Nguồn lực lớn nhưng quy mô đầu tư khiêm tốn
Theo số liệu từ FiinGroup, hiện đang có 10 quỹ hưu trí tự nguyện được thành lập và hoạt động nhưng quy mô còn hạn chế trong khi BHXH Việt Nam chưa được phép đầu tư vào cổ phiếu và trái phiếu doanh nghiệp.
1,2 triệu tỉ đồng nếu được đem đầu tư trên thị trường có thể trở thành nguồn lực lớn giúp phát triển thị trường vốn Việt Nam. Mặc dù thị trường chứng khoán Việt Nam bùng nổ với số lượng tài khoản nhà đầu tư chứng khoán tư nhân lên tới 8 triệu tài khoản. Tuy nhiên, số lượng nhà đầu tư tổ chức còn rất khiêm tốn.
Để phát triển thị trường vốn bền vững, các chuyên gia cho rằng, cần thúc đẩy phát triển nhà đầu tư tổ chức.
Ông Nguyễn Đức Chi - Thứ trưởng Bộ Tài Chính thừa nhận: “Việc số lượng nhà đầu tư tổ chức còn khiêm tốn là điểm chưa bền vững của thị trường Việt Nam. Vậy làm sao để thay đổi điều này? Thúc đẩy phát triển của nhà đầu tư tổ chức là nhiệm vụ mà cơ quan quản lý Nhà nước đã nhận ra từ lâu và đưa vào trọng tâm phát triển trong thời gian tới. Tuy nhiên, còn rất nhiều điều cần phải làm”.
Vậy số tiền 1,2 triệu tỉ đồng tiền kết dư của BHXH Việt Nam đang được quản lý như thế nào?
Trước đó, tại phiên thảo luận tại tổ về luật BHXH sửa đổi, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết: “Quỹ BHXH đầu tư vào 2 lĩnh vực. Trong đó, 80% đầu tư vào trái phiếu Chính phủ, có đảm bảo chắc chắn và hỗ trợ được cho ngân sách, chính sách tài khóa nhưng lãi suất không cao. Còn lại 20% gửi ở ngân hàng thương mại, nhưng chỉ gửi tại 4 ngân hàng lớn để đảm bảo an toàn”.
Làm thế nào để bảo toàn vốn và không vỡ quỹ hưu trí?
Việc quản lý số tiền 1,2 triệu tỉ đồng tiền kết dư của BHXH Việt Nam đang gây ra các tranh cãi trái chiều trong giới chuyên gia.
Trao đổi với PV Báo Lao Động, TS Đinh Thế Hiển - chuyên gia kinh tế cho rằng: “Không nên nhìn quỹ BHXH như một quỹ đầu tư. Việc BHXH dùng 80% số tiền mua trái phiếu Chính phủ và 20% gửi vào các ngân hàng Big4 là điều tốt, giúp Chính phủ và các ngân hàng thương mại Nhà nước có nguồn vốn giá rẻ để thực hiện các mục tiêu an sinh xã hội, phát triển đất nước. Nếu nhìn dưới góc độ đầu tư, nên khuyến khích phát triển các quỹ hưu trí tự nguyện giống như mô hình nước ngoài”.
Trái ngược với quan điểm trên, một chuyên gia cho hay: “Hiện tại quỹ BHXH chủ yếu dùng mua trái phiếu Chính phủ với hiệu quả đầu tư chưa cao. Tôi cho rằng, việc bảo vệ tài sản Nhà nước là tốt, nhưng cần đa dạng hóa kênh đầu tư số tiền 1,2 triệu tỉ đồng để tránh vỡ quỹ hưu trí”.
Ông Nguyễn Quang Thuân - Chủ tịch kiêm Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần FiinGroup - cho biết: “Mặc dù tôi không muốn cổ vũ việc BHXH Việt Nam đi đầu tư cổ phiếu, trái phiếu, tuy nhiên, theo thông lệ quốc tế, quỹ hưu trí có thể xem xét đầu tư thông qua các định chế tài chính khác như chứng chỉ quỹ với tỉ lệ nhất định và phù hợp. Đầu tư một tỉ lệ nhỏ vào trái phiếu doanh nghiệp có xếp hạng tín nhiệm cao đến rất cao hoặc rủi ro thấp đến rất thấp như một số nước trong khu vực.
BHXH Việt Nam có thể nghiên cứu việc đầu tư vào trái phiếu của chính các doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu chi phối và có mức độ xếp hạng tín nhiệm cao. Giải pháp này rất có lợi thay vì phương án vay vốn hoặc trái phiếu quốc tế hiện có lãi suất cao như hiện nay. Cuối cùng là hạn chế đầu tư trực tiếp vào cổ phiếu nhưng có thể đầu tư vào các quỹ đầu tư được cấp phép, có năng lực đã được chứng minh và có khẩu vị rủi ro phù hợp (mô hình quỹ trong quỹ - fund of funds)”.
Ông Thuân cho biết: “Hiện tại, một số doanh nghiệp Nhà nước đi vay nước ngoài với lãi suất rất đắt lên tới 7-8-9%. Trong khi đó, BHXH đang cầm tiền của Chính phủ, Nhà nước lại không có lợi nhuận cao. Vì vậy, theo tôi nên tạo cơ chế đầu tư để BHXH phân bổ tỉ lệ nhất định, vừa đủ an toàn. Đây là cũng là thông lệ quốc tế. Đối với quỹ hưu trí tự nguyện, tôi cho rằng còn nhiều dư địa phát triển, cơ chế khuyến khích để người dân tham gia vào các quỹ này”.
