Lượng phát hành giảm một nửa, hoạt động mua lại trầm lắng
Theo báo cáo thị trường trái phiếu tháng 3 của Công ty Chứng khoán MB (MBS), lũy kế từ đầu năm đến 21.3, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp phát hành đạt hơn 14.800 tỉ đồng, giảm 50% so với cùng kỳ. Lãi suất TPDN bình quân trong 3 tháng 2024 ước khoảng 10,7%, cao hơn so với mức trung bình 8,3% của năm 2023.
Bất động sản là nhóm ngành có giá trị phát hành cao nhất với khoảng 6.400 tỉ, (cùng kỳ năm trước phát hành 24.000 tỉ đồng) chiếm tỉ trọng 43%, lãi suất bình quân gia quyền là 11,6%/năm, kỳ hạn bình quân 2,5 năm.
Các doanh nghiệp phát hành giá trị lớn nhất bao gồm: Công ty TNHH Đầu tư và Phát triển Bất động sản Hải Đăng (2.500 tỉ đồng), Công ty TNHH Đầu tư Kinh doanh và Phát triển Thương mại Việt An (1.200 tỉ đồng).
Xếp sau là nhóm ngành Xây dựng - Vật liệu xây dựng với tổng giá trị phát hành đạt 5.800 tỉ đồng (tăng gấp 5 lần so với cùng kỳ), tỉ trọng 40%. Lãi suất bình quân gia quyền của trái phiếu xây dựng, vật liệu xây dựng vẫn là 10,6%/năm, kỳ hạn bình quân là 8,8 năm.
Hoạt động mua lại TPDN tiếp tục trầm lắng. Trong tháng 3, giá trị trái phiếu mua lại trước hạn ước tính khoảng hơn 2.500 tỉ đồng, giảm 87% so với tháng trước. Lũy kế từ đầu năm đến nay, khoảng hơn 13.100 tỉ đồng TPDN đã được mua lại trước hạn, giảm 64% so với cùng kỳ.
Nhóm bất động sản chịu áp lực đáo hạn trái phiếu lớn nhất
Chuyên gia của MBS đánh giá, áp lực đáo hạn trái phiếu từ nay đến hết năm vẫn rất lớn, nhất là các doanh nghiệp bất động sản. Chính sách cho phép giãn, hoãn nợ trái phiếu và cho hoán đổi trái phiếu lấy bất động sản hoặc sản phẩm khác, tiếp tục được nối dài sang năm 2024, giúp nhiều doanh nghiệp giảm bớt áp lực vào thời điểm đáo hạn.
Dù vậy, tổng giá trị TPDN đáo hạn vẫn khá lớn khi ước khoảng 200.000 tỉ đồng TPDN được đáo hạn trong năm 2024, tăng 4% so với năm trước và con số này đã trừ đi các khoản trái phiếu mua lại; trong đó nhóm bất động sản và ngân hàng chiếm 58% và 8%.
Đỉnh đáo hạn trái phiếu năm nay sẽ rơi vào quý II với 74.000 tỉ đồng, đến quý III giảm xuống còn 52.000 tỉ đồng.
Hiện tại, tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp chậm các nghĩa vụ thanh toán ước khoảng 193.600 tỉ đồng, chiếm gần 19% dư nợ trái phiếu doanh nghiệp toàn thị trường. Trong đó, nhóm ngành bất động sản tiếp tục chiếm tỉ trọng lớn nhất khoảng 70% giá trị chậm trả.
Báo cáo thị trường trái phiếu, tiền tệ của chứng khoán KBSV cũng ghi nhận, tính cả năm 2024, ước tính có khoảng 279.000 tỉ đồng trái phiếu đáo hạn, với hơn 115.000 tỉ đồng là TPDN bất động sản (chiếm 41,4%), tiếp theo là nhóm tổ chức tài chính với hơn 81.000 tỉ (chiếm 29%).
“Số liệu trên chưa tính những khoản đáo hạn “lần 2” sau khi được gia hạn, cho nên áp lực đáo hạn trong năm nay thực chất sẽ cao hơn so với con số trên phản ánh” - KBSV nhận định.
Ở thị trường thứ cấp, quy mô giao dịch giảm dần trong 2 tháng đầu năm, tháng 2 đạt 60.000 tỉ đồng, giảm 20% so với tháng trước. Hoạt động mua lại trái phiếu cũng chậm lại trong tháng 2 với khối lượng TPDN mua lại giảm 60% so với cùng kỳ.
Tuy nhiên, KBSV cho rằng, hoạt động mua lại sẽ cải thiện trong các tháng tiếp theo khi tình hình kinh doanh cải thiện hơn, bên cạnh đó mặt bằng lãi suất thấp cũng là động lực để các doanh nghiệp gia tăng mua lại các trái phiếu phát hành với lãi suất cao trong giai đoạn trước.
Đánh giá về dư nợ trái phiếu và khả năng trả nợ của các doanh nghiệp, TS Nguyễn Trí Hiếu - Chuyên gia kinh tế nhận định, giá trị trái phiếu đến hạn trong năm nay lên đến hơn 200.000 tỉ đồng là một con số rất lớn và khả năng trả nợ của các nhà phát hành là thấp khi tình hình thị trường và các doanh nghiệp nói chung hiện vẫn còn rất khó khăn.
Đặc biệt đối với nhóm doanh nghiệp bất động sản, khi tình hình thị trường vẫn chưa hồi phục, doanh nghiệp bất động sản có dòng tiền yếu, tỉ lệ vay nợ ở mức cao và nguồn tiền để trả nợ hạn chế, có thể sẽ tiềm ẩn rủi ro về khả năng thanh toán.
