Khó cũng cố gắng đòi
Những năm qua, các cấp Công đoàn tỉnh Long An đã được NLĐ ủy quyền nhiều vụ “đòi nợ” DN tiền lương và các khoản BHXH. Với những trường hợp DN còn đang hoạt động bình thường, việc đòi nợ thường thuận lợi và mang lại kết quả. Tuy nhiên, phần lớn NLĐ tìm đến tổ chức Công đoàn khi DN đã ngừng hoạt động, phá sản, chủ DN bỏ trốn… để đòi quyền lợi. Nhiều NLĐ chia sẻ, họ biết quyền lợi chính đáng bị xâm phạm khi DN nợ BHXH kéo dài. Nhưng khi còn đang làm việc, họ không thể kiện hoặc ủy quyền cho tổ chức Công đoàn đòi nợ vì chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến việc làm. Chỉ khi DN ngừng hoạt động, NLĐ bị mất việc, họ mới tìm đến tổ chức Công đoàn nhờ đòi quyền lợi. Nhiều trường hợp chủ DN không còn nguồn để trả, việc “đòi nợ” rất vất vả.
Điển hình là vụ Công ty CP Mía đường Hiệp Hòa (gọi tắt Công ty Hiệp Hòa, huyện Đức Hòa) ngưng hoạt động, nợ lương và BHXH hơn 300 NLĐ cuối năm 2016. Do các khoản nợ của DN có bảo đảm (tiền vay ngân hàng) mới thuộc diện ưu tiên giải quyết từ tiền bán tài sản của DN, còn tiền lương và các chế độ cho NLĐ phải xếp sau, nên NLĐ có nguy cơ mất trắng các quyền lợi chính đáng. Tổ chức Công đoàn và các ngành chức năng huyện Đức Hòa sớm vào cuộc, đã đòi được tiền nợ lương cho NLĐ, còn BHXH các loại thì DN không có nguồn để trả.
Đến năm 2018, được sự ủy quyền của CĐCS Công ty Hiệp Hòa, LĐLĐ tỉnh Long An đã đứng đơn khởi kiện Công ty Hiệp Hòa vì nợ BHXH dây dưa, kéo dài đối với hơn 300 NLĐ tại DN với số tiền còn nợ hơn 3,7 tỉ đồng. Sau đó, từ sự tham mưu của tổ chức Công đoàn và sự vào cuộc của lãnh đạo tỉnh Long và sự chia sẻ trách nhiệm của các ngân hàng, tiền nợ bảo hiểm của NLĐ đã được giải quyết từ số tiền bán tài sản hàng trăm tỉ đồng của DN.
Khi chủ DN bỏ trốn hoặc không hợp tác
Không phải lúc nào chủ DN sau khi ngừng hoạt động cũng hợp tác để giải quyết các khoản nợ cho NLĐ, nhiều trường hợp chủ DN bỏ trốn, khi ấy việc “đòi nợ” càng khó khăn hơn. Hiện Công đoàn Các KCN tỉnh Long An đang được NLĐ ở hai DN ủy quyền “đòi nợ” tiền lương và BHXH trong hoàn cảnh khó khăn như trên.
Trường hợp thứ nhất tại Công ty Cổ phần Lavifood (huyện Bến Lức), DN đã ngưng hoạt động nhưng còn nợ tiền lương hàng trăm NLĐ hai tháng 11 và 12.2022, nợ đọng BHXH và các khoản bảo hiểm khác cho NLĐ lên đến gần 6,9 tỉ đồng. Công đoàn Các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Long An đã vào cuộc và hướng dẫn NLĐ làm thủ tục đòi quyền lợi chính đáng. Trước mắt là làm thủ tục hòa giải giữa đại diện NLĐ và lãnh đạo DN. Tuy nhiên, đã 2 lần đại diện người sử dụng lao động không đến dự hòa giải theo thư mời. Công đoàn Các KCN tỉnh Long An đang hướng dẫn NLĐ làm các bước tiếp theo để kiện chủ DN đòi quyền lợi chính đáng.
Vụ thứ hai xảy ra tại Công ty TNHH MTV High Appraise (huyện Cần Giuộc). DN đã dừng hoạt động từ tháng 7.2021 trong khi còn nợ tiền BHXH của 1.600 NLĐ với số tiền khoảng 7 tỉ đồng. Chủ DN (người nước ngoài) đã bỏ về nước, tài sản để lại Việt Nam hầu như không có gì vì cả nhà xưởng và hầu hết máy móc thiết bị đều được thuê để hoạt động. NLĐ thậm chí muốn xin tự đóng tiền nợ BHXH để được “chốt sổ” cũng không được vì vướng những qui định hiện hành. Công đoàn Các KCN tỉnh Long An đã có các cuộc làm việc với cơ quan chức năng huyện Cần Giuộc và tỉnh Long An để tìm ra hướng giải quyết đỡ thiệt hại nhất cho NLĐ.
Bà Nguyễn Thị Thanh Thúy - chuyên viên pháp luật Công đoàn Các KCN tỉnh Long An - cho rằng: Nếu tổ chức Công đoàn có thể vào cuộc sớm khi DN vẫn còn đang hoạt động thì tình hình nợ đọng BHXH, dẫn đến quyền lợi của NLĐ bị xâm hại nghiêm trọng, sẽ được cải thiện.
