Chủ động nâng cao chất lượng nguồn nhân lực
Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo, hiện nay có 35 cơ sở giáo dục đại học của Việt Nam đang trực tiếp đào tạo lĩnh vực trực tiếp, hoặc gần với ngành công nghệ bán dẫn.
Dự báo trong 5 năm tới, mỗi năm cần khoảng 20.000 và 10 năm tới mỗi năm cần khoảng 50.000 nhân lực có trình độ đại học trở lên. Còn theo số liệu từ Cổng thông tin Khoa học và Công nghệ Quốc gia, Việt Nam hiện có hơn 5.570 kỹ sư thiết kế vi mạch bán dẫn.
Nhằm đón đầu nhu cầu thị trường và có thể đáp ứng "cơn khát" nhân lực là ngành công nghiệp vi mạch hay còn gọi là ngành công nghiệp bán dẫn, nhiều trường đại học mở thêm ngành mới, tăng quy mô tuyển sinh, nâng cao chất lượng đào tạo ngành này để đáp ứng nhu cầu của thị trường.
Theo PGS Nguyễn Đức Minh - Trưởng khoa Điện tử, Trường Điện - Điện tử, Đại học Bách khoa Hà Nội, hiện Đại học Bách khoa Hà Nội có 2 chuyên ngành đào tạo trực tiếp và 7 ngành đào tạo gần về thiết kế, sản xuất, đóng gói và kiểm thử, hỗ trợ ứng dụng chip bán dẫn, đó là các ngành: Điện tử Viễn thông; Thiết kế vi mạch (ĐTVT); Hệ thống nhúng (ĐTVT); Điện/Tự động hóa; Cơ điện tử; Kỹ thuật máy tính/Khoa học máy tính; Vật lý kỹ thuật; Vật liệu/Vật liệu điện tử; Công nghệ Vi điện tử và nano với tổng số hơn 3.300 sinh viên.
Lộ trình đào tạo các cử nhân, kỹ sư làm việc trong lĩnh vực chip bán dẫn tại Đại học Bách khoa Hà Nội đã rút ngắn đào tạo tại doanh nghiệp từ 6-9 tháng xuống 3-6 tháng.
Hằng năm có khoảng 300 sinh viên Đại học Bách khoa Hà Nội tốt nghiệp theo định hướng Điện tử có thể làm thiết kế sản xuất vi mạch. Nhiều sinh viên sau tốt nghiệp được tuyển dụng trong các công ty vi mạch lớn tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh và ở Đài Loan (Trung Quốc), Singapore, Hàn Quốc, Nhật Bản.
Về phía doanh nghiệp, ông Lê Hải Anh - Giám đốc Dolphin Technology Vietnam Center - nhìn nhận, để đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực phục vụ sản xuất, nhiều doanh nghiệp hiện đã và đang liên kết chặt chẽ với các trường đại học, cao đẳng, đào tạo kiến thức cơ bản, chuyên sâu cho sinh viên.
"Chúng tôi hợp tác với các trường đại học lớn như: Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Công nghiệp... hợp tác sâu, hỗ trợ phòng thí nghiệm, khoá học chuyên sâu về vi mạch, giúp sinh viên nắm bắt công việc thực tế, kiến thức nâng cao chuyên sâu không được đào tạo trong nhà trường... Từ những năm 3, năm 4" - ông Hải Anh nói.
Tại Hà Nội, thực hiện Luật Thủ đô về phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp trên địa bàn Hà Nội hợp tác sâu với doanh nghiệp để sinh viên học nghề, khi tốt nghiệp làm việc ở vị trí kỹ thuật viên.
Để có nguồn nhân lực chất lượng cao, cung cấp cho các ngành như logistics hay chip bán dẫn, Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội đã đổi mới phương pháp giảng dạy, ứng dụng công nghệ thông tin, số hóa các bài giảng, đầu tư trang thiết bị phục vụ đào tạo… Nhà trường mở rộng, duy trì và phát triển hợp tác với doanh nghiệp trong công tác đào tạo.
Bà Nguyễn Hằng Nga - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Điện tử - Điện lạnh Hà Nội - thông tin, trong năm 2023, nhiều hợp đồng đặt hàng tuyển dụng, đào tạo sinh viên được ký kết giữa doanh nghiệp và nhà trường mang lại nhiều cơ hội lựa chọn nghề cho các em.
Việt Nam cần 15.000 kỹ sư thiết kế chip bán dẫn
Tại cuộc làm việc về đề án "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045", Thứ trưởng Bộ KHĐT Trần Duy Đông cho biết, thị trường chip bán dẫn của thế giới có tốc độ tăng trưởng trung bình khoảng 14%/năm liên tục trong 20 năm vừa qua, dự kiến sẽ đạt doanh thu 1.000 tỉ USD vào năm 2030.
Bộ KHĐT ước tính đến năm 2030, Việt Nam cần khoảng 15.000 kỹ sư thiết kế, 35.000 kỹ sư làm việc trong các nhà máy sản xuất chip bán dẫn; đồng thời sẽ tạo ra 154.000 việc làm gián tiếp, đóng góp 360.000 tỉ đồng vào GDP.
Ông Đào Trọng Độ - Vụ trưởng Vụ Đào tạo thường xuyên, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội) - nhận định, Việt Nam hiện đang có sự mất cân đối giữa các lĩnh vực đào tạo, ngành nghề, nhất là ở những ngành nghề mới, đòi hỏi lực lượng nhân lực có kỹ năng. Điển hình là logistics hay chip bán dẫn, khi các doanh nghiệp FDI đang có định hướng đầu tư vào Việt Nam trong lĩnh vực này.
Đáng nói, hầu như trong lĩnh vực logistics, chip bán dẫn mới chỉ có vài trường có ngành đào tạo nhưng với số lượng rất ít. Việc mất cân đối trong vấn đề tuyển sinh, đào tạo dẫn đến mất cân đối cung ứng nhân lực cho các ngành kinh tế.
“Cứ một người đi học đại học mới có khoảng 0,42 người tham gia vào giáo dục nghề nghiệp, tức là cơ cấu đang bị chênh lệch giữa các trình độ đào tạo, dẫn đến một số lĩnh vực, ngành, cấp trình độ đang thừa nhân lực, nhưng nhân lực có trình độ cao trong các ngành sản xuất, dịch vụ cho phát triển kinh tế lại đang thiếu trầm trọng” - ông Độ nói.
Tại cuộc làm việc về đề án "Phát triển nguồn nhân lực ngành công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2045" diễn ra vào ngày 22.4, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà đã đề nghị Bộ KHĐT tiếp thu ý kiến của các bộ, ngành, chuyên gia, tiếp tục nghiên cứu, "vừa làm, vừa hoàn thiện" dự thảo đề án. Phó Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh, Đề án cần đưa ra những "gói" cơ chế, chính sách đột phá đặc thù để tháo gỡ vướng mắc về giáo dục đào tạo, khoa học công nghệ, đầu tư công, nghiên cứu và phát triển.
Mức lương lên đến 50 triệu đồng
Mức lương khởi điểm từ 10 - 15 triệu đồng tại Việt Nam và khoảng 30 triệu đồng nếu làm việc tại Nhật Bản - đây là con số hấp dẫn được các đơn vị tuyển dụng đưa ra để thu hút những sinh viên tốt nghiệp ứng tuyển vào lĩnh vực công nghiệp bán dẫn.
Bà Vũ Thu Huyền - Trưởng phòng Tuyển dụng thị trường Nhật Bản, Công ty TNHH WILLTECH Việt Nam - chia sẻ, các doanh nghiệp có nhu cầu tuyển dụng nhân sự trong lĩnh vực bán dẫn rất nhiều và theo phản ánh từ khách hàng, nhân sự Việt Nam hoàn toàn đảm bảo chất lượng làm việc trong lĩnh vực này.
"Kỹ sư ngành bán dẫn Việt Nam làm việc ở Nhật bản có mức lương khởi điểm 20 vạn yên, chưa tính thưởng (tương đương hơn 30 triệu đồng) và sau đó tăng theo kinh nghiệm, kỹ năng. Nhiều kỹ sư Việt Nam, sau 2 - 3 năm làm việc, trở thành trưởng nhóm, sau đó có tiềm năng thăng tiến tiếp" - bà Huyền nói.
Còn theo ông Lê Hải Anh - Giám đốc Dolphin Technology Vietnam Center, sinh viên mới ra trường, lương ngành thiết kế vi mạch (1 lĩnh vực thuộc công nghệ bán dẫn) hấp dẫn, từ 10- 15 triệu đồng/tháng. Kỹ sư nhiều năm kinh nghiệm, lương có thể đạt 50 triệu đồng/tháng. Ông Hải Anh cũng lưu ý, đây là con số trung bình và không có giới hạn cụ thể, bởi mức lương có thể cao hơn rất nhiều lần, tùy thuộc vào tay nghề của kỹ sư.
Các chuyên gia lưu ý, ngoài kiến thức cơ bản, chuyên ngành, sinh viên theo ngành bán dẫn cần có năng lực ngoại ngữ, sự đam mê, tính kiên trì, tận dụng trí tuệ nhân tạo, tự giác nâng cao kỹ năng thực hành để tăng cơ hội việc làm sau khi ra nhập thị trường lao động. Khánh An - Hạnh An
