Cần Giờ chờ cất cánh
TPHCM đang tổ chức quy hoạch, xây dựng hạ tầng, thu hút các thành phần kinh tế trong và ngoài nước đến Cần Giờ để đầu tư theo định hướng phát triển TPHCM tiến ra Biển Đông.
Mới đây, Chủ tịch UBND TPHCM Phan Văn Mãi đã ký công văn gửi Thủ tướng đề xuất xây dựng cảng trung chuyển container quốc tế ở Cần Giờ có công suất gấp gần ba lần cảng Cát Lái, tổng đầu tư 6 tỉ USD để tạo đột phá kinh tế biển TPHCM.
Dự án có quy mô hơn 7km cầu cảng, có thể tiếp nhận tàu container lớn nhất thế giới hiện nay (24.000 teus), công suất thông qua khoảng 10-15 triệu teus (một teus tương đương container loại 20 feet).
Khu cảng trung chuyển dự kiến chia làm 7 giai đoạn triển khai. Nhà đầu tư mong muốn giai đoạn một dự án làm vào đầu năm 2024, khai thác 4 năm sau đó. Giai đoạn cuối sẽ được hoàn thành năm 2040.
Trước đó, hồi giữa năm 2020, Chính phủ đã phê duyệt điều chỉnh chủ trương đầu tư mở rộng Dự án Khu đô thị lấn biển Cần Giờ diện tích gần 3.000ha, tổng mức đầu tư 217.000 tỉ đồng. Siêu dự án này có 5 phân khu có các chức năng: du lịch nghỉ dưỡng, hội nghị, đô thị thông minh, nhà ở, khách sạn... với dân số tối đa hơn 228.000 người. Đây được kỳ vọng là đòn bẩy, đánh thức tiềm năng Cần Giờ mà TPHCM ấp ủ nhiều năm.
Để thúc đẩu dự án này, TPHCM đã giao nhiệm vụ, bố trí vốn lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi, nhằm sớm triển khai cầu Cần Giờ. Dự kiến cầu Cần Giờ dài 3,4km, có 4 làn xe. Điểm đầu dự án tại nút giao đường 15B với đường số 2 (huyện Nhà Bè), điểm cuối kết nối đường Rừng Sác cách bến phà Bình Khánh gần 2km tại xã Bình Khánh, huyện Cần Giờ. Tổng mức đầu tư dự án gần 10.000 tỉ đồng, sẽ được đầu tư theo hình thức BOT (xây dựng - kinh doanh - chuyển giao) giai đoạn 2024-2028.
Bài toán bảo tồn và phát triển
Theo TS Võ Kim Cương - nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TPHCM - cùng với hệ thống cảng Cát Lái, Hiệp Phước - Long An, sân bay Long Thành và các đô thị vệ tinh Nhơn Trạch - Long Thành, Khu đô thị Tây Bắc, TP.Vũng Tàu, huyện Gò Công Đông, vịnh Cần Giờ là một trong động lực phát triển cho TPHCM. Nơi đây hội đủ tiềm năng, lợi thế hình thành “chuỗi đô thị biển” kết nối Vũng Tàu - Cần Giờ - Gò Công.
Bên cạnh đó, việc sở hữu khu dự trữ sinh quyển thế giới và mặt tiền biển rộng 42.000km2, khu vực vịnh Cần Giờ có điều kiện trở thành trung tâm đô thị biển hiện đại, du lịch sinh thái tầm vóc khu vực và quốc tế. Tuy nhiên, theo ông Cương, các bài toán phân tích chi phí, lợi ích và hiệu quả kinh tế khi TPHCM tiến ra làm chủ vịnh Cần Giờ cần được xem xét ở nhiều góc độ để đem lại hiệu quả cao nhất. Ông Đặc biệt lưu ý việc đầu tư ở đây cần áp dụng những công nghệ hiện đại nhất. “Ở huyện Cần Giờ nên phát triển đô thị zero carbon thấp để không tác động xấu khu dự trữ sinh quyển” - ông Cương nói.
Trong khi đó, KTS Ngô Viết Nam Sơn - chuyên gia về quy hoạch đô thị cho rằng thành phố có thể phát triển kinh tế biển ở Cần Giờ, nhưng không nên xem đây là hướng chủ đạo tăng trưởng đô thị. Bởi trong bối cảnh biến đổi khí hậu, vùng ven biển Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long được coi là một trong 10 khu vực có nguy cơ thiệt hại do tập trung đông dân cư.
Ông Sơn cho hay TPHCM chỉ nên đẩy mạnh kinh tế biển ở Cần Giờ trong lĩnh vực không cần nhiều dân số như nông nghiệp công nghệ cao, du lịch biển, ngư nghiệp... Nếu quyết định tăng dân số về Cần Giờ, khi biến đổi khí hậu, nước biển dâng, thành phố sẽ tốn kém kinh phí rất lớn làm đê bao cả khu đô thị, nâng nền các tuyến giao thông.
Cũng theo chuyên gia quy hoạch này, tăng trưởng về phía biển của TPHCM còn có điểm khác với các tỉnh, thành lân cận vì giữa trung tâm thành phố và Cần Giờ tồn tại khu dự trữ sinh quyển thế giới. Nếu mật độ dân số ở hai đầu tăng cao, trục ở giữa sẽ bị đô thị hóa, khó bảo tồn cảnh quan thiên nhiên.
“TPHCM đang có lá phổi xanh rất quý ở Cần Giờ, phải tìm cách gìn giữ”- ông Sơn nói và cho rằng thành phố cần cẩn trọng, nghiên cứu đa ngành khi xác định dựa vào biển phát triển kinh tế, xây dựng chuỗi đô thị quốc tế.
Ông Hà Ngọc Trường - Phó Chủ tịch Hội Cầu đường cảng TPHCM - đặt vấn đề giao thông kết nối khi huyện Cần Giờ sẽ được xây dựng siêu cảng trung chuyển containet quốc tế. Theo ông Trường, hiện các tuyến đường trên địa bàn huyện không đủ tiêu chuẩn để “gánh” các dòng xe container. Chưa kể, các cầu vượt qua sông Lòng Tàu, Soài Rạp, cầu Cần Giờ kết nối với TPHCM không rõ đến khi nào mới được thông xe. Nếu đề xuất đầu tư cảng quốc tế container Cần Giờ giai đoạn 1 vào đầu năm 2024 của TPHCM được thông qua, phải thiết kế nâng cấp đoạn tuyến đường bộ mà xe container chạy qua, đồng thời bổ sung vào quy hoạch các tuyến giao thông kết nối để vận chuyển hàng hóa.
Dựa vào biển để phát triển
Phó Chủ tịch UBND TPHCM Võ Văn Hoan cho biết, TPHCM đã xác định trong định hướng chiến lược là có kinh tế biển và chuỗi đô thị biển phát triển, kết nối với quốc tế và khu vực. Do đó, mô hình tăng trưởng tương lai của TPHCM cần kết nối vùng để đẩy mạnh kinh tế biển, cảng biển gắn chuỗi đô thị biển. Trong đó, vịnh Cần Giờ là cơ hội tạo bước ngoặt, thay đổi phương thức phát triển của thành phố, tức là chuyển từ tăng trưởng dựa trên đất đai sang dựa vào biển.
Cũng theo ông Hoan, định hướng của TPHCM đến năm 2030, Cần Giờ sẽ phát triển thành Thành phố nghỉ dưỡng sinh thái, du lịch. Huyện Cần Giờ đang phối hợp các sở ngành xây dựng đề án, tiếp thu ý kiến các nhà khoa học hoàn thiện, xác định lộ trình đầu tư.
Lãnh đạo TPHCM cũng khẳng định, phát triển kinh tế biển Cần Giờ nhưng không tác động bất lợi với môi trường. “Chính quyền, doanh nghiệp đều phải có ý thức bảo vệ môi trường. Mọi khâu trong phát triển kinh tế biển đều phải có báo cáo đánh giá tác động môi trường. Việc gì có lợi và đảm bảo môi trường thì chúng tôi cho làm. Còn có lợi về kinh tế nhưng bất lợi về môi trường thì cân nhắc, không chấp nhận” - ông Hoan khẳng định.
