Trao đổi với phóng viên Báo Lao Động, chuyên gia bảo hiểm, cử nhân Luật, Lê Thị Kim Ngân, người hoạt động lâu năm trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm cho biết, trên thị trường bảo hiểm, xét về thời hạn bảo hiểm sẽ chủ yếu có 3 loại sản phẩm.
Loại bảo hiểm có thời hạn bảo hiểm 1 năm trở xuống. Với loại bảo hiểm này, người mua sẽ đóng năm nào hưởng năm đó, năm sau còn đủ điều kiện thì gia hạn tiếp. Trường hợp này, chi phí đóng sẽ mất đi, không hoàn lại. Ví dụ: Thẻ sức khỏe, bảo hiểm tai nạn, ung thư, bệnh hiểm nghèo bán rời. Nói chung, loại bảo hiểm thương mại này giống như bảo hiểm y tế của nhà nước.
Thứ hai là loại bảo hiểm hỗn hợp bảo vệ ngắn và trung hạn. Các sản phẩm truyền thống của các công ty bảo hiểm nhân thọ thường là điển hình. Thời hạn bảo hiểm thường từ 10-14-16-18-20 năm. Thời hạn đóng phí thường 10-12-14 năm.
Ví dụ, 1 sản phẩm có thời hạn hợp đồng 16 năm, thời hạn đóng phí 12 năm, thì khách hàng bắt buộc phải đóng phí đầy đủ và đúng hạn trong 12 năm. Nếu muốn đáo hạn nhận về giá trị tài khoản cao nhất, thì chờ thêm 4 năm nữa rồi rút tiền. Trong lúc ngừng đóng tiền, người mua bảo hiểm vẫn tiếp tục được bảo vệ và chờ đáo hạn. Nếu người mua bảo hiểm không chờ, thì người mua vẫn có thể rút về, nhận về giá trị hoàn lại. Tuy nhiên, số tiền nhận lại sẽ ít hơn giá trị đáo hạn lúc đủ 16 năm.
Trên thị trường hiện nay, dòng sản phẩm liên kết đầu tư, bảo vệ trọn đời đang được tư vấn nhiều nhất (khả năng hợp đồng bảo hiểm của diễn Ngọc Lan là loại hợp đồng bảo hiểm này). Tức là thời hạn bảo vệ/thời hạn hợp đồng là tính đến khi khách hàng 99 hoặc 100 tuổi. Thời hạn hợp đồng bằng 99/100 trừ đi tuổi của khách hàng tại thời điểm tham gia.
Ví dụ tôi đang 18 tuổi đi mua bảo hiểm này, thì thời hạn hợp đồng là 99-18=81 năm. Thời hạn đóng phí tối đa bằng thời hạn hợp đồng. Đây là quyền của khách hàng, được phép đóng tối đa 81 năm. Nhưng đã là quyền, thì người mua bảo hiểm được phép áp dụng hoặc không.
Vì vậy, thời hạn hợp đồng khác với thời hạn đóng phí. Đóng phí dài hay ngắn là tuỳ khả năng tài chính và nhu cầu của người mua bảo hiểm. Không công ty nào được bắt buộc khách hàng phải đóng phí đến 99 tuổi cả.
Loại sản phẩm này thường yêu cầu khách hàng bắt buộc đóng phí tối thiểu từ 3-5 năm đầy đủ và đúng hạn để duy trì hiệu lực hợp đồng. Sau thời hạn đóng phí tối thiểu này, khách hàng có thêm các quyền: Linh hoạt đóng phí, rút tiền từ giá trị tài khoản hợp đồng, dừng hợp đồng trước thời hạn.
Người mua bảo hiểm có quyền đóng phí linh hoạt theo khả năng tài chính sau thời hạn đóng phí bắt buộc tối thiểu. Ngay cả khi người mua bảo hiểm ngưng đóng phí, đóng không đúng hạn mà giá trị tài khoản hợp đồng lớn hơn 0 thì hợp đồng vẫn duy trì hiệu lực. Các loại phí khấu trừ hàng tháng sẽ được trừ trực tiếp từ giá trị tài khoản hợp đồng. Cho đến khi giá trị tài khoản về 0, mà trong 60 ngày gia hạn, khách hàng không đóng phí vào thì lúc này hợp đồng sẽ chấm dứt hiệu lực.
Nếu người mua bảo hiểm có nhu cầu khẩn cấp cần đến tiền, người mua còn có thể rút tiền từ giá trị tài khoản của hợp đồng bảo hiểm. Số tiền rút tối đa là 80% giá trị tài khoản hợp đồng. 20% còn lại để khấu trừ các chi phí hàng tháng để duy trì hiệu lực cho đến khi giá trị tài khoản về 0.
Còn nếu người mua bảo hiểm không có nhu cầu bảo vệ nữa, người mua đóng phí 10-12-15-20 năm và thấy đã đạt được nguyện vọng của mình về dòng tiền và giá trị bảo vệ rồi thì khách hàng có quyền dừng hợp đồng trước hạn. Khi đó, khách hàng nhận tiền trong giá trị tài khoản hợp đồng về chứ không cần chờ đến 99 tuổi mới được nhận tiền.
Chuyên gia bảo hiểm Lê Thị Kim Ngân cho biết thêm, bảo hiểm không dễ để hiểu, vì nó có nhiều thuật ngữ chuyên ngành. Những kiến thức về dòng tiền, về cơ chế hoạt động, về điều khoản loại trừ, về quyền và nghĩa vụ thì còn nhiều đại lý tù mù chứ đừng nói gì đến khách hàng.
Thực tế, khi mua bảo hiểm, đa số người mua thường chỉ quan tâm tới quyền lợi mà đôi khi không để ý tìm hiểu những điều khoản, điều kiện ràng buộc. Trong khi đó, những điều khoản này sẽ quyết định việc người tham gia có được nhận quyền lợi hay không khi sự kiện bảo hiểm xảy ra.
Các chuyên gia bảo hiểm cũng nhấn mạnh thêm, trước khi ký hợp đồng bảo hiểm nhân thọ người dân có 21 ngày cân nhắc. Đây được xem là quyền lợi dùng thử bảo hiểm. Trong thời gian này, khách có quyền cân nhắc, thay đổi, điều chỉnh một số thông tin, thậm chí từ chối tiếp tục tham gia.
Nếu khách hàng đổi ý không tiếp tục tham gia, công ty bảo hiểm sẽ hoàn lại tổng phí đã đóng, không có lãi, sau khi trừ đi một số chi phí xét nghiệm y khoa (nếu có). Sang ngày thứ 22, yêu cầu hủy hợp đồng và nhận lại phí bảo hiểm sẽ không thực hiện được.
