Theo báo cáo của Công ty Cổ phần Xếp hạng Tín nhiệm Đầu tư Việt Nam (VIS Rating), trong tháng 7.2024, có 5 trái phiếu công bố chậm trả lần đầu phát hành bởi 3 tổ chức phát hành với tổng giá trị trái phiếu lưu hành là 1.240 tỉ đồng, giá trị thấp hơn so với tháng trước.
Tỉ lệ trái phiếu chậm trả toàn thị trường cuối tháng 7.2024 ở mức 15,1%, giảm so với mức 15,6% ở cuối tháng 6.2024, chủ yếu do tổng giá trị trái phiếu lưu hành tăng lên.
Theo VIS Rating, trong tháng 8.2024, ước tính khoảng 7.300 tỉ đồng trong số 18.600 tỉ đồng trái phiếu đáo hạn có rủi ro cao không trả được nợ gốc đúng hạn, chủ yếu từ các ngành bất động sản dân cư và năng lượng. Con số 7.300 tỉ đồng tăng so với tháng trước là do lượng đáo hạn trong tháng 8.2024 cao gấp 3 lần so với tháng 7.2024.
Trong số trái phiếu đáo hạn có rủi ro cao của tháng 8.2024, 4.300 tỉ đồng trái phiếu do các công ty thuộc nhóm ngành xây dựng và bất động sản dân cư phát hành, trong đó Nova Land, Hưng Thịnh Land và Đại Thịnh Phát là các tổ chức phát hành đã chậm trả nhiều trái phiếu kể từ năm 2023.
Số còn lại được phát hành bởi một công ty thuộc nhóm ngành dịch vụ. Tính đến ngày báo cáo, công ty này chưa công bố số liệu tài chính năm 2023 theo yêu cầu trên cổng thông tin của Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội.
Trong 12 tháng tới, khoảng 20% trong tổng giá trị 259.000 tỉ đồng sẽ đáo hạn có rủi ro cao bị chậm trả. 90% trong số đó đã từng chậm trả lãi coupon ít nhất một lần và đang có tỉ lệ đòn bẩy rất cao, nguồn tiền mặt thấp và biên EBITDA thấp.
Áp lực thanh toán của doanh nghiệp bất động sản được dự kiến khó được giải tỏa khi thị trường chưa phục hồi hoàn toàn, vướng mắc pháp lý vẫn tiếp diễn vì độ trễ chính sách, các doanh nghiệp cần thời gian để cân đối lại dòng tiền kinh doanh. Rủi ro chậm trả của thị trường cũng sẽ gia tăng do một số điều khoản gia hạn trong Nghị định 08 đã hết hiệu lực lẫn áp lực từ các đợt phát hành trái phiếu doanh nghiệp có cam kết mua lại trong năm 2024.
Trước tình hình này, đang có ý kiến lo ngại về khả năng vỡ nợ trái phiếu sẽ xảy ra, đặc biệt là trái phiếu bất động sản. Thực tế cho thấy, tỉ lệ doanh nghiệp bất động sản đã gia hạn được nợ trái phiếu là khá lớn và thậm chí nhiều doanh nghiệp chủ động mua lại trái phiếu theo điều kiện phát hành và bắt đầu phát hành trở lại giảm áp lực vốn. Ngoài ra, thị trường bất động sản ấm lên, doanh nghiệp sẵn sàng bán tài sản để trích ra một phần trả nợ.
TS Nguyễn Duy Phương - Giám đốc đầu tư DG Capital - cho rằng, câu chuyện vỡ nợ ít khả năng xảy ra vì khó khăn nhất đã qua với thị trường bất động sản. Việc quan trọng nhất là tháo gỡ pháp lý bất động sản. Khi tháo gỡ được vấn đề này thì việc xử lý nợ quá hạn rất dễ vì lúc đó nguồn cung cải thiện, doanh nghiệp bán được hàng và có dòng tiền trả nợ.
Theo Hiệp hội thị trường trái phiếu, mấu chốt nhất để phát triển thị trường trái phiếu phải là sự minh bạch. Có nhiều biện pháp, công cụ để duy trì tính minh bạch, đó là từ nội tại của doanh nghiệp, là kiểm toán, thanh tra, kiểm tra của cơ quan quản lý, hay chế độ báo cáo thông tin bắt buộc. Xếp hạng tín nhiệm cũng góp phần giúp tính minh bạch trở nên cao hơn, thị trường phát triển lành mạnh, thực chất hơn.
Tổ chức Fiingroup đưa ra quan điểm kỳ vọng thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2024 sẽ bước vào giai đoạn phát triển mới theo hướng chặt chẽ hơn với việc áp dụng những yêu cầu cao hơn đối với tất cả các thành viên tham gia thị trường, qua đó giúp hoạt động phát hành trái phiếu mới dần phục hồi. Nhiều quy định trong Nghị định 65/2022/NĐ-CP sẽ thiết lập kỷ luật chặt chẽ hơn đối với tất cả các bên liên quan, hỗ trợ cho việc khôi phục niềm tin của thị trường. Nhu cầu phát hành lớn của nhóm ngân hàng để bổ sung nguồn vốn và đáp ứng các chỉ tiêu an toàn tài chính sẽ dẫn dắt thị trường trái phiếu trong năm 2024.
