nay là SBIC) nên món nợ 70% còn lại (tương ứng với 400 tỉ đồng) vẫn đang vấp phải khó khăn.
"Hiện phía ngân hàng đang xúc tiến mời gọi các doanh nghiệp vào thẩm định, có phương án mua tài sản (phục hồi nhà máy phát điện) nhằm giảm thiểu một phần thiệt hại trong số 70% khoản vay tín dụng kể trên" - bà Lan hy vọng.
