Các ngân hàng sẽ được xếp hạng
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đang lấy ý kiến Dự thảo Thông tư quy định về xếp hạng tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thay thế Quyết định số 06/2008/QĐ-NHNN (12/3/2008) ban hành Quy định xếp loại ngân hàng thương mại cổ phần.
Theo đó, các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài sẽ được NHNN Việt Nam xếp hạng hằng năm. Trước ngày 30 tháng 6 hằng năm, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước phê chuẩn kết quả xếp hạng của năm liền kề trước đối với tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Các tiêu chí xếp hạng ngân hàng gồm: Nhóm chỉ tiêu định lượng và nhóm tiêu định tính. Nhóm chỉ tiêu định lượng: Đo lường mức độ lành mạnh hoạt động ngân hàng trên cơ sở các số liệu phản ánh hoạt động của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Nhóm chỉ tiêu định tính: đo lường mức độ tuân thủ các quy định pháp luật của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
Các ngân hàng sẽ được đánh giá dựa trên 6 tiêu chí của CAMELS: Vốn; Chất lượng tài sản; Quản trị điều hành; Kết quả hoạt động kinh doanh; Khả năng thanh khoản; Mức độ nhạy cảm với rủi ro thị trường.
Tùy sự đáp ứng 6 tiêu chí trên, các ngân hàng sẽ được phân thành 05 hạng: Hạng A (Tốt) có Mức điểm xếp hạng 1; Hạng B (Khá) có Mức điểm xếp hạng 2; Hạng C (Trung bình) có Mức điểm xếp hạng 3; Hạng D (Yếu) có Mức điểm xếp hạng 4; Hạng E (Yếu Kém) có Mức điểm xếp hạng 5.
Xếp hạng để “đe” ngân hàng nào đang yếu kém
Dự thảo này đã thu hút sự chú ý đặc biệt của dư luận, bởi cơ quan quản lý cho biết sẽ xếp hạng các tổ chức tín dụng làm 5 nhóm nhưng... không công khai, mà chỉ thông báo cho từng ngân hàng, bởi tính chất nhạy cảm. Như vậy câu hỏi được đặt ra xếp hạng để làm gì?
Để giải thích rõ về vấn đề này, NHNN mới phát đi thông báo cho biết, Thông tư bao gồm các quy định rõ ràng về phương pháp xếp hạng, các tiêu chí, chỉ tiêu xếp hạng các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thể hiện sự công khai, minh bạch về các tiêu chí, phương pháp xếp hạng của Ngân hàng Nhà nước.
Theo NHNN, khác với mục tiêu xếp hạng của các tổ chức xếp hạng tín nhiệm quốc tế, kết quả xếp hạng các ngân hàng thương mại được cơ quan quản lý sử dụng trong công tác cảnh báo sớm, ngăn ngừa nguy cơ đổ vỡ của từng tổ chức tín dụng cũng như rủi ro lan truyền toàn hệ thống, để từ đó đưa ra các hành động về chính sách kịp thời nhằm đảm bảo an toàn hoạt động của hệ thống ngân hàng, tài chính, bảo vệ tài sản và quyền lợi của người gửi tiền.
Do mục đích khác nhau, nên ngân hàng trung ương, cơ quan giám sát tài chính tại nhiều nước trên thế giới đều không công bố rộng rãi kết quả xếp hạng các ngân hàng thương mại như các tổ chức xếp hạng tín nhiệm trong nước và quốc tế thực hiện định kỳ. Chia sẻ mới đây, TS. Nguyễn Trí Hiếu cho rằng việc không công bố kết quả xếp hạng các ngân hàng của ngân hàng trung ương là phù hợp với thông lệ quốc tế và hợp lý bởi độ nhạy cảm của những thông tin xếp hạng thế này. Viêc xếp hạng này sẽ là tiêu chí để các ngân hàng trung ương rất cần hệ thống đánh giá xếp hạng này để điều hành, quản lý các ngân hàng. Cùng với đó kết quả trên cũng được ngân hàng trung ương dùng để “đe” các ngân hàng, để các ngân hàng biết mình đang yếu chỗ nào và thời điểm nào thì cần phải điều chỉnh.
Ông Hiếu đánh giá, Thông tư mới này nếu được ban hành sẽ là bước ngoặt trong hoạt động thanh tra, giám sát ngân hàng. Bởi việc xếp hạng ngân hàng này là cách thanh tra toàn diện dựa trên cơ sở rủi ro, quản lý, thanh khoản của các ngân hàng chứ không chỉ dựa trên thanh tra tuân thủ như trước đây.
