Môi trường pháp lý và lãi suất đã có những tín hiệu thay đổi. Trong tháng 3, Ngân hàng Nhà nước có hai đợt giảm lãi suất điều hành, theo đó lãi suất tái chiết khấu giảm 1 điểm % xuống 3,5%/năm; lãi suất tái cấp vốn giảm 0,5 điểm % xuống 5,5%, lãi suất cho vay qua đêm của Ngân hàng Nhà nước đối với các tổ chức tín dụng cũng giảm từ 7% xuống 6%/năm.
Ngân hàng Nhà nước hạ trần lãi suất cho vay ngắn hạn bằng VND của các tổ chức tín dụng đối với một số lĩnh vực ưu tiên thêm 1 điểm % xuống 4,5%/năm và giảm lãi suất tối đa đối với tiền gửi VND kỳ hạn dưới 1 tháng và kỳ hạn từ 1 tháng đến dưới 6 tháng thêm 0,5 điểm %.
Chuyên gia VNDirect cho biết, lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại (NHTM) đã giảm 50 điểm cơ bản so với mức đỉnh tháng 1, dao động từ 7,1% - 8,4%. Các chuyên gia kỳ vọng lãi suất tiền gửi sẽ tiếp tục giảm cho đến cuối năm 2023.
"Chúng tôi kỳ vọng lãi suất tiền gửi trung bình kỳ hạn 12 tháng (trung bình của cả ngân hàng tư nhân và ngân hàng quốc doanh) sẽ giảm thêm 50 điểm cơ bản xuống 7%/năm trong nửa cuối năm 2023" - chuyên gia VNDirect cho hay.
Bình luận về động thái Ngân hàng Nhà nước giảm lãi suất điều hành và giảm trần lãi suất huy động ngắn hạn. Điều này sẽ giúp các ngân hàng tiết giảm chi phí vốn, lãi suất vay, theo đó, cũng sẽ được định hướng giảm, kích thích nhu cầu vay vốn của các doanh nghiệp, trong bối cảnh thanh khoản của các ngân hàng đang dư thừa.
Theo các chuyên gia VDSC, bên cạnh việc cải thiện tâm lý thị trường trong ngắn hạn, các chính sách này là chất xúc tác tích cực cho hai nhóm ngành có tỉ trọng vốn hóa lớn là bất động sản và ngân hàng. Thứ nhất, các nút thắt về dòng tiền của nhiều doanh nghiệp phát hành, đặc biệt là các doanh nghiệp bất động sản, đang dần được tháo gỡ. Thứ nhất, các doanh nghiệp sẽ “dễ thở” hơn trong vấn đề tiếp cận nguồn vốn từ các ngân hàng sau khi huy động được vốn lưu động. Thứ hai, giảm áp lực thanh toán gốc và lãi của trái phiếu đến hạn khi khả năng được gia hạn trái phiếu cao hơn sau khi các ngân hàng mua lại trái phiếu đã bán cho nhà đầu tư. Thứ hai, việc gia hạn trái phiếu, sau khi mua lại thành công, cũng được kỳ vọng giúp các ngân hàng thương mại giảm áp lực trích lập dự phòng nợ xấu và cải thiện lợi nhuận.
Dự báo được đưa ra trên cơ sở FED có thể kết thúc chu kỳ tăng lãi suất điều hành vào giữa năm 2023, qua đó giảm áp lực lên tỉ giá cũng như lãi suất của Việt Nam trong nửa cuối năm nay. Cùng với đó, nhu cầu vay giảm do tăng trưởng kinh tế giảm tốc và thị trường bất động sản nhà ở ảm đạm và Chính phủ thúc đẩy đầu tư công, qua đó bơm thêm tiền vào nền kinh tế.
TS Cấn Văn Lực - Chuyên gia kinh tế - nhận định Việt Nam cần chủ động sớm “chuyển trạng thái” điều hành từ thắt chặt, thận trọng sang “thích ứng, nới lỏng phù hợp”. Trong bối cảnh nhiều yếu tố cộng hưởng tích cực cho kiểm soát lạm phát như nêu trên, chúng ta không nên quá lo ngại về lạm phát năm nay mà quá thận trọng, kìm hãm tăng trưởng.
Theo Ngân hàng Nhà nước, hiện nay tỉ lệ nợ xấu hệ thống ngân hàng vẫn trong tầm kiểm soát với nợ xấu nội bảng khoảng 2% và nợ xấu gộp 3,5%. Tuy nhiên, kinh tế thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn, mặt bằng lãi suất còn cao, nghĩa vụ trả nợ (gồm cả tín dụng và trái phiếu doanh nghiệp đáo hạn) khá lớn, doanh nghiệp ở một số lĩnh vực gặp khó khăn.
“Dự báo, nợ xấu có thể còn tăng trong năm 2023 khi hoạt động của doanh nghiệp, người vay tiêu dùng còn khó khăn, đặc biệt thị trường trái phiếu doanh nghiệp, xây dựng và bất động sản cần thời gian để hồi phục” - TS Cấn Văn Lực cho biết.
