Lương thấp, người lao động dù muốn gắn bó nhưng không thể ở lại với công ty
Tại Diễn đàn "Nâng cao năng suất lao động Quốc gia năm 2024” do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam" tổ chức sáng 26.5, bà Phạm Thu Lan - Phó Viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn - cho biết, người lao động đi làm đều quan tâm tới tiền lương, đặc biệt là người có thu nhập thấp.
"Nếu lương thấp, không đủ sống, người lao động dù muốn gắn bó với doanh nghiệp nhưng cũng không thể ở lại mãi. Điều này giải thích tại sao tỉ lệ nhảy việc cao, 8-12%/tháng ở các ngành đông lao động" - bà Lan nói.
Theo bà Lan, trong quan hệ kinh tế, "nhảy việc" để tìm kiếm công việc phù hợp với kỹ năng, trình độ và phát huy tối ưu năng lực của bản thân là việc bình thường, nhưng "nhảy việc" chỉ thuần túy để tìm kiếm mức lương cao hơn cho một công việc tương tự lại là sự lãng phí không đáng có.
Bà dẫn chứng doanh nghiệp có 1.000 công nhân, nhưng trong một tháng có tới 100 công nhân liên tục ra - vào, doanh nghiệp này phải tốn rất nhiều thời gian, công sức, tiền bạc và nhân lực cho quảng cáo tuyển dụng, tổ chức phỏng vấn, làm thủ tục, hồ sơ, giấy tờ, đào tạo nhân viên… trong khi những chi phí này hoàn toàn có thể tiết kiệm để đầu tư cho tăng năng suất.
Bà Vũ Thị Mai - Giám đốc nhân sự Tập đoàn Công nghiệp - Viễn thông Quân đội (Viettel) - cho rằng, việc duy trì năng suất lao động cao là một trong những cơ sở quan trọng để Chính phủ quyết định ban hành một nghị định riêng về tiền lương cho Viettel. Đây là tiền đề quan trọng giúp Viettel có được những thành tựu như ngày hôm nay.
Trong đó, năm 2023, năng suất lao động theo doanh thu của toàn tập đoàn là hơn 4,1 tỉ đồng/người/năm. Trong đó, tại 1 số đơn vị viễn thông, công nghệ số thì con số này là hơn 9 tỉ đồng/người/năm, tương đương với các doanh nghiệp tiên tiến trên thế giới cùng lĩnh vực (Orange-Pháp, Telefornica-Tây Ban Nha).
Bà Mai cho rằng, có cơ chế lương thưởng, đãi ngộ phù hợp với năng lực và thành tích đóng góp để cán bộ, nhân viên yên tâm công tác. Nhờ có chính sách đặc thù, Viettel đã xây dựng hệ thống ngạch, bậc rõ ràng, có cơ chế trả lương thưởng tương xứng với năng lực, trách nhiệm và kết quả hoàn thành nhiệm vụ của từng cán bộ, nhân viên.
"Tại các đơn vị kinh doanh mang tính cạnh tranh cao, Viettel áp dụng cơ chế khoán để kích thích cán bộ nhân viên tìm tòi, sáng tạo, nâng cao năng suất lao động và được thưởng tương xứng theo giá trị tăng thêm" - bà cho hay.
Cần xác lập mức lương tối thiểu thỏa đáng, để tiền lương thực sự là động lực tăng năng suất
Để tăng năng suất từ yếu tố lao động trong giai đoạn tới, bà Phạm Thu Lan - Phó viện trưởng Viện Công nhân - Công đoàn - cho rằng, điều quan trọng nhất cần xác lập mức lương tối thiểu thỏa đáng.
Theo bà Lan, mức lương tối thiểu là sàn an sinh xã hội và là quyền cơ bản của con người. Mức lương tối thiểu thỏa đáng không chỉ đảm bảo trang trải chi phí cơ bản cần thiết cho người lao động và gia đình như thực phẩm đủ dinh dưỡng, nhà ở, chăm sóc sức khỏe, quần áo, đi lại, giáo dục, quan hệ xã hội, mà còn cần một khoản dự phòng cho sự việc bất khả kháng và tiết kiệm cho tương lai.
"Tổ chức Công đoàn mong muốn Chính phủ chỉ đạo Hội đồng Tiền lương quốc gia trong thời gian tới nghiên cứu và xác lập mức lương tối thiểu thỏa đáng, tư vấn cho Chính phủ để tiền lương thực sự là động lực tăng năng suất" - bà Lan nêu ý kiến.
Bà Lan chia sẻ, về việc này, các doanh nghiệp thường lo ngại tăng lương sẽ làm giảm việc làm. Tuy nhiên, bà Lan trích nghiên cứu của 3 nhà kinh tế học người Mỹ về tác động của lương tối thiểu tới thất nghiệp trên thế giới trong hơn 30 năm qua - nghiên cứu đạt giải Nobel năm 2021 chứng minh rằng, tăng lương tối thiểu không làm tăng thất nghiệp và cũng không loại bỏ việc làm. Mà ngược lại, có nơi tăng lương tối thiểu dẫn tới gia tăng đáng kể việc làm và đóng góp cho chính thức hóa việc làm.
Bên cạnh đó, cần tăng độ bao phủ bảo hiểm xã hội. Hiện tại, tỉ lệ tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động liên tục tăng trong những năm vừa qua, đến nay đạt hơn 38% lực lượng lao động. Tổ chức Công đoàn mong muốn mục tiêu độ bao phủ bảo hiểm xã hội đến năm 2030 đạt 60% như kế hoạch đề ra, đáp ứng mong mỏi của người lao động.
