Lãi suất hấp dẫn nhưng khách hàng muốn vay rất khó
Nhiều ngân hàng từ quốc doanh và thương mại cổ phần đã nhanh tay công bố lãi suất cho vay để trả nợ ngân hàng khác ở mức khá thấp. So với mặt bằng lãi suất huy động kỳ hạn 6-12 tháng hiện nay đang dao động từ 4,7-6,9%, có ngân hàng rao mức cho vay thấp hơn so với lãi suất huy động của nhiều ngân hàng thương mại cổ phần khác.
Thế nhưng theo ghi nhận của phóng viên Báo Lao Động, thì rào cản lớn nhất chính là câu chuyện tài sản đảm bảo cho khoản vay cũng như việc định giá không hề đơn giản.
Anh Nguyễn Duy Khiêm chủ một doanh nghiệp tư nhân tại phường An Phú, TP Thủ Đức, TPHCM cho biết, anh đã hỏi một số ngân hàng từ quốc doanh đến thương mại cổ phần về thủ tục và lãi suất cho vay để có thể vay trả khoản nợ hơn 5 tỉ đồng mà anh đã vay tại một ngân hàng trước đây để kinh doanh.
Khi hỏi về chương trình vay “đảo nợ” tại một ngân hàng quốc doanh thì anh được tư vấn mức lãi suất ưu đãi 6,8% trong 6 tháng hoặc 7,3% trong năm đầu tiên. Hết thời gian ưu đãi, khoản vay sẽ được áp dụng lãi suất thả nổi khoảng 10,5%. Tuy nhiên, khi bàn đến câu chuyện tài sản đảm bảo thì lại nan giải.
Cụ thể trước đây anh dùng một khu đất tại Bình Dương làm tài sản đảm bảo và được định giá khá tốt theo giá thị trường tại thời điểm đó. Trong bối cảnh mà thị trường bất động sản đóng băng như hiện nay khi định giá lại mức giá mà ngân hàng áp cho khu đất đã bị giảm đi gần một nửa so với trước đây. Bản thân anh cũng không còn tài sản khác để đưa vào thế chấp.
Tương tự, trong vai người muốn đi vay trả nợ ngân hàng khác, chúng tôi tìm đến phòng giao dịch của Vietcombank - Chi nhánh Duy Tân, Cầu Giấy, Hà Nội. Đặt giả định tôi có một khoản nợ tại ngân hàng cũ là 1,3 tỉ đồng, sau 1 năm hiện tôi phải chịu mức lãi suất thả nổi là 11%. Vì muốn được vay ngân hàng khác để trả cho khoản nợ này, tôi tìm đến đây vì thấy đơn vị quảng bá thông tin có lãi suất thấp hơn. Sau khi trình bày về khoản nợ, nhân viên ngân hàng tư vấn cho tôi về 2 phương thức đảo nợ.
Một là, tôi có thể sử dụng tài sản đảm bảo đang thế chấp tại ngân hàng cũ, thế nhưng "thủ tục sẽ rất lằng nhằng" - vị nhân viên này nói, đồng thời giải thích thêm: "Bên mình sẽ phải đi cùng bạn sang ngân hàng cũ để xin xác nhận, điều này khá phức tạp. Chưa kể tỉ lệ cấp tín dụng cũng rất thấp, chỉ khoảng 60%".
Cho rằng phương án 1 sẽ rất khó nên nhân viên ngân hàng tư vấn cho tôi sang phương án hai. Cụ thể, tôi có thể sử dụng tài sản đảm bảo mới để thế chấp tại Vietcombank, sau đó dùng tiền vay được để trả nợ cho ngân hàng cũ.
"Phương án này sẽ dễ hơn và hợp lý hơn" - nhân viên ngân hàng cho biết.
Phương án 2 sẽ không khác gì việc tạo một khoản vay mới tại Vietcombank. Được biết, lãi suất hiện tại ngân hàng đang áp dụng cho 2 năm đầu là 8%, các năm tiếp theo lãi suất vay sẽ thả nổi bằng lãi tiền gửi tiết kiệm 12 tháng cộng với biên độ 3,5%, nhưng sẽ không thấp hơn lãi suất sàn 10%. Chúng tôi sẽ được vay tối đa 70% giá trị tài sản, trong vòng 20 năm.
Thủ tục vay đảo nợ nên dễ dàng hơn
Trao đổi với lãnh đạo một chi nhánh ngân hàng quốc doanh tại Quận 3, TPHCM, chúng tôi được biết, trở ngại lớn nhất hiện nay là khi cho vay để trả nợ ngân hàng khác cần có sự đồng thuận của cả 3 bên, gồm: khách hàng, ngân hàng cho vay (ngân hàng mới) và ngân hàng khác (nơi khách hàng đã vay vốn).
Đặc biệt, có những khách hàng đã qua chi nhánh ngân hàng để đặt vấn đề. Tuy nhiên, khó khăn là phía ngân hàng khác muốn giữ khách hàng của họ lại, nên những trường hợp này vẫn đang trong giai đoạn thương thảo.
Bên cạnh đó, mặc dù nhìn qua lãi suất các ngân hàng cho vay để trả nợ có vẻ hấp dẫn, song khách hàng cũng cần lưu ý nhiều điều kiện và các khoản chi phí phát sinh. Chẳng hạn như khách hàng sẽ phải chịu một khoản phí phạt trả nợ trước hạn, thông thường từ 0,5 đến 2% hoặc có thể cao hơn tùy thuộc vào từng ngân hàng cho vay và được quy định trong hợp đồng vay vốn ban đầu.
Chia sẻ về Thông tư 06, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh - chuyên gia kinh tế - cho rằng: "Trên thực tế, việc cho vay là thẩm quyền của các ngân hàng thương mại. Dựa trên năng lực tài chính, rủi ro về tín dụng cũng như các điều kiện của khách hàng, mà ngân hàng để khách hàng có định mức vay khác nhau. Với Thông tư 06, tất cả các doanh nghiệp, hộ gia đình và các cá nhân được quyền vay của ngân hàng này trả cho ngân hàng khác. Như vậy, quyền của người vay đã ngang bằng với quyền của người cho vay".
Tuy nhiên, theo PGS.TS Đinh Trọng Thịnh, Ngân hàng Nhà nước nên có chỉ thị thêm để việc cho vay đảo nợ được đơn giản và dễ dàng.
"Tôi đề xuất, các ngân hàng có thể dùng thông tin của khách hàng tại trung tâm cơ sở dữ liệu để coi đó là tài sản đảm bảo"- PGS.TS Đinh Trọng Thịnh đề xuất.
