Ảnh hưởng đến giá cả toàn cầu
Theo các chuyên gia, việc Ấn Độ tạm dừng xuất khẩu các loại gạo, ngoại trừ gạo basmati được sản xuất tập trung cho xuất khẩu, với lý do giá trong nước tăng cao và lo ngại về sự thiếu hụt năng suất vụ tới, có thể đẩy giá ngũ cốc toàn cầu tăng cao.
Ấn Độ là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới, chiếm 40% thương mại gạo toàn cầu, xuất khẩu đến khoảng 140 quốc gia. Trong thông báo lệnh dừng xuất khẩu hôm 20.7, Chính phủ Ấn Độ cho biết, giá gạo trong nước đã tăng 11,5% trong năm qua và 3% trong tháng qua. Bộ Các vấn đề Người tiêu dùng cho hay, đã sửa đổi chính sách xuất khẩu "nhằm đảm bảo có đủ gạo và để giảm giá ở thị trường nội địa". Lệnh cấm có hiệu lực ngay lập tức.
Động thái của Ấn Độ diễn ra vài ngày sau khi Nga rút khỏi thỏa thuận cho phép ngũ cốc Ukraina đi qua Biển Đen an toàn.
“Tác động từ lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ chắc chắn sẽ ảnh hưởng đến giá cả toàn cầu. Điều này xảy ra ngay sau khi Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen không được gia hạn" - Harish Damodaran, biên tập viên nông nghiệp của báo The Indian Express, bình luận.
Với lệnh cấm mới nhất, khoảng 40% lượng gạo xuất khẩu, tương đương khoảng 10 triệu tấn gạo của Ấn Độ sẽ thiếu hụt trên thị trường quốc tế.
Theo các nhà phân tích, Ấn Độ khó có thể nới lỏng các hạn chế sớm khi nước này đang vật lộn với lạm phát lương thực. Giá lương thực tăng là một vấn đề nhạy cảm đối với Chính phủ Ấn Độ khi nước này chuẩn bị tổ chức một loạt cuộc bầu cử cấp bang quan trọng vào cuối năm nay và cuộc bầu cử quốc gia vào tháng 4 năm tới.
Giá gạo và lúa mì là mối quan tâm đặc biệt ở một quốc gia mà ngũ cốc là một phần chủ yếu trong chế độ ăn uống của những người có thu nhập thấp.
Các nhà phân tích nhìn nhận, mặc dù Ấn Độ có đủ lượng gạo dự trữ cho 1,4 tỉ dân của mình, song vẫn có những lo ngại rằng, thời tiết thất thường có thể gây thiệt hại cho vụ lúa tiếp theo, được trồng vào tháng 6 và thu hoạch vào tháng 9.
Trầm trọng thêm lạm phát giá lương thực
Theo nhà phân tích nông nghiệp Devinder Sharma, mưa lớn và lũ lụt đã xảy ra ở Punjab và Haryana - hai bang chủ lực cung cấp gạo cho đất nước. Trong khi đó các bang miền Nam không có hệ thống tưới tiêu, bị ảnh hưởng xấu do thiếu mưa. Vì vậy, mọi thứ có thể đảo lộn trong vụ thu hoạch lúa kế tiếp.
Ông Sharma cũng chỉ ra, có những lo ngại về hiệu ứng El Nino - hiện tượng thời tiết thường gây ra khô, nóng và lượng mưa thấp hơn ở châu Á, nơi trồng phần lớn lúa gạo trên thế giới. Điều đó dẫn đến lo ngại ngày càng tăng về sự thiếu hụt nguồn cung gạo - lương thực chính của hơn 3 tỉ người trên thế giới.
Chỉ một tuần sau lệnh cấm của Ấn Độ, Nga và UAE cũng thông báo ngừng bán gạo ra nước ngoài.
Giá gạo toàn cầu, vốn đã tăng, có thể đạt mức cao kỷ lục. Chỉ số giá gạo do Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) công bố hàng tháng đã tăng 14% trong năm tính đến tháng 6. Đây là mức cao nhất kể từ cuộc khủng hoảng giá lương thực năm 2008.
Reuters dẫn lời ông Pierre-Olivier Gourinchas, chuyên gia kinh tế của Quỹ Tiền tệ quốc tế (IMF), cho biết, việc Ấn Độ cấm xuất khẩu một số loại gạo có thể làm trầm trọng thêm lạm phát giá lương thực. Ông dự báo giá ngũ cốc toàn cầu có thể tăng 10-15% trong năm nay.
