Theo Luật Công chức, viên chức định nghĩa, Công chức là người làm việc trong các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị – xã hội ở các cấp Trung ương, tỉnh, huyện, quận, thị xã.
Ngoài ra, công chức còn là người làm việc trong các cơ quan, đơn vị của quân đội Nhân dân, Công an nhân dân và không phải trường hợp là sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân quốc phòng, là sĩ quan, hạ sĩ quan phục vụ theo chế độ chuyên nghiệp, công nhân công an, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước.
Còn viên chức làm việc tại các đơn vị sự nghiệp công lập theo chế độ hợp đồng làm việc.
Về tiền lương, công chức được ngân sách nhà nước chi trả, còn tiền lương của viên chức thì được nhận từ quỹ lương của đơn vị sự nghiệp công lập.
Cách tính tiền lương công chức nay dựa vào hệ số áp dụng với từng đối tượng công chức khác nhau và đang được thực hiện theo quy định tại Điểm a Khoản 1 Điều 3 Thông tư 04/2019/TT-BNV.
Cụ thể mức tiền lương = Mức lương cơ sở x hệ số lương hiện hưởng.
Trong đó: Mức lương cơ sở hiện nay đang được áp dụng là 1,49 triệu đồng/tháng. Mức này được dùng làm căn cứ để tính lương trong các bảng lương, mức phụ cấp và hực hiện các chế độ khác; tính mức hoạt động phí, sinh hoạt phí, các khoản trích và các chế độ khác.
Hệ số lương hiện hưởng được tính dựa trên vị trí việc làm. Mỗi công chức có một vị trí việc làm riêng và mỗi vị trí đó lại được Chính phủ áp dụng theo một hệ số lương riêng phù hợp với tính chất công việc của từng vị trí đó.
Như vậy, hiện nay, tiền lương công chức được tính dựa vào hệ số lương (cố định cho từng đối tượng) và mức lương cơ sở.
Tiền lương của viên chức cũng được tính dựa trên hệ số như trên, nhưng lương của viên chức ở đơn vị sự nghiệp có thể được tăng thêm nếu đơn vị có doanh thu tốt.
Hiện nay, các đơn vị sự nghiệp công lập đó là: Bệnh viện; trường học; các viện nghiên cứu, các tờ báo... Đây là các đơn vị thuộc cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị – xã hội, trong đó chủ yếu là các cơ quan nhà nước.
Đơn vị sự nghiệp công lập chưa được giao quyền tự chủ hoàn toàn về việc thực hiện các nhiệm vụ, tài chính, tổ chức về bộ máy, nhân sự, tuy nhiên cơ chế trả lương sẽ có khác biệt khi có cơ chế tích lũy quỹ lương tăng thêm.
