Không ít du khách lấy làm ngạc nhiên khi thấy các tàu tham quan ban ngày trên vịnh Hạ Long (người địa phương coi là tàu tiếng, vì thuê theo tiếng) đều cơ bản giống nhau và không đẹp bằng những con tàu nghỉ đêm trên vịnh.
Theo một số chủ tàu du lịch, lý do các tàu tiếng giống nhau là bởi, từ năm 2016, tỉnh Quảng Ninh có quyết định các tàu tiếng đóng thay thế cho các tàu cũ thì phải đóng theo 3 mẫu tàu đã được lựa chọn. Đây là 3 mẫu tàu được lựa chọn, sàng lọc, lấy ý kiến của nhiều đơn vị chuyên môn và các chủ tàu du lịch vịnh Hạ Long.
Sau này, do có nhiều ý kiến của các chủ tàu nên tỉnh Quảng Ninh cho bổ sung thêm một số mẫu khác. Các mẫu thiết kế trên đều được UBND tỉnh Quảng Ninh mua, cung cấp cho các chủ tàu sử dụng miễn phí.
Tuy nhiên, theo một số chủ tàu, hầu hết các chủ tàu du lịch vẫn lựa chọn 3 mẫu đầu tiên, trong đó chỉ có một mẫu được ưng ý nhất nên kết quả là… các tàu đóng thay thế mới đều giống nhau.
Trước năm 2016, đội hình tàu du lịch tham quan ban ngày trên vịnh Hạ Long rất đa dạng về kiểu mẫu bởi các chủ tàu được tự do sáng tạo. Vì thế, trên vịnh Hạ Long là một bức tranh đa màu sắc, kiểu dáng của hàng trăm con tàu du lịch tham quan ban ngày.
Với quyết định phải đóng theo mẫu, bức tranh đó ngày càng mất đi, và vì không còn được tự do sáng tạo nên những còn tàu du lịch ngày một đơn điệu, khô cứng.
Tuy nhiên, riêng với tàu lưu trú hoặc tàu nhà hàng thì các chủ tàu được tự do thiết kế, thoải mái sáng tạo để đóng theo ý và khả năng tài chính của mình. Vì vậy, hầu hết các loại tàu trên, mỗi tàu đều có kiểu dáng, kiến trúc khác nhau…
Trên vịnh Hạ Long có khoảng 500 tàu du lịch, trong đó có khoảng 170 tàu lưu trú; số còn lại cơ bản là tàu tham quan ban ngày.
Số lượng tàu du lịch trên được chốt cứng, không được đóng thêm bởi số lượng tàu hoạt động trên vịnh Hạ Long đã quá nhiều, dư thừa công suất và cũng là căn cứ vào khuyến nghị của UNESCO trong việc giảm tải cho vịnh Hạ Long.
Tuy nhiên, các chủ tàu có thể đóng thay thế tàu cũ vỏ gỗ bằng các tàu vỏ thép mới. Theo Chi hội tàu du lịch Hạ Long, đến thời điểm này đã có hàng chục tàu du lịch gỗ tham quan ban ngày được đóng thay thế bằng tàu vỏ sắt, nhưng đều phải theo các mẫu do tỉnh Quảng Ninh quy định.
Theo quy định riêng của Quảng Ninh, được ban hành năm 2016, niên hạn hoạt động của các tàu du lịch trên vịnh Hạ Long là 15 năm đối với tàu gỗ và 25 năm đối với tàu du lịch vỏ thép, trong khi quy định chung trên toàn quốc là 20-25 năm đối với tàu vỏ gỗ và 30-35 năm đối với tàu vỏ thép. Ngay thời điểm ban hành quy định trên, đã có khoảng 70 tàu du lịch sắp hết niên hạn hoạt động.
“Còn khá nhiều tàu du lịch tham quan ban ngày sắp hết tuổi hoạt động, nếu phải đóng lại theo các mẫu trên thì nguy cơ là cả vịnh có cả trăm con tàu du lịch giống nhau” – một chủ tàu du lịch trên vịnh Hạ Long chia sẻ.
Một số chủ tàu du lịch cho rằng, chưa kể các mẫu trên vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau về thẩm mỹ, mà kể cả có đẹp thì tất cả giống y như nhau cũng gây ra sự nhàm chán. Trong khi đó, không gian, cảnh quan của vịnh Hạ Long quá lãng mạn và hùng vĩ, thì cũng cần có những sáng tạo, bay bổng trong thiết kế, để tàu du lịch không chỉ đơn giản là phương tiện vận tải, mà còn là một công trình kiến trúc đẹp.
