Theo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Nguyễn Thị Hồng, sau gần 3 tháng triển khai, kết quả cho vay hỗ trợ lãi suất theo Nghị định 31 của các ngân hàng thương mại (NHTM) vẫn chưa như kỳ vọng, vẫn còn phản ánh trên các phương tiện thông tin đại chúng về việc tiếp cận chính sách.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến kết quả giải ngân còn chưa nhiều là do độ trễ chính sách cũng như các vướng mắc về xác định đối tượng. Cụ thể các lĩnh vực, ngành nghề được hỗ trợ được cụ thể hóa từ Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ, song khi triển khai trong thực tiễn cho thấy các NHTM gặp khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất - kinh doanh đa ngành. Hiện nay, nhiều hộ gia đình sản xuất - kinh doanh vay vốn tại các NHTM nhưng không có đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ.
Ông Nguyễn Trần Mạnh Trung - Phó Tổng Giám đốc Vietinbank - cho biết, nhiều doanh nghiệp vay vốn ngân hàng kinh doanh đa ngành nghề, việc bóc tách lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất cũng như chứng từ chứng minh đồng vốn vay được sử dụng cho lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất là rất khó. Chính vì vậy, ông Đào Nguyên Vũ - Phó Tổng Giám đốc Sacombank - đề nghị mở rộng đối tượng khách hàng. Bởi ngoài 9 ngành nghề, phần lớn khách hàng lại hoạt động đa ngành. Nên có tỉ lệ quy định trong các hoạt động đa ngành, 9 ngành được hỗ trợ chiếm tỉ trọng bao nhiêu để các NHTM yên tâm xem xét hỗ trợ lãi suất. Những ngành sản xuất trong đó có hoạt động thương mại cũng nên có quy định để các ngân hàng yên tâm.
Ông Nguyễn Hưng - Tổng Giám đốc TPBank - cho rằng đối tượng khách hàng được hỗ trợ giới hạn ở một số ngành, có đăng ký kinh doanh. Bên cạnh đó, theo tinh thần của Luật Dân sự, ngành ngân hàng có Thông tư 39 quy định có pháp nhân và cá nhân vay vốn chứ không có hộ kinh doanh. Nên bây giờ, trong Nghị định 31 quy định về hộ kinh doanh, ngân hàng sẽ rất khó tự phân loại cá nhân và hộ kinh doanh. Vậy nên cần tháo gỡ về đối tượng và đề nghị Bộ KHĐT có phân loại lại các đối tượng này.
Lo ngại khó quyết đoán
Nhiều ngân hàng cũng thẳng thắn khi bày tỏ tâm lý e ngại khi triển khai thực hiện chương trình hỗ trợ lãi suất do một số chương trình hỗ trợ lãi suất trước đó (gồm chương trình hỗ trợ lãi suất năm 2009 và một số chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước) vẫn chưa được quyết toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.
Chia sẻ về khó khăn này, ông Phạm Toàn Vượng - Phó Tổng Giám đốc Agribank - cho biết, ngân hàng gặp phải vướng mắc liên quan đến hồ sơ, chứng từ chứng minh mục đích sử dụng vốn vay. Điều này phần nào gây khó khăn, e ngại cho ngân hàng và khách hàng khi chứng minh mục đích sử dụng vốn với cơ quan thanh tra, kiểm toán. Một số hoạt động sản xuất - kinh doanh của khách hàng trong thực tế vừa có sự tương đồng nhưng cũng có sự khác biệt với các ngành nghề/lĩnh vực được quy định và không thể tách bạch chi tiết theo Quyết định số 27/2018 của Thủ tướng Chính phủ. Chính vì vậy các văn bản pháp luật hiện hành cần có hướng dẫn cụ thể hơn.
Điểm gây nhiều lo ngại là chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ ngân sách nhà nước nên các NHTM cần thận trọng, đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả nên các NHTM mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán khi tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất.
Theo ông Phạm Toàn Vượng - Phó Tổng Giám đốc Agribank, chương trình hỗ trợ lãi suất được lấy kinh phí từ nguồn ngân sách nhà nước nên chi nhánh, khách hàng cũng thận trọng trong quá trình thực hiện. Nhiều khách hàng vì vậy vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện đầy đủ hồ sơ, tài liệu để hỗ trợ lãi suất.
