Sử dụng trên 700kWh chịu giá điện rất cao
Biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt hiện tại áp dụng từ năm 2014, chia 6 bậc thang nhưng theo các chuyên gia, bộc lộ bất hợp lý trong chênh lệch giá giữa các bậc. Đó là lý do mà Bộ Công Thương vừa hoàn thành dự thảo xây dựng biểu giá điện mới để xin ý kiến các bộ ngành.
Cụ thể, với phương án cải tiến giá điện từ 6 bậc hiện hành xuống còn 5 bậc thang được tính như sau: Bậc 1 cho 0-100 kWh đầu tiên, giá điện mới là 1.678 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 1.678-1.734 đồng/kWh); Bậc 2 cho kWh từ 101-200, giá điện mới đề xuất là 2.014 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.014 đồng/kWh );
Bậc 3 cho kWh từ 201-400, giá điện mới đề xuất là 2.536 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.536-2.834 đồng/kWh); Bậc 4 cho kWh từ 401-700, giá điện mới đề xuất là 3.020 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.927 đồng/kWh); Bậc 5 cho kWh từ 701 trở lên, giá điện mới đề xuất là 3.356 đồng/kWh (giá đang áp dụng là 2.927 đồng/kWh).
Nhận định về biểu giá điện mới, trao đổi với Lao Động, chị Nguyễn Thị Thu Hằng - một người dân ở phường Tây Mỗ (quận Nam Từ Liêm, Hà Nội) - cho biết, biểu giá điện mới được đề xuất làm thay đổi căn bản cơ cấu biểu giá bán lẻ điện so với trước nên sẽ tác động trực tiếp tới các khách hàng.
Trong đó, mức giá bán lẻ điện bình quân với nhóm sinh hoạt không thay đổi, nhưng sẽ có nhóm khách hàng được giảm tiền điện và ngược lại.
Chị Hằng ví dụ, trong tháng 9 vừa qua, gia đình chị sử dụng hết 370 kWh điện, nếu tính theo biểu giá cũ (6 bậc) chị phải trả số tiền là 889.898 đồng (đã bao gồm 8% VAT). Tuy nhiên, nếu tính theo phương án 5 bậc đề xuất thì số tiền điện phải trả ít hơn 25.552 đồng, ở mức 864.346 đồng.
Ngược lại, nếu sử dụng trên 700 kWh/tháng, sẽ phải chịu giá điện cao hơn.
Ngoài phương án 5 bậc, Bộ Công Thương cũng đưa ra phương án tính giá điện theo 4 bậc. Với phương án này, Bộ Công Thương đánh giá sẽ giữ nguyên giá điện hiện hành trong bậc 0-100 kWh. Việc này nhằm đảm bảo ổn định cho hộ nghèo, hộ chính sách sử dụng điện ít và ngân sách nhà nước không thay đổi. Phần chênh lệch giảm doanh thu tiền điện sẽ được bù đắp từ hộ dùng từ 101 kWh trở lên.
Giá điện cho các bậc từ 101-700 kWh và từ 701 kWh cũng được thiết kế nhằm bù trừ doanh thu cho các bậc thấp. Phương án tính giá điện theo 4 bậc được đánh giá là đơn giản trong áp dụng, phù hợp với xu thế cải tiến.
Tuy nhiên, phương án này sẽ làm tăng tiền điện phải trả với các hộ mức sử dụng 119 - 232 kWh một tháng và trên 806 kWh một tháng. Với mức tăng tiền điện mỗi hộ tối đa 12.100 đồng một tháng, cơ quan quản lý đánh giá không có tác dụng khuyến khích sử dụng tiết kiệm, hiệu quả so với phương án 5 bậc.
Người dùng ít điện được hưởng lợi nhiều hơn
Đánh giá về biểu giá điện mới này, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và tăng trưởng xanh Hà Đăng Sơn nhận định, sau khi xem xét các phương án đề xuất của đơn vị tư vấn cũng như phương án 4 bậc và 5 bậc mà Bộ Công Thương đưa ra, có thể thấy phương án 4 bậc bộ đề xuất đem lại nhiều lợi ích cho các hộ gia đình sử dụng điện ở mức độ tiêu dùng trung bình (chiếm đa số trong các nhóm khách hàng sinh hoạt).
Còn với phương án 5 bậc, những hộ gia đình sử dụng ít điện sẽ được hưởng lợi nhiều hơn khi so sánh với biểu giá bán lẻ điện sinh hoạt hiện nay. Những người sử dụng nhiều điện, từ 700 số trở lên, sẽ phải trả nhiều tiền hơn.
Phương án này đáp ứng được tiêu chí an sinh xã hội, bởi những người sử dụng ít điện, khả năng chi trả thấp được hưởng lợi.
Đồng thời, góp phần tác động đến hành vi tiêu dùng theo hướng sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả, khi các hộ sử dụng điện từ 700 số trở lên phải chi trả nhiều hơn so với biểu giá điện đang áp dụng.
"Phương án mới đưa ra có mức giá thấp nhất 1.678 đồng/kWh cho 100 kWh đầu tiên, đã phù hợp chưa, thay vì mức giá đó áp cho bậc thấp nhất là từ 0-50 kWh và mức từ 51-100 kWh có giá là 1.734 đồng/kWh như hiện hành?", PV đặt câu hỏi. Theo ông Hà Đăng Sơn, với mức đề xuất mới, người sử dụng ít điện sẽ được lợi hơn so với biểu giá hiện hành.
Số liệu được đưa ra từ năm 2020 cho thấy, số người dùng từ 0-50 số điện/tháng là hơn 1 triệu đồng hộ; Còn từ 51-100 kWh thì khoảng 5 triệu đồng hộ.
"Đáng tiếc là các số liệu mới nhất về số lượng hộ sử dụng điện cụ thể chưa được đưa vào bản lấy ý kiến này nên chưa rõ mức độ tác động" - ông Sơn nói.
Còn đề xuất bậc cao nhất chịu giá điện đắt nhất là từ 701 kWh, theo ông Sơn "đã phù hợp". Bởi lẽ, thực tế, đa số người dân sử dụng điện sinh hoạt trong khoảng 200-400 kWh/tháng. Những hộ sử dụng điện từ 400-700 kWh/tháng, hay từ 701 số trở lên, thường thuộc diện thu nhập ở mức trung lưu, có khả năng chi trả.
"Nhìn chung, hai phương án Bộ Công Thương đưa ra lấy ý kiến đều giúp đa số người dân ít bị tác động, thậm chí còn có lợi so với biểu giá hiện hành" - ông Sơn bày tỏ.
