Hoàng Thị Hợi (sinh năm 2007) hiện là học sinh lớp 10 Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THCS & THPT huyện Xín Mần, Hà Giang. Cách đây 3 năm, Hợi chơi thân với một chị người dân tộc Mông cùng trường, lớn hơn Hợi 1 tuổi. Bỗng một ngày, chị nghỉ học, cắt đứt liên lạc với mọi người. “Mãi thời gian sau, em mới biết chị đã đi lấy chồng. Khi ấy, chị mới 13 tuổi”, nữ sinh nói.
Hợi cũng từng nghe nhiều câu chuyện do các bạn cùng lớp kể về việc bố mẹ cãi vã, gia đình không hạnh phúc. Hầu hết các phụ huynh này đều lấy vợ, lấy chồng từ khi chưa đủ tuổi kết hôn.
Hợi nhận ra, bên cạnh những mỹ tục nhân văn, hiện nay trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số đang tồn tại những hủ tục. Những hủ tục này đã bám rễ, ăn sâu vào đời sống của đồng bào và gây ra nhiều hệ lụy.
Tuy nhiên, hiện nay việc tiếp cận thông tin về vấn đề này còn bị động và chưa đầy đủ do công tác tuyên truyền chưa thực sự được thường xuyên, liên tục. Đặc biệt là trong giai đoạn giãn cách xã hội vì COVID-19 và khoảng cách địa lý càng làm cho công tác thông tin, tuyên truyền gặp nhiều khó khăn. Khi gặp phải vấn đề liên quan, nhiều bạn học sinh cũng như người dân còn lúng túng, thiếu thông tin và phương pháp giải quyết.
Hợi đã chia sẻ với Mai Thị Sâm - bạn cùng khối về ý tưởng triển khai dự án tuyên truyền về bài trừ hủ tục lạc hậu. Dưới sự hướng dẫn của cô giáo Bùi Thị Xuân – giáo viên phụ trách công tác Đoàn đội của nhà trường, 2 nữ sinh đã bắt tay vào tìm hiểu, lên ý tưởng cho website.
“Khó khăn lớn nhất mà cô trò gặp phải là việc tìm kiếm nguồn tài liệu về các hủ tục tại Hà Giang”, cô Xuân nói.
Ba cô trò tập trung nghiên cứu về văn hoá, phong tục tập quán đồng bào các dân tộc, những hủ tục, tập quán lạc hậu vẫn còn tồn tại và những chỉ đạo, định hướng của tỉnh Hà Giang.
Sau khi đã xây dựng nội dung, Hợi và Sâm thiết kế giao diện và cấu hình website trên nền tảng Google Sites. Website hoàn chỉnh bao gồm: Tài liệu tuyên truyền, trắc nghiệm khảo sát, liên hệ hỗ trợ và liên kết, chia sẻ thông tin.
Để những đồng bào dân tộc thiểu số dễ dàng tiếp cận những nội dung trên website, 2 nữ sinh đang xây dựng các file âm thanh theo tiếng dân tộc, các video dựng lại các tình huống. Ngoài ra, nhóm cũng liên kết với các tổ chức thôn, xã để cùng tham gia đẩy mạnh tuyên truyền.
Cùng với đó là liên tục cập nhật thông tin, dữ liệu từ các nguồn được kiểm chứng, số hoá nhiều tài liệu sang dạng infographic, audio, video.
Với website này, các bạn học sinh mong muốn sẽ góp sức tuyên truyền chia sẻ thông tin rộng rãi giúp mọi người cùng tìm hiểu, chia sẻ, nâng cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm chung tay đẩy lùi những hủ tục lạc hậu, xây dựng nếp sống văn minh, hiện đại.
Tháng 12.2022, đề tài Ứng dụng Công nghệ thông tin và chuyển đổi số trong tuyên truyền bài trừ hủ tục của nhóm học sinh đã giành được giải Nhì trong cuộc thi Nghiên cứu khoa học, kỹ thuật cấp tỉnh dành cho học sinh trung học.
