Lời khuyên của bậc hiền triết Socrates về ba cái sàng để lọc trước khi nói vẫn còn nguyên giá trị ngày hôm nay: Điều bạn nói ra có phải là chân thật (sự thật) không; sự thật đó có mang lại thiện ý cho người nghe không; điều đó có quan trọng để nói ra không.
Không phải lúc nào nói thẳng cũng là cần thiết, như ông sếp bảo ai có 10 nhược điểm chỉ nên nói 1, 2 nhược điểm, nếu thấy họ tiếp thu thì tùy sắc thái biểu cảm của họ mà có nên nói thêm 1, 2 cái nữa chứ tuyệt nhiên không nói ra cả 10 - vì như thế là phản cảm.
Dù sao, nói thẳng với cái tâm thành ý còn dễ chấp nhận còn “gato” với ai đó nhưng lại mượn danh nói thẳng mới chán. Mỗi người đều có một cái duyên, một vận may riêng và không ai có thể tước đoạt của ai. Có những người sinh ra dưới 1 chòm sao may mắn như “hoàng đế” Frank Beckenbauer của bóng đá Đức (vô địch thế giới trên cả cương vị cầu thủ và huấn luyện viên) chạm vào bất cứ cái gì là cái đó đều có thể biến thành vàng.
Nhưng không ít người lận đận cả đời dù nỗ lực, kiên trì trong mọi việc vì số phận mỗi người còn phụ thuộc rất nhiều vào phúc đức của tổ tiên, vận may của Trời đất bên cạnh năng lực và môi trường sống. Có câu chuyện không biết thật hay đùa, khi có lần vua Minh Mạng sai quân đi tìm người sinh cùng năm, cùng tháng, cùng giờ với ông và ngạc nhiên vì trong số ít đó có một lão ăn mày!
Ai cũng có thời đỉnh cao và vực sâu dù thực tế cái huy hoàng và lụi tàn của mỗi người mỗi khác. Nhưng đừng như một câu ngạn ngữ: Có những người coi thành công của người khác là thất bại của mình và thất bại của người khác là thành công của mình.
