Theo số liệu mới nhất của Tổng cục Thống kê, nam giới Việt Nam lấy vợ khi gần 30 tuổi. Năm 2023, tuổi kết hôn lần đầu trung bình là 27,2; gia tăng so với năm 2022 là 26,9 và năm 2021 là 26,2.
Với nam giới, độ tuổi kết hôn lần đầu lên tới 29,3 tuổi, trong khi nữ là 25,1. Trung bình người ở khu vực thành thị kết hôn khi 28,6 tuổi; còn ở nông thôn con số này là 26,3.
Thống kê phản ánh xu hướng kết hôn ngày càng muộn hoặc không kết hôn ở người trẻ. Nguyên nhân được cho là do nhịp sống hiện đại bận rộn, công việc chiếm nhiều thời gian, áp lực tài chính hoặc tập trung phấn đấu trong sự nghiệp.
Thăng tiến trong công việc lại trở thành mục tiêu phấn đấu trước năm 35 tuổi đối với nhiều người.
Bạn Phan Linh, 29 tuổi, nhân viên một tập đoàn công nghệ tại Hà Nội, chia sẻ: “Mình mất 4 năm học đại học, trong lúc đó mình có đi làm thực tập sinh và khi ra trường mình nộp đơn xin việc.
Thời điểm khi mình 24, 25 tuổi gia đình có giục mình kết hôn nhưng thời điểm đó mình chưa tính đến. Mình muốn có công việc ổn định, dành thời gian du lịch hay thăm thú nhiều nơi. Mình nghĩ lấy chồng, sinh con giờ vẫn sớm”.
Hay bạn Hoàng Nam, năm nay 31 tuổi, vẫn chưa vội tìm người xây dựng tổ ấm dù bạn bè đã có con cái.
Nam bày tỏ: “Bố mẹ mình tìm nhiều nơi, giới thiệu cho mình nhiều người nhưng chắc do duyên số, mình chưa tìm được ai hợp cả. Mình muốn dành thêm thời gian cho sở thích cá nhân như đi lang thang chụp ảnh, đi phượt các vùng đất mới hay đơn giản chỉ là cuộc sống độc thân tự do”.
Phan Linh và Nam không phải những trường hợp cá biệt. Ngay cả những bạn trẻ đã tìm được người yêu vẫn ngại cưới vì lo sợ sau khi kết hôn, sinh con sẽ gặp áp lực về tài chính. Chi phí nuôi con, sinh hoạt, căng thẳng vì guồng quay công việc… khiến họ ngại tiến đến hôn nhân, hoặc cưới xong chưa vội sinh con. Một số cặp vợ chồng chọn chỉ đẻ một con, sau đó tập trung đi làm để kinh tế khấm khá hơn.
Xu hướng kết hôn muộn hay ngại sinh dẫn đến tỉ lệ sinh giảm. Năm 2023, mức sinh tại Việt Nam thấp ở mức đáng lo ngại. Trên cả nước theo thống kê Cục Dân Số đưa ra 1,96 con/phụ nữ vào năm 2023 - mức thấp nhất trong 63 năm qua và được dự báo còn giảm. Khi mức sinh giảm thấp và tình trạng này kéo dài, vấn đề nảy sinh là thiếu hụt lực lượng lao động và tăng nguy cơ già hóa dân số.
Đây không là vấn đề của riêng xã hội Việt Nam. Những năm gần đây, xu hướng kết hôn muộn mới trở nên phổ biến ở các nước Trung Quốc, Hàn Quốc...
Ở Châu Âu, vấn đề kết hôn muộn và “lười” sinh con đang là vấn đề đáng quan tâm. Giới chức châu Âu phải đưa ra những biện pháp hỗ trợ xã hội để tăng mức sinh lên tránh dân số già hóa quá nhanh.
Ở Việt Nam, đã có chính sách khen thưởng bằng tiền khi phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi nhằm khuyến khích các cặp vợ chồng. Hay đưa ra ưu đãi khi mua nhà ở xã hội, học phí… thúc đẩy tăng mức sinh.
Năm 2023, Thủ tướng Chính phủ ký Quyết định số 588 phê duyệt "Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp các vùng, đối tượng đến năm 2030". Theo đó, khuyến khích nam nữ kết hôn trước 30 tuổi và sớm sinh con.
