Vì sao khi trẻ tập viết phải viết bút chì?
Học sinh lớp 1 là đối tượng học sinh “đặc biệt” nhất trong các đối tượng học sinh của hệ thống giáo dục quốc dân. Đặc biệt là bởi vì lần đầu tiên trong đời, hoạt động học tập là hoạt động chủ đạo của các em. Và trong hoạt động học tập đó cái gì các em cũng bắt đầu phải “tập”, trong đó hoạt động “tập viết” cùng với các hoạt động nghe, nói, đọc đóng vai trò hết sức quan trọng.
Đây là lần đầu tiên các em được cầm bút để tập viết những nét chữ, con chữ theo “quy trình viết chữ”. Vì vậy khi cầm bút, bàn tay, cổ tay và các ngón tay của các em đang còn “vụng về”.
Lúc viết các em đè rất mạnh nhiều khi rách cả tờ giấy, chỗ cầm bút có em cầm thấp, có em cầm cao, viết chưa ưng ý lại tẩy để viết lại,…Và công cụ tập viết hữu hiệu nhất theo đúng tâm lý và hành động của các em chính là bút chì.
Khi dùng bút chì, chỗ trên điểm gọt bút chính là chỗ để các em cầm bút viết, nếu các em cầm bút thấp hơn hoặc cao hơn điểm gọt bút sẽ dẫn đến khó viết và viết chậm. Ngòi bút chì mềm nên nếu các em đè mạnh thì ngòi bút sẽ bị gãy. Và sau một vài lần ngòi bút bị gãy, các em sẽ rút “kinh nghiệm” và không đè mạnh nữa. Điều nữa là phía trên của mỗi chiếc bút chì người ta gắn một cục tẩy để giúp học sinh khi viết sai có thể tẩy để viết lại.
Khi nào thì học sinh được viết bút mực?
Trong sách giáo khoa Tiếng Việt 2 (Chương trình năm 2000) có bài tập đọc “Chiếc bút mực” rất ý nghĩa. Bên cạnh giáo dục học sinh có ý thức giúp đỡ bạn bè, thể hiện sự quan tâm, yêu thương của cô giáo đối với học sinh, bài tập đọc còn là bài học về khoa học giáo dục trong việc hướng dẫn học sinh dùng bút viết thông qua chi tiết “Cả lớp đã được viết bút mực, duy chỉ có Mai và Lan vẫn phải viết bút chì”.
Như vậy, việc học sinh “được viết bút mực” không phải là đồng loạt, không phải hôm nay cả lớp đang viết bút chì, ngày mai cả lớp được viết bút mực.
Khi các em đã viết đúng, viết đẹp, tay đưa nét đã mềm mại, không còn gãy ngòi bút chì, viết được cỡ chữ nhỏ bằng bút chì thì lúc đó các em được viết bút mực. Và để thực hiện được điều này không phải đồng loạt tất cả học sinh đều làm được mà sẽ có những em thực hiện được sớm hơn và có những em thực hiện được sau hơn.
Giữa “mười” và “một chục” có sự khác nhau
Nói rằng “có mười” que tính, ta có thể hiểu rằng đây là các que tính rời nhau. Khi học về một “chục”, học sinh tiến hành hoạt động bó các que tính như sau: có 10 que tính, bó lại thành 1 bó, ta được 1 chục que tính.
Như thế, khi nói tới 1 chục, học sinh sẽ gắn với hình ảnh 1 bó gồm 10 que tính, nói tới 1 chục quả cam (1 chục trứng, 1 chục người), học sinh thường hiểu như là đã gom 10 quả cam (10 quả trứng, 10 người) thành 1 nhóm. Từ đó mà học sinh sẽ hiểu về cấu tạo thập phân của số có hai chữ số.
Giữa “3 x 4” và “4 x 3” có sự khác nhau
Khi giới thiệu phép nhân hai số tự nhiên, trong sách giáo khoa Toán của Việt Nam nêu:
3 + 3 + 3 + 3 = 3 x 4 (ta nói: 3 được lấy 4 lần hoặc 3 được gấp lên 4 lần), chứ không phải là: 3 + 3 + 3 + 3 = 4 x 3.
Vì vậy khi gặp bài toán liên quan đến đơn vị tính và số lần được gấp lên, chúng ta tuân theo ý nghĩa của phép nhân trên. Chẳng hạn bài toán sau: Nhà Lan có 4 chuồng gà, mỗi chuồng có 8 con gà. Hỏi nhà Lan có tất cả bao nhiêu con gà?
Ở bài toán này, số gà là đơn vị tính nên phép tính phải được viết là 8 x 4, tức là 8 con gà gấp lên 4 lần. Nếu viết, 4 x 8 sẽ được hiểu là số chuồng gấp lên 8 lần. Dù kết quả cuối cùng của phép tính đều là 32 nhưng đề yêu cầu tính số gà thì viết 4 x 8 sẽ sai về mặt bản chất.
Liên quan đến nội dung này có một điều thú vị nữa, đó là, trước đây học sinh được học theo bảng cửu chương ghi là 1 x 8 = 8 (1 lần 8 bằng 8). Từ năm 2000 thay đổi sách giáo khoa, bảng nhân đảo ngược lại là 8 x 1 = 8.
Chắc còn nhiều điều lý thú khác nữa khi chúng ta cùng học với con, rất mong các bạn cùng chia sẻ nhé.
