Ngày 13.10, đoàn công tác Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về tham nhũng, kinh tế, buôn lậu (C03 - Bộ Công an) vẫn đang phong tỏa, làm việc tại mỏ đất hiếm của Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Dương tại xã Yên Phú, huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái.
"Khoảng 80 cán bộ, cảnh sát vẫn đang tiến hành điều tra tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Dương. Hơn 100 công nhân công ty đã được yêu cầu tạm nghỉ làm từ ngày 9.10 đến nay", nguồn tin cho hay.
Qua xác minh, Công ty Cổ phần Tập đoàn Thái Dương có trụ sở tại phường Kim Mã, quận Ba Đình, Hà Nội. Công ty này được Bộ TNMT cấp giấy phép thăm dò đất hiếm tại mỏ Yên Phú từ tháng 6.2013 với diện tích 6,24 ha; độ sâu khai thác đến mức + 35 m; thời gian khai thác là 8 năm 1 tháng kể từ ngày ký giấy phép; trữ lượng khai thác là gần 1,9 triệu tấn quặng.
Theo Bộ TNMT, đất hiếm là tên gọi chung của một nhóm 17 nguyên tố hóa học thuộc bảng tuần hoàn gồm Scandi (Sc), Ytri (Y) và 15 nguyên tố của nhóm Lanthan (La, Ce, Pr, Nd, Pm, Sm, Eu, Gd, Tb, Dy, Ho, Er, Tm, Yb, Lu).
Đất hiếm là tài nguyên quý làm nguyên liệu quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghệ cao như điện tử, laser, vật liệu siêu dẫn, chất phát quang, xúc tác, nam châm, quang điện, chế tạo vũ khí, thiết bị y tế, công nghệ bán dẫn… Do đất hiếm nằm rải rác với số lượng ít tại nhiều nơi dẫn đến việc khai thác, tinh chế khó khăn, tốn kém nên đây là nguồn tài nguyên quý, có giá trị cao.
Bộ TNMT cho biết, ước tính trữ lượng đất hiếm ở Việt Nam có khoảng 22 triệu tấn, riêng mỏ đất hiếm Yên Phú ở huyện Văn Yên, tỉnh Yên Bái có trữ lượng ước tính khoảng 20.000 tấn.
Cũng theo Bộ TNMT, Việt Nam đã bắt đầu khai thác đất hiếm từ khoảng năm 2014. Tuy nhiên, việc khai thác, xuất khẩu đất hiếm của Việt Nam chưa tương xứng tiềm năng, hình thức khai thác vẫn nhỏ lẻ. Đồng thời, Việt Nam vẫn chưa có khả năng chế biến sâu đất hiếm để phân tách các nguyên tố đất hiếm riêng lẻ, mà chủ yếu xuất khẩu tài nguyên này dưới dạng quặng thô, giá thành không cao.
Dự kiến, mục tiêu đến năm 2030 sẽ hoàn thành đầu tư nhà máy chế biến đất hiếm tại Yên Bái.
Cuối tháng 6 vừa qua, để tăng cường quản lý việc thăm dò, khai thác, sử dụng, xuất khẩu đất hiếm, Thứ trưởng Bộ TNMT Trần Quý Kiên đã có văn bản gửi đến một số tỉnh Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Phú Thọ… đề nghị chủ động rà soát, kiểm tra, xử lý vi phạm đối với hoạt động khai thác, tuyển, tiêu thụ quặng đất hiếm. Đồng thời, cần tăng cường công tác giám sát, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác trên địa bàn.
