Trong xã hội ngày nay, nhiều gia đình đã thay đổi nhận thức trong việc đốt vàng mã vào dịp cúng tiễn ông Công ông Táo về chầu trời ngày 23 tháng Chạp.
Thay vào đó, các gia đình chuẩn bị một mâm cỗ cúng đầy đủ kèm theo một bộ mũ ông Công ông Táo nho nhỏ và 3 con cá chép còn sống. Tình trạng cúng xe hơi, máy bay... hàng mã cũng đã không còn xuất hiện tràn lan như trước.
Những ngày cận ngày 23 tháng Chạp, các khu chợ lớn nhỏ ở khắp các nơi trên địa bàn thành phố Hà Nội luôn nhộn nhịp kẻ mua người bán các mặt hàng phục vụ cho ngày ông Công ông Táo.
Tuy nhiên, quan sát kỹ, tình trạng bày bán hàng mã đa dạng, lỉnh kỉnh không còn nhiều. Thay vào đó, các cửa hàng bày bán những bộ mũ ông Công ông Táo gọn nhẹ để phục vụ người mua.
Là người dân sinh sống ở Hà Nội đã lâu, bà Nguyễn Thị Mai Lan (58 tuổi, Hà Đông) cho biết: "Tôi đi chùa đã lâu, đến chùa, các thầy giảng là không nên đốt nhiều vàng mã. Thế là từ đó, tôi không bao giờ đốt vàng mã nữa. Không chỉ riêng tôi mà nhiều người dân khu phố tôi sống cũng đều theo truyền thống là cúng mũ áo cho ông Công ông Táo và làm mâm cơm, thành tâm, không cần gì nhiều, miễn là có hoa tươi, quả đẹp và mâm cơm chay”.
Đi làm dâu được hơn 10 năm nhưng chị Hà Thuý Phương (37 tuổi, Bắc Từ Liêm, Hà Nội) vẫn giữ quan điểm không đốt vàng mã lỉnh kỉnh trong ngày cúng ông Công ông Táo về chầu trời. Dù những ngày mới về nhà chồng, chị cũng gặp nhiều khó khăn trong việc thay đổi nhận thức của các thành viên trong gia đình.
Tuy nhiên, sau khi chị Phương giải thích và nói rõ hơn về ý nghĩa lễ cúng ông Công ông Táo, gia đình nhà chồng đã ủng hộ việc không đốt vàng mã cúng ông Công ông Táo của chị.
"Tôi kiên quyết không đốt vàng mã cúng ông Công ông Táo từ nhiều năm nay. Không ít người bảo tôi làm vậy là không đầy đủ, các ngài sẽ không về chầu trời được và sẽ mất thiêng. Thế nhưng, bao năm qua, gia đình tôi cửa nhà êm ấm, bố mẹ mạnh khoẻ, anh em tôi đều làm ăn phát đạt, các cháu trong nhà cũng ngoan ngoãn học giỏi.
Vì thế, tôi nghĩ không cần nặng nề về vấn đề này. Chỉ cần mình thành tâm và chu đáo là được" - Chị Thuý Phương nói.
Trao đổi với Lao Động, Chuyên gia văn hoá - PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho biết, việc đốt quá nhiều vàng mã hay cúng ông Công ông Táo bằng xe máy, trực thăng, ôtô... chỉ là theo trực quan cá nhân của người thực hiện. Điều đó hoàn toàn là sai và không đúng theo tâm thức dân gian.
Tâm thức dân gian là kết tinh của hàng nghìn năm, chúng ta tưởng chừng như đó là những thứ không logic nhưng lại là tín ngưỡng dân gian. Chẳng hạn như cá không thể nào hóa được rồng, không thể chở được các thần linh lên trời.
"Nhiều người vẫn đặt những câu hỏi như vậy, chứng tỏ là họ không hiểu được tín ngưỡng dân gian là như thế nào. Việc cúng lễ thần linh, Phật, thánh, tổ tiên nói chung và cúng ông Công ông Táo thì điều quan trọng nhất là thành tâm.
Vì thế, vào ngày cúng tiễn ông Công ông Táo, người dân không nên đốt vàng mã. Đốt vàng mã phải được xem là hủ tục mà mỗi người cần có ý thức loại bỏ" - PGS.TS Phạm Ngọc Trung cho biết.
