Nhiều vướng mắc
Ghi nhận của PV Lao Động ngày 5 - 7.9.2023, căn biệt thự số 5 Lê Phụng Hiểu (quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội) dù được xếp loại biệt thự nhóm 1, đang được Văn phòng Thành ủy Hà Nội quản lý nhưng đến nay cũng bỏ trống.
Ông Lê Đình Mạnh (người dân sinh sống ở quận Hoàn Kiếm) thông tin, nhiều căn biệt thự cổ tại Hà Nội đang bị bỏ hoang, xuống cấp, lâu ngày không được sử dụng rất lãng phí. Dù nằm ở vị trí đất vàng Thủ đô nhưng khuôn viên căn biệt thự số 5 Lê Phụng Hiểu đang tràn ngập lá khô, xung quanh phía cổng phụ căn biệt thự này đang được người dân sử dụng làm nơi tập kết phế liệu và rác thải.
Không chỉ bỏ hoang lãng phí, nhiều căn biệt thự nằm ở trung tâm Hà Nội đến nay chưa có kế hoạch trùng tu, đang xuống cấp nghiêm trọng.
Nằm lọt thỏm phía sau dãy hàng quán, căn biệt thự cổ tại số 3 Điện Biên Phủ (quận Hoàn Kiếm, TP Hà Nội) đang là nơi sinh sống của nhiều hộ dân.
Ông Lâm Tiến Tài (sinh sống ở biệt thự số 3 đường Điện Biên Phủ) chia sẻ, dù sống trong biệt thự cổ ngay trung tâm Hà Nội song căn phòng của vợ chồng ông Tài chỉ có diện tích vỏn vẹn 13m2.
Thậm chí, gia đình ông phải tận dụng phía ngoài cửa phòng, cầu thang chung để xếp bát đĩa, xoong nồi, nơi tắm giặt, phơi quần áo...
Cấp bách phân loại, bảo tồn biệt thự Pháp cổ
Tại hội nghị góp ý về một số biện pháp cải tạo, phục hồi nhà cổ, biệt thự cũ cuối tháng 8.2023, ông Mạc Bình Minh - Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Hà Nội - thông tin, hiện toàn địa bàn TP Hà Nội có 1.216 biệt thự cũ (trong đó có 509 nhà cổ và 1.167 công trình kiến trúc), tập trung chủ yếu tại các quận Ba Đình, Hoàn Kiếm, Hai Bà Trưng, Đống Đa, Tây Hồ.
Đáng chú ý, phần lớn biệt thự cũ này có tình trạng sở hữu đan xen giữa Nhà nước và tư nhân, đặt ra yêu cầu phải xây dựng được hệ thống cơ chế, chính sách giải quyết hài hòa, thỏa đáng nhu cầu, nguyện vọng, lợi ích của các chủ thể có liên quan khi một số công trình biệt thự hiện đã bị biến dạng về hình thức kiến trúc, kết cấu do tình trạng tự ý cải tạo, xây dựng cấp ghép…
Theo ông Mạc Bình Minh, một số quy định của TP Hà Nội đã không còn phù hợp với quy định của pháp luật hiện hành, qua quá trình triển khai bộc lộ một số hạn chế, bất cập, chưa có biện pháp xử lý phù hợp.
KTS Đào Ngọc Nghiêm - Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam - nhận định, đã có rất nhiều nghiên cứu về biệt thự cũ, nhà cổ trên địa bàn Hà Nội nhưng thực tế đến nay vẫn chưa có một bộ tiêu chí để phân loại một cách khoa học đâu là biệt thự cổ có giá trị kiến trúc, văn hóa, lịch sử.
Theo ông Nghiêm, điều cần thiết bây giờ là các nhà quản lý, quy hoạch kiến trúc phải thẩm định lại danh mục biệt thự cũ, nếu biệt thự có giá trị đặc biệt thì phải bảo tồn, tôn tạo ngay.
Tìm hiểu của PV, tại Nghị quyết 17/2013/NQ-HĐND của HĐND TP, UBND TP Hà Nội được giao phải lập hai loại danh mục đối với các nhà cổ, biệt thự cũ và các công trình kiến trúc xây dựng trước năm 1954. Đến nay, TP Hà Nội đã lập được danh mục biệt thự cũ và các công trình kiến trúc xây dựng trước năm 1954 theo các nhóm 1, 2, 3 nhưng chưa lập được danh mục đối với biệt thự cũ phải cải tạo, phục hồi hoặc phải phá dỡ do xuống cấp, hư hỏng.
Nhiều chuyên gia cho rằng, việc sửa đổi Khoản 2 Điều 10 Nghị quyết 17/2013/NQ-HĐND cần được điều chỉnh theo hướng giao cho UBND TP Hà Nội chủ động quyết định sau khi có ý kiến thống nhất của Thường trực HĐND TP Hà Nội. Bên cạnh việc đưa ra một số biện pháp cải tạo, phục hồi nhà cổ, biệt thự cũ và công trình kiến trúc xây dựng trước năm 1954, TP Hà Nội cũng cần đề cập đến vấn đề quản lý sử dụng biệt thự cổ sau cải tạo.
