Trước khi Mỹ thông báo Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi bị tiêu diệt, một số người suy đoán rằng thủ lĩnh IS này thậm chí còn không tồn tại. Dưới đây là những gì đã biết về trùm khủng bố IS và chiến dịch tiêu diệt của Mỹ, theo RT.
Một người đàn ông bí ẩn
Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurayshi được bầu làm thủ lĩnh IS vào năm 2019, sau khi trùm khủng bố khét tiếng, Abu Bakr al-Baghdadi, bị tiêu diệt trong một cuộc đột kích của lực lượng đặc biệt Mỹ do Tổng thống Donald Trump lúc bấy giờ ra lệnh. Al-Qurayshi được cho là một người Iraq gốc Turkmenistan và được cho từng là sĩ quan trong quân đội của Saddam Hussein, gia nhập al-Qaeda sau khi quân đội Mỹ lật đổ chính phủ của Saddam Hussein vào năm 2003.
Sau một thời gian bị Mỹ giam giữ ở Iraq, al-Qurayshi biến mất trong thế giới ngầm của các chiến binh thánh chiến. Người ta cho rằng al-Qurayshi đã cam kết trung thành với thủ lĩnh tương lai của IS, al-Baghdadi, sau khi cả hai bị lực lượng Mỹ bắt giữ.
Al-Qurayshi, tên khai sinh là Amir Mohammed Abdul Rahman al-Mawli al-Salbi, có khoảng hai chục tên, biệt hiệu và bí danh khác, theo Tổ chức Dự án chống chủ nghĩa cực đoan. Tuy nhiên, ít người biết về các hoạt động của al-Qurayshi từ khi y được trả tự do đến khi được bổ nhiệm làm thủ lĩnh IS vào năm 2019, thậm chí báo chí Mỹ nghi ngờ về sự tồn tại của kẻ này.
Tuy nhiên, al-Qurayshi được cho từng là tay chân hàng đầu của al-Baghdadi, đã ra lệnh cho các chiến binh IS tấn công và bắt giữ người thiểu số Yazidi ở Iraq vào năm 2015.
IS suy tàn
Cái chết của al-Baghdadi được nhiều người coi là chiếc đinh cuối cùng trong quan tài của IS. Mặc dù tổ chức khủng bố này từng kiểm soát nhiều vùng rộng lớn ở Iraq và Syria, song tất cả vùng lãnh thổ mà chúng chiếm được kể từ năm 2014 đã bị quân đội Syria và các đồng minh Nga và Iran, các lực lượng đối lập do Mỹ bảo trợ ở Syria, Mỹ và liên quân giành lại. Đến cuối năm 2019, IS chỉ kiểm soát một số vùng đất ở Syria và không còn ra lệnh tấn công khủng bố thường xuyên trên đường phố Châu Âu.
Tuy nhiên, vào năm 2020, Lầu Năm Góc và Bộ Ngoại giao Mỹ đánh giá rằng IS dưới sự chỉ huy của al-Qurayshi đang trỗi dậy sau khi các cuộc tấn công tăng đột biến, và thủ lĩnh mới của nhóm này bị gán là "kẻ khủng bố toàn cầu đặc biệt" vào tháng 3 năm đó. Bộ Ngoại giao Mỹ treo thưởng 5 triệu USD để bắt giữ al-Qurayshi vào giữa năm 2019 và số tiền thưởng này đã tăng lên 10 triệu USD vào năm 2020.
Ngoại trưởng Mỹ lúc đó là Mike Pompeo nói rằng phần thưởng đã tăng gấp đôi do al-Qurayshi “đã giúp thúc đẩy việc bắt cóc, tàn sát, buôn bán người thiểu số Yazidi ở tây bắc Iraq và dẫn đầu một số chiến dịch khủng bố toàn cầu".
Bị tiêu diệt ở Idlib
Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 3.2 thông báo rằng al-Qurayshi đã bị tiêu diệt trong một "chiến dịch chống khủng bố" ở tỉnh Idlib, tây bắc Syria vào đêm hôm trước. Người dân địa phương nói với AP rằng chiến dịch nhắm vào một ngôi nhà, có sự tham gia của nhiều máy bay trực thăng và người ta đã nghe thấy tiếng nổ và tiếng súng máy.
Một quan chức Mỹ nói với AFP và Axios, thủ lĩnh IS đã tự sát bằng cách kích nổ áo khoác cài bom khi quân Mỹ tiến vào. “Khi bắt đầu chiến dịch, mục tiêu khủng bố đã kích nổ một quả bom giết chết y và các thành viên trong gia đình, bao gồm cả phụ nữ và trẻ em” - tờ Axios dẫn nguồn tin cho biết.
Theo Al-Jazeera, cuộc đột kích khiến một số dân thường thương vong, gồm ít nhất 7 trẻ em và 3 phụ nữ. UNICEF xác nhận ít nhất 6 trẻ em đã thiệt mạng, 1 em khác bị thương, và các khu vực dân thường bị thiệt hại nghiêm trọng.
Chuyện gì đang xảy ra ở Idlib?
Al-Qurayshi và al-Baghdadi đều bị Mỹ tiêu diệt ở Idlib, một tỉnh ở tây bắc Syria giáp với Thổ Nhĩ Kỳ. Tỉnh này đã bị tranh chấp gay gắt trong suốt cuộc nội chiến Syria, các lực lượng chính phủ Syria và các tay súng đối lập do Thổ Nhĩ Kỳ hậu thuẫn tranh giành quyền kiểm soát. Idlib hiện do các nhóm đối lập kiểm soát và là một trong số ít nơi trú ẩn tương đối an toàn còn lại cho các thành viên IS như al-Qurayshi.
Điều gì tiếp theo cho IS?
Trong khi IS đã bị chiếm lại lãnh thổ, các chiến binh IS hoạt động ngầm và thủ lĩnh thứ hai của IS bị Mỹ tiêu diệt trong vòng chưa đầy 3 năm, nhóm này vẫn có khả năng thực hiện các cuộc tấn công cơ hội. Cách đây chưa đầy hai tuần, IS đã tấn công một nhà tù ở Hasaka, phía đông bắc Syria do Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) điều hành. Trận chiến giành nhà tù đã giết chết hàng trăm người, và cơ sở này chỉ được chiếm lại sau hơn một tuần với sự trợ giúp của quân đội Mỹ.
“Nếu cuộc tấn công của chúng thành công, chúng cũng sẽ tấn công các khu vực lân cận khác ở al-Hasaka, kết hợp với các cuộc tấn công vào các khu vực al-Hol, al-Shadada và Deir el-Zour, để thực hiện kế hoạch rộng lớn" - SDF cho biết trong một tuyên bố sau khi nhà tù được tái chiếm.
“Chúng muốn tiến hành cuộc tấn công quy mô lớn vào khu vực để một lần nữa lây lan chủ nghĩa khủng bố” - tuyên bố tiếp tục, khẳng định rằng cuộc tấn công vào nhà tù là bước đầu tiên của IS trong việc thành lập “Nhà nước Hồi giáo thứ hai”.
Tuy nhiên, các quan chức phương Tây tỏ ra nghi ngờ, nói rằng điều đó rất khó xảy ra vì các điều kiện hiện tại ở địa phương khiến IS khó có thể trỗi dậy. Số khác cho biết, IS vẫn cam kết thực hiện các mục tiêu dài hạn là củng cố quyền lực ở Iraq và Syria.
