Ngày 25.7.2023, kênh đào nối sông Đáy - Ninh Cơ (hay còn gọi là kênh Nghĩa Hưng) được đưa vào khai thác với vai trò luồng đường thủy nội địa quốc gia.
Kênh Nghĩa Hưng dài khoảng 1km, chiều rộng phía sông Ninh Cơ là 90m, chiều rộng phía sông Đáy 100m. Kênh có âu tàu dài 279m bằng bê tông cốt thép lớn nhất Việt Nam, buồng âu dài 179m, rộng 17m, cao độ đáy âu -7m. Trọng tải của tàu qua âu tàu tối đa 3.000 tấn. Đầu âu tàu phía sông Ninh Cơ và phía sông Đáy, mỗi bên có 7 trụ neo, 3 cầu bộ hành.
"Tháng 9.2023 chúng tôi tiếp nhận khai thác âu tàu, trung bình mỗi ngày có khoảng 45 lượt tàu qua, ngày cao điểm có đến 70 - 80 lượt tàu qua. Chúng tôi chia làm việc theo 3 ca để đảm bảo phục vụ tàu qua âu 24/24 giờ", ông Vũ Ngọc Tuấn - Phó Giám đốc Trung tâm quản lý, vận hành âu tàu Nghĩa Hưng thông tin.
Từ khi đưa vào khai thác đến hết tháng 8.2024, kênh Nghĩa Hưng đã phục vụ gần 12.800 lượt tàu qua an toàn, trong đó tàu có tải trọng trên 2.000 tấn chiếm gần 15%.
Phó Giám đốc Trung tâm quản lý, vận hành âu tàu Nghĩa Hưng cho biết thêm, khi có hiệu lệnh từ loa phát thanh cho tàu bên khu chờ nào di chuyển, tàu đó sẽ tiến vào âu tàu của kênh Nghĩa Hưng. Nếu tàu có tải trọng nhỏ, sẽ cho 2 tàu lần lượt di chuyển vào âu.
Khi tàu neo đậu chắc chắn trong buồng âu, cánh cửa âu bằng thép nặng 87 tấn phía đuôi tàu được đóng lại, ngăn dòng nước và van cân bằng nước trên cửa âu phía trước tàu được mở ra để cân bằng mực nước giữa trong âu và ngoài âu. Sau khoảng 3 - 4 phút mực nước trong âu tàu đã cân bằng với mực nước sông còn lại, cửa âu bên đầu tàu sẽ mở để tàu di chuyển ra ngoài.
Ông Hoàng Văn Tấn là thuyền trưởng có tàu qua kênh Nghĩa Hưng chia sẻ: "Trước đây tàu từ sông Ninh Cơ muốn sang sông Đáy phải chạy ngược sông Ninh Cơ, sang sông Hồng rồi qua sông Đào phía TP Nam Định. Còn tàu từ sông Đáy sang sông Ninh Cơ thì đi ngược lại. Nhiều lúc, chúng tôi còn phải đợi cầu phao Ninh Cường nên rất mất thời gian. Bên cạnh đó, những tàu nhỏ hơn thì đi qua kênh Quần Liêu cách kênh đào khoảng 7km nhưng phải đợi nước lớn mới di chuyển qua được và nguy hiểm do nhiều khúc cua, dòng chảy rất mạnh.
Từ khi có kênh Nghĩa Hưng, tàu tôi di chuyển qua đây chỉ mất hơn 20 phút để qua lại giữa hai sông, lại không mất chi phí gì. Chính vì vậy, kênh Nghĩa Hưng giúp rút ngắn hành trình phương tiện thủy từ các tỉnh ven biển đến Ninh Bình và ngược lại khoảng 100km so với hành trình cũ".
Hiện tại, kênh đào nối sông Đáy - Ninh Cơ đảm bảo cho tàu tải trọng tối đa 3.000 tấn đi qua. Tuy không thể sánh với kênh đào Panama về quy mô nhưng có tính năng tương tự nên nhiều người ví kênh đào Nghĩa Hưng là "kênh đào Panama thu nhỏ" tại Việt Nam.
