Trước khi trở thành nghệ sĩ được yêu mến khắp màn ảnh nhỏ, NSƯT Thanh Quý đã từng có quá khứ rực rỡ với điện ảnh, khi còn là diễn viên ở Hãng phim truyện Việt Nam. NSƯT Thanh Quý đã đi qua thời đỉnh cao, thời của nhan sắc lộng lẫy, như thế nào?
Tôi không nghĩ về đỉnh cao nào cả. Cuộc sống với tôi đơn giản lắm, quá khứ và hiện tại giống như công việc xây dựng một căn nhà. Bạn sẽ bắt đầu từ việc xây nền móng, từng nhà, đến những tầng gác cao hơn. Quá khứ giống như gốc rễ, như nền móng của ngôi nhà đó. Muốn xây dựng bất kỳ điều gì cũng cần một nền móng ổn định, chắc chắn.
Quá khứ kết nối với hiện tại bằng thành quả. Khi có nền tảng vững vàng từ quá khứ, tôi sẽ làm nghề tốt hơn.
Trong chặng đường đi qua, ai cũng có thành công đi kèm thất bại. Tôi cũng vậy thôi. Thất bại với nghệ sĩ cũng rất đau đớn. Khiến mình cứ dày vò, tự trách bản thân rất nhiều.
Đến giờ nhìn lại, tôi coi thành công và thất bại đều là kinh nghiệm quý báu. Với nghề diễn, điều quan trọng nhất là sự sáng tạo. Tôi đeo đuổi sự sáng tạo, thăng hoa trong nghề suốt chặng được đi qua.
Tôi chỉ mong có thể mang đến cho khán giả những vai diễn tốt nhất, những tác phẩm tử tế nhất có thể. Khán giả nhận xét thế nào cũng là công tâm, dù khen hay chê, cũng đều giúp diễn viên làm nghề tốt hơn.
Quá khứ dù thế nào cũng đã qua, quá khứ không thể là vật cản với hiện tại và tương lai.
Chị có hay nhìn lại quá khứ?
Tôi không hay nhìn lại. Cuộc sống với tôi là hiện tại, là phía trước. Tất cả đều đã qua hết rồi.
Dẫu có cố ngoái nhìn lại cũng không thay đổi được gì cả. Quá khứ chỉ nên cất giữ đi, quá khứ vốn đã nằm trong những bài học, kinh nghiệm mà mình đúc rút được.
Cùng với thế hệ vàng biểu tượng cho điện ảnh Việt một thời như Trà Giang, Lâm Tới, Phương Thanh... chị cùng với thế hệ nghệ sĩ tài năng đã làm nên quá khứ hiển vinh cho Hãng phim truyện Việt Nam. Khi đứng trước hình ảnh hoang tàn của hãng, cảm xúc của chị?
Khi đọc tin về Hãng phim truyện Việt Nam, tôi rất buồn. Nhiều khi, tôi không dám nhìn, không dám đọc hết. Với tôi và các anh chị của thế hệ vàng như Trà Giang, Lâm Tới, Phương Thanh, hãng phim là tuổi trẻ, là kỷ niệm, là sự gắn bó suốt một chặng đường dài.
Anh chị em chúng tôi đã đi với nhau mấy chục năm, cùng nhau làm phim trong những ngày tháng gian khó nhất, nhưng đầy đam mê và máu lửa. Thời ấy, đi làm lương thấp lắm. Thu nhập chẳng có gì. Đi quay cả tháng trời, bỏ nhà bỏ cửa đi quay phim, khi về cũng chẳng mang được đồng nào về nhà.
Nhưng chúng tôi vẫn say mê cùng nhau với từng tác phẩm. Nghề này, nếu không đam mê sẽ không làm được. Tôi đã ở hãng suốt thời tuổi trẻ, cho đến khi về hưu. Tôi rất buồn trước thực trạng của hãng. Tôi mong hãng sẽ được Nhà nước quan tâm và xử lý rốt ráo.
Tôi thuộc thế hệ diễn viên học khóa II khoa Diễn viên Điện ảnh rồi về Hãng phim truyện Việt Nam công tác. Thời điểm ấy, bản thân tôi thấy mình may mắn khi học xong trường điện ảnh đã được làm việc tại cái nôi danh tiếng. Tôi rất đỗi tự hào.
Chị đã đi suốt chặng đường dài với phim ảnh, từ thời ở Hãng phim truyện Việt Nam, cho đến bây giờ ở truyền hình. Đây là đam mê hay định mệnh, theo chị?
Là do tôi kém cỏi (cười). Tôi chẳng biết làm công việc gì khác. Nhiều phụ nữ quanh tôi rất giỏi giang, họ bươn chải, làm đủ việc. Khi đọc kịch bản “Thương ngày nắng về” tôi từng nghĩ, bà Nga được 10 điểm, tôi chỉ được 5. Tôi không giỏi bằng bà ấy.
Sau hành trình dài đã có, tôi vui khi ở tuổi này, vẫn được đi làm, vẫn được lăn lộn với công việc, vẫn được suy nghĩ, trăn trở về vai diễn, vẫn có thể học thoại, lo tạo hình, đi xe máy đến trường quay... Tôi đi làm để bản thân không thấy bị trì trệ, bị tụt hậu so với dòng chảy không ngừng của cuộc sống hiện đại.
Nói những điều về đam mê, nhiệt huyết, nghe có vẻ rất đao to búa lớn, chỉ là tôi có niềm yêu thích đặc biệt với công việc làm phim, tôi thích được hóa thân vào nhiều số phận, nhiều cuộc đời. Tôi cũng rất thích xem phim. Khi có thời gian rảnh là ngồi “cày” phim ghê lắm.
Liệu có thể bắt gặp hình ảnh NSƯT Thanh Quý ngồi khóc trước màn hình khi đang “cày” phim Hàn Quốc?
Có chứ, tôi vẫn xem phim Hàn Quốc và ngồi khóc. Tôi xem nhiều phim lắm, từ phim Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc. Tôi xem từ Anh em nhà bác sĩ, Giày thủy tinh, đến Hậu duệ mặt trời, Hạ cánh nơi anh... Mới nhất, tôi vừa xem “Taxi Driver” của Hàn.
Tôi cũng xem cả phim Trung Quốc, rất thích ông Lý Bảo Điền đóng “Tể tướng Lưu Gù”. Có lần được đi dự LHP Bắc Kinh cùng Hội Điện ảnh, đã nhìn thấy ông Lý Bảo Điền từ xa, cứ tiếc mãi là không đến chụp cùng ông ấy một kiểu ảnh (cười).
Lý Bảo Điền diễn thật giỏi, khi vai diễn của ông ấy luôn chạm đến trái tim, cảm xúc của khán giả. Tôi nghĩ, điều quan trọng nhất với một diễn viên là phải chạm đến được cảm xúc của khán giả.
Chị cũng đã có những vai diễn gây xúc động khắp màn ảnh nhỏ. Chị được ngợi khen khi đóng những vai mẹ, chị diễn rất đời, chân thực. Với con gái mình, chị có thể chia sẻ về những cảm xúc con gái đã mang đến cho chị để giúp chị diễn đầy cảm xúc trên màn ảnh nhỏ?
Khi đóng “Thương ngày nắng về”, tôi rất áp lực. Bà Nga là người mẹ quá tuyệt vời, bà ấy giỏi giang, đảm đang, chịu khó, quán xuyến đủ mọi việc từ chuyện của con gái đến con rể, cháu nội cháu ngoại... Tôi không được như thế.
Cuộc sống của tôi rất đơn giản, ăn uống đơn giản. Tôi không đảm đang. Bởi vậy, tôi đã phải cóp nhặt rất nhiều câu chuyện từ cuộc sống của những người xung quanh mình để lấy chất liệu, vun đắp cho vai bà Nga.
Tôi đã làm bà rồi, tôi và con gái, ngoài là mẹ con, còn đối diện với nhau như những người đàn bà từng trải. Tôi đã phải mở nghe lại ca khúc Nhật ký của mẹ (do Hiền Thục thể hiện) suốt 3 ngày để nhớ lại ký ức cũ, để sống lại cảm xúc của người mẹ khi đón con chào đời, khi con còn thơ ấu, chập chững biết đi, bập bẹ học nói... đến khi con khôn lớn, trưởng thành.
Tôi nhờ ca khúc ấy lấy lại giúp mình trọn vẹn những cảm xúc đã đi qua, nhờ “Nhật ký của mẹ”, tôi đã vun đắp cho mình cảm xúc đầy đặn, tràn đầy khi nhớ về ký ức cũ, từ đó đã cố gắng nhập vai ngọt nhất có thể.
Con gái và chị hẳn là sự gắn bó lớn nhất?
Đi qua thăng trầm năm tháng, tình cảm mẹ con luôn là thứ tình cảm vẹn nguyên, chẳng bao giờ thay đổi. Chúng tôi cùng chăm sóc lẫn nhau, xót xa cho nhau, nhưng luôn tôn trọng khoảng trời riêng của mỗi người.
Tôi muốn con sống độc lập, trưởng thành. Tôi chưa già đến mức khiến con mất mát, nhưng tôi mong, cho dù không có tôi ở bên, con vẫn có thể sống một cuộc đời bình ổn.
Tôi mong con gái có thể chấp nhận mọi thứ trong đời một cách nghiễm nhiên, như tự nhiên phải thế. Dẫu chỉ có một mình.
Mong con chấp nhận những được – mất trong đời một cách chủ động nhất có thể.
