Vỡ mộng với sầu riêng
Ngày 26.9, cơ quan chức năng phường Tân An (TP Buôn Ma Thuột) đã yêu cầu giám đốc một công ty thu mua, phân phối xuất khẩu nông sản mặt hàng sầu riêng (có nhà kho đóng trên địa bàn) giải quyết nợ nần đối với hơn 10 thương lái.
Trong ngày 23 và 24.9, hơn chục thương lái đã kéo đến trụ sở doanh nghiệp nói trên ở phường Tân An đòi nợ tiền sầu riêng với tổng số tiền khoảng 5 tỉ đồng. Sau khi lực lượng chức năng can thiệp, chủ doanh nghiệp buộc lòng phải trả một khoản tiền mặt lẫn hàng hóa cho các thương lái. Hiện, vụ việc cơ bản đã được giải quyết xong.
Sự việc nói trên chỉ là một ví dụ trong chuỗi ngày "hỗn loạn" của mặt hàng sầu riêng trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk.
Hiện giá sầu riêng đang giảm mạnh khiến các thương lái thu mua của các hộ nông dân lỗ nặng. Người không bán được hàng cho chủ vựa nông sản do bị ép giá quá sâu so với mức mua vào. Hoặc có người bị chính chủ doanh nghiệp thu mua "xù" nợ không trả đủ tiền, thậm chí chưa thanh toán bất kỳ đồng nào so với hợp đồng đã ký kết.
Anh N.X.T (thương lái thu mua sầu riêng tại xã Ea Knuếc, huyện Krông Pắk) chia sẻ: "Tôi hối hận vì đã đu theo sầu riêng quá muộn, giá giờ đã hạ nhiều. Tuy nhiên, do đã ký hợp đồng với chủ vựa trái cây, cần giao hàng đúng hạn, nên buộc phải năn nỉ bà con nông dân bán giá thấp, để tránh lỗ nặng.
Cách đây 3 tuần, sầu riêng loại 1 có giá tới hơn 90.000 đồng/kg, giờ chỉ mong nông dân bán với giá 70.000 đồng/kg. Có người thấy hoàn cảnh quá nên đồng ý bán, nhưng cũng có hộ kiên quyết không đồng ý".
Dự báo, giá sầu riêng sẽ tiếp tục giảm sâu trong những ngày tới. Và các thương lái (đứng trung gian) tiếp tục thiệt hại nặng nề trong bối cảnh biến động giá và thị trường nước ngoài ngưng nhập khẩu mặt hàng nói trên.
Cần có sự thấu hiểu
Thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk cho thấy, địa phương hiện có 22.458ha sầu riêng (diện tích cho thu hoạch trên 9.600ha), chiếm 43,2% diện tích cây ăn quả. Riêng năm 2023, dự kiến diện tích sầu riêng thu hoạch tăng lên trên 12.000ha, sản lượng đạt trên 200.000 tấn. Trong đó, địa bàn huyện Krông Pắk có sản lượng và diện tích trồng nhiều nhất.
Ông Nguyễn Hoài Dương - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Đắk Lắk nhận định rằng: Doanh nghiệp xuất khẩu sầu riêng đôi khi cũng có những khó khăn khi giá nông sản hạ xuống, nước bạn tạm dừng nhập khẩu một thời gian dẫn đến việc nguồn cung vượt cầu.
Theo ông, đây là biến động của thị trường, sự cố ngoài ý muốn và ai cũng có khó khăn riêng. Đây là giao dịch dân sự nên cơ quan chức năng chỉ có thể xử lý ở mức cho phép theo quy định của pháp luật. Và ai cũng phải cần chia sẻ, thấu hiểu khó khăn cùng nhau từ doanh nghiệp, thương lái đến người nông dân.
Việc định hướng phát triển sầu riêng bền vững là quá trình liên tục, năm sau phải tốt hơn năm trước. Cả 3 bên doanh nghiệp, thương lái, nông dân phải cùng làm để nông sản có hướng đi bền vững. Điều cần làm ngay bây giờ phải xây dựng thương hiệu sầu riêng Đắk Lắk có chỗ đứng trên thị trường quốc tế, cạnh tranh trực tiếp với thị trường Thái Lan hay Malaysia.
Để làm được điều này cần phải làm tốt việc xây dựng mã vùng trồng, cải thiện chất lượng nông sản, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật... Khi giao dịch mua bán các bên liên quan vẫn cần phải nhìn nhận biến động thị trường để có sự tính toán khôn ngoan mới hạn chế được rủi ro, thất bại.
