Đó là một số dự án nhà ở xã hội ở tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh khi được bán ra qua các sàn giao dịch đóng vai trò phân phối, phí môi giới lên đến hàng trăm triệu đồng.
Cụ thể trường hợp dự án nhà ở xã hội Dabaco Khắc Niệm (Bắc Ninh), giá căn hộ 60m2 là 761,7 triệu đồng, nhưng phí môi giới lên tới 100 triệu đồng, bằng khoảng 13% giá trị thực tế của căn hộ.
Ai cũng biết nhà ở giá thấp hiện có nhu cầu rất cao trên thị trường nhưng nguồn cung thì cực kỳ hạn chế. Chính vì thế, đối tượng mua cần phải được xét duyệt và phải đáp ứng được các điều kiện, tiêu chí thì mới được hưởng suất mua.
Trên thực tế từ nhiều năm qua, không ít dự án nhà ở xã hội cũng đã xảy ra hiện tượng “chạy suất”, hoặc đối tượng được thụ hưởng sau khi mua đã bán lại chứ không ở…, khiến cho chính sách nhà ở xã hội mất đi ý nghĩa nhân văn vì không đến được đúng đối tượng người thật sự đang không có nhà ở và đáp ứng các điều kiện, tiêu chí.
Không ít căn hộ thuộc dự án nhà ở xã hội trải qua các toan tính của phía người mua đã chuyển hóa sang đầu cơ, kinh doanh, ngược với chủ trương của chính sách nhà ở xã hội là không nhằm kinh doanh mà có tính hỗ trợ cho những người có thu nhập thấp.
Bài toán phân phối nhà ở xã hội tưởng chừng đơn giản vì đã có quy định về điều kiện, tiêu chí nhưng trên thực tế lại diễn biến phức tạp.
Chung quy lại là ở khâu xét duyệt còn những kẽ hở dẫn đến tình trạng “lọt suất” vào tay người không đúng đối tượng. Thứ hai là việc lựa chọn các sàn làm công tác phân phối, có những sàn thừa cơ biến đây thành cơ hội kinh doanh trục lợi bằng cách đẩy phí môi giới lên cao, hoặc làm giá để môi giới sang nhượng qua lại nhằm ăn phí môi giới nhiều lần.
Hầu hết các dự án nhà ở xã hội có quy định không cho phép sang nhượng trong một thời gian nhất định. Thế nhưng trên thực tế, không ít căn hộ thuộc diện nhà ở xã hội vẫn sang nhượng ngầm bằng giấy tay, người được hưởng suất mua nhà ở xã hội vẫn đứng tên giúp. Nếu có đợt kiểm tra, người đứng tên hộ sẽ ra mặt, cho nên các cơ quan chức năng cũng gặp khó khăn trong việc xác minh căn hộ đang thực sự thuộc về ai.
Như vậy ở cả 3 khâu từ xét duyệt đối tượng hưởng thụ, phân phối sơ cấp và phân phối thứ cấp nhà ở xã hội đều có những kẽ hở nhất định có thể tác động đến đường đi của nhà ở xã hội đến không đúng đối tượng thực sự cần kíp.
Nhưng trên hết, cần phải ngăn chặn ngay những hành vi biến nhà ở xã hội thành cơ hội hay thứ hàng hóa kinh doanh, qua những con số về phí môi giới “khủng” khó có thể chấp nhận được.
Người có thu nhập thấp để gom đủ tiền mua nhà ở xã hội đã không dễ, gặp thêm khoản phí môi giới “khủng” lại càng thêm nặng gánh.
